Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Лози (балози, баротсе ) — Замбияның Баротселенд аймағында тұратын халық. Жалпы саны 860 мың адам, негізінен Замбия аумағында тұрады (850 мың адам). Басқа қоныстанған елдер: Ботсвана - 10 мың адам.
| Лози | |
| балози, баротсе | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
| 860 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
 Замбия | 850 000 |
 Ботсвана | 10 000 |
| Тілдері | |
|
| |
| Діні | |
| дәстүрлі наным-сенімдер | |
Тілі
Олар сөйлейді, немесе ротси (сикололо).
Діні
Олар дәстүрлі наным-сенімдерді ұстанады, христиандар, синкретикалық культтерді ұстанушылар бар.
Тарихы
Лози тайпасының құрылуы - олар қазіргі Конго Демократиялық Республикасындағы Лунда Корольдігінен шыққан және Батыс Замбияға XVII-XVIII ғасырлар арасында Мбуивамвамба есімді лунда ханшайымы әкелген. Бұл Бемба сияқты Замбияның басқа тайпалары да Замбияға көшкен Банту көші-қоны кезінде болды.
Тарихи деректерге сәйкес, лозилер бастапқыда «Луи» («шетелдік» дегенді білдіреді) деп аталды және силуяна деп аталатын тілде сөйледі. Олар Жоғарғы Замбезидегі Булози жазығында тұрды. 1830 жылы луи халқын Себетване бастаған макололо тайпасы жаулап алды. Макололо Луидің атын "лози" деп өзгертті, ол "қарапайым"деп аударылады. 1864 жылы макололо құлатылғанымен, Луи өзінің жаңа есімін сақтап қалды.
Кәсібі
Дәстүрлі кәсіптері тропикалық егіншілік (жүгері, құмай, маниок, тәтті қамыс), мал шаруашылығы және балық аулау болып табылады. Қолөнерден – тоқу, ағаштан мүсін жасау, музыкалық аспаптар, керамика, тері өңдеу дамыған.
Өмір салты
Ауыл қауымдары туыстық топтарға негізделген. Туыстық есеп екі жақты, ертеде – матрилиналдық болды. Өлгеннен кейін марқұмның үйі мен мүлкі жойылады. Ерлер басын шығысқа, әйелдер батысқа қаратып жерленген.
Дәстүрлі тұрғын үйлері - шатыры сабанмен жабылған дөңгелек үй.
Баростеландтың (Лози патшалығы) ер адамдары сизиба киеді - қызыл, қара және ақ белдемше, хитенг (мақтадан басылған мата, әдетте қалың өрнекті). Олар кеудеше мен лишушу деп аталатын қызыл бөрік киеді. Әйелдер мусинси деп аталатын киім киеді, ол екі белдемшеден тұрады, жоғарғы бөлігі баки деп аталады және чали деп аталатын кішкентай шапаннан тұрады. Лози тайпасының әйелдері мен ерлері кейде піл сүйегінен жасалған білезіктерді тағады, олар өмірдің әртүрлі кезеңдерінде сыйлық ретінде беріледі.
Дәстүрлі тағамдары – жүгері бәліштері, көкөністер, балық, тары сырасы. Лозидің таңдаулы жемістері - экзотикалық жемістер. Жақсы дәмі үшін таңдалған мумболе және намуломо сияқты жергілікті жемістерден басқа, лози халқы ең жақсы көретін жергілікті жемістерге маненде деп аталатын шелпек және сусын жасау үшін қолданылатын мубула сияқты жемістер жатады. Жаңғақтар жержаңғаққа балама ретінде қосылады. Музаули дәмдеуіштерге жержаңғаққа балама немесе өсімдік майының көзі ретінде қосылады, ал мукувадан сусын жасауға болады.
Дереккөздер
- Лози https://dic.academic.ru/dic.nsf/ruwiki/309885
- Современная Энциклопедия http://www.aggregateria.com/L/lozi.html
- ЭНЦИКЛОПЕДИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ https://sanstv.ru/dict/%D0%BB%D0%BE%D0%B7%D0%B8
- Значение слова ЛОЗИ в Большом энциклопедическом словаре https://slovar.cc/enc/bolshoy/2097783.html
- Знакомство с народом лози Замбии https://ru.shinshu-navi.com/an-introduction-to-zambias-lozi-people-4684
- Народы и культуры Лози https://travel-journal.ru/ethno/39/917/(қолжетпейтін сілтеме)
- Большая российская энциклопедия 2004–2017 https://old.bigenc.ru/ethnology/text/2182104
- народы мира / Лози http://www.etnolog.ru/people.php?id=LOZI
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Lozi balozi barotse Zambiyanyn Barotselend ajmagynda turatyn halyk Zhalpy sany 860 myn adam negizinen Zambiya aumagynda turady 850 myn adam Baska konystangan elder Botsvana 10 myn adam Lozibalozi barotseBүkil halyktyn sany860 000En kop taralgan ajmaktar Zambiya850 000 Botsvana10 000TilderiDinidәstүrli nanym senimderTiliOlar sojlejdi nemese rotsi sikololo DiniOlar dәstүrli nanym senimderdi ustanady hristiandar sinkretikalyk kultterdi ustanushylar bar TarihyLozi tajpasynyn kuryluy olar kazirgi Kongo Demokratiyalyk Respublikasyndagy Lunda Koroldiginen shykkan zhәne Batys Zambiyaga XVII XVIII gasyrlar arasynda Mbuivamvamba esimdi lunda hanshajymy әkelgen Bul Bemba siyakty Zambiyanyn baska tajpalary da Zambiyaga koshken Bantu koshi kony kezinde boldy Tarihi derekterge sәjkes loziler bastapkyda Lui sheteldik degendi bildiredi dep ataldy zhәne siluyana dep atalatyn tilde sojledi Olar Zhogargy Zambezidegi Bulozi zhazygynda turdy 1830 zhyly lui halkyn Sebetvane bastagan makololo tajpasy zhaulap aldy Makololo Luidin atyn lozi dep ozgertti ol karapajym dep audarylady 1864 zhyly makololo kulatylganymen Lui ozinin zhana esimin saktap kaldy KәsibiDәstүrli kәsipteri tropikalyk eginshilik zhүgeri kumaj maniok tәtti kamys mal sharuashylygy zhәne balyk aulau bolyp tabylady Қolonerden toku agashtan mүsin zhasau muzykalyk aspaptar keramika teri ondeu damygan Өmir saltyAuyl kauymdary tuystyk toptarga negizdelgen Tuystyk esep eki zhakty ertede matrilinaldyk boldy Өlgennen kejin markumnyn үji men mүlki zhojylady Erler basyn shygyska әjelder batyska karatyp zherlengen Dәstүrli turgyn үjleri shatyry sabanmen zhabylgan dongelek үj Barostelandtyn Lozi patshalygy er adamdary siziba kiedi kyzyl kara zhәne ak beldemshe hiteng maktadan basylgan mata әdette kalyn ornekti Olar keudeshe men lishushu dep atalatyn kyzyl borik kiedi Әjelder musinsi dep atalatyn kiim kiedi ol eki beldemsheden turady zhogargy boligi baki dep atalady zhәne chali dep atalatyn kishkentaj shapannan turady Lozi tajpasynyn әjelderi men erleri kejde pil sүjeginen zhasalgan bilezikterdi tagady olar omirdin әrtүrli kezenderinde syjlyk retinde beriledi Dәstүrli tagamdary zhүgeri bәlishteri kokonister balyk tary syrasy Lozidin tandauly zhemisteri ekzotikalyk zhemister Zhaksy dәmi үshin tandalgan mumbole zhәne namulomo siyakty zhergilikti zhemisterden baska lozi halky en zhaksy koretin zhergilikti zhemisterge manende dep atalatyn shelpek zhәne susyn zhasau үshin koldanylatyn mubula siyakty zhemister zhatady Zhangaktar zherzhangakka balama retinde kosylady Muzauli dәmdeuishterge zherzhangakka balama nemese osimdik majynyn kozi retinde kosylady al mukuvadan susyn zhasauga bolady DerekkozderLozi https dic academic ru dic nsf ruwiki 309885 Sovremennaya Enciklopediya http www aggregateria com L lozi html ENCIKLOPEDIChESKIJ SLOVAR https sanstv ru dict D0 BB D0 BE D0 B7 D0 B8 Znachenie slova LOZI v Bolshom enciklopedicheskom slovare https slovar cc enc bolshoy 2097783 html Znakomstvo s narodom lozi Zambii https ru shinshu navi com an introduction to zambias lozi people 4684 Narody i kultury Lozi https travel journal ru ethno 39 917 kolzhetpejtin silteme Bolshaya rossijskaya enciklopediya 2004 2017 https old bigenc ru ethnology text 2182104 narody mira Lozi http www etnolog ru people php id LOZI