Батыр (парсы тілінде njBӨM бәһадур — , , батыр) — өнерді жақсы меңгерген, жау түсірер ерлігімен аты шыққан, қаһарман адамға берілетін құрметті атақ. Батыр атағы мирасқорлық жолымен берілмейді, оған әрбір адам жеке басының ерлігімен ие болады. Батырларды қазақ халқы ежелден құрмет тұтқан.
Көшпелі халықтарда бүкіл өмірі соғыста өтетін, соғыс ісі атадан балаға жалғасқан негізгі кәсібі болған, мемлекет билікті қолына ұстаған қоғамдық топ — әскери ақсүйектер болды. Осы топта соғыс ісінің тәжірибесі жинақталып, әскери өнер дамып, қару-жарақ жасаудың, оны қолданудың биік деңгейі қалыптасты. Батырлар көбіне осы әлеуметтік жіктің өкілдері арасынан шықты. Олардың бар өмірі елдің қонысын кеңейту, халықты жаудан қорғау жолындағы жорықтарда өткен. Ел үшін жанын қиған Батырлардың есімі ел ұранына айналып, халық олардың аруақтарына табынған. Ата-бабаларынан бері қарай Батыр атанып келе жатқан, ауыр жараланса да ұрыс даласын тастамағандар қара Батыр не қара берен Батыр, қауіп-қатерді елемей, ұрысқа жалғыз кіріп ерлік көрсеткен адам жеке Батыр атанған.
Қазақтың қаһармандық эпостарындағы , Ер Тарғын, Қобыланды, , т.б. — жауына жалғыз аттанған осындай Батырлар. Талай рет қақпа бұзып, жау қамалына ойран салған ерлерін қазақ “қамал бұзған қас батыр” деп мақтан еткен. Бағзы заманнан қазақтың көптеген Батырлары жеке басының ерлігімен қатар жыраулық қасиетімен де дараланған. Қазтуған, Марғасқа, Жиембет, Шалкиіз секілді от ауызды, орақ тілді ақындар — осындай Батырлар. Қазтуған өзі туралы: “Қарғадай мынау Қазтуған батыр туған жұрт, Кіндігімді кескен жұрт, Кір-қоңымды жуған жұрт, Қарағайдан садақ будырып, сары жүн оққа толтырып, жанға сақтау болған жұрт” десе, : “Күлікке тастай болып тимесе, Үстіме көбе сайлап кимен-ді, Дулығамның төбесі, Туған айдай болмаса, Батыршылық сүрменді” дейді. жырау — еңсегей бойлы ер Есімнің батырларының бірі болған; қосымша Батырлық.
Дереккөздер
- Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
- Байжанов Т., Қазақ тіліндегі әскери лексика, А., 1991;
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Ахметжан Қ., Жараған темір кигендер, А., 1996.
Сыртқы сілтемелер
- Исатай мен Махамбет жайлы
- Қабанбай батыр туралы Мұрағатталған 27 қарашаның 2012 жылы.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Batyr parsy tilinde njBӨM bәһadur batyr onerdi zhaksy mengergen zhau tүsirer erligimen aty shykkan kaһarman adamga beriletin kurmetti atak Batyr atagy miraskorlyk zholymen berilmejdi ogan әrbir adam zheke basynyn erligimen ie bolady Batyrlardy kazak halky ezhelden kurmet tutkan Қazak zhauyngerinin batyrynyn tүr әlpeti Koshpeli halyktarda bүkil omiri sogysta otetin sogys isi atadan balaga zhalgaskan negizgi kәsibi bolgan memleket bilikti kolyna ustagan kogamdyk top әskeri aksүjekter boldy Osy topta sogys isinin tәzhiribesi zhinaktalyp әskeri oner damyp karu zharak zhasaudyn ony koldanudyn biik dengeji kalyptasty Batyrlar kobine osy әleumettik zhiktin okilderi arasynan shykty Olardyn bar omiri eldin konysyn kenejtu halykty zhaudan korgau zholyndagy zhoryktarda otken El үshin zhanyn kigan Batyrlardyn esimi el uranyna ajnalyp halyk olardyn aruaktaryna tabyngan Ata babalarynan beri karaj Batyr atanyp kele zhatkan auyr zharalansa da urys dalasyn tastamagandar kara Batyr ne kara beren Batyr kauip katerdi elemej uryska zhalgyz kirip erlik korsetken adam zheke Batyr atangan Kazaktyn kajsar da Batyr kyzy Mәnshүk Mәmetova Қazaktyn kaһarmandyk epostaryndagy Er Targyn Қobylandy t b zhauyna zhalgyz attangan osyndaj Batyrlar Talaj ret kakpa buzyp zhau kamalyna ojran salgan erlerin kazak kamal buzgan kas batyr dep maktan etken Bagzy zamannan kazaktyn koptegen Batyrlary zheke basynyn erligimen katar zhyraulyk kasietimen de daralangan Қaztugan Margaska Zhiembet Shalkiiz sekildi ot auyzdy orak tildi akyndar osyndaj Batyrlar Қaztugan ozi turaly Қargadaj mynau Қaztugan batyr tugan zhurt Kindigimdi kesken zhurt Kir konymdy zhugan zhurt Қaragajdan sadak budyryp sary zhүn okka toltyryp zhanga saktau bolgan zhurt dese Kүlikke tastaj bolyp timese Үstime kobe sajlap kimen di Dulygamnyn tobesi Tugan ajdaj bolmasa Batyrshylyk sүrmendi dejdi zhyrau ensegej bojly er Esimnin batyrlarynyn biri bolgan kosymsha Batyrlyk DerekkozderAjbyn Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 880 bet ISBN 9965 893 73 H Bajzhanov T Қazak tilindegi әskeri leksika A 1991 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Ahmetzhan Қ Zharagan temir kigender A 1996 Syrtky siltemelerIsataj men Mahambet zhajly Қabanbaj batyr turaly Muragattalgan 27 karashanyn 2012 zhyly Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet