Байғыз (лат. Athene noctua) — жапалақтәрізділер отрядына жататын Байғыздар туысының құсы.
Байғыз | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
(IUCN3.1) | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Athene noctua (, 1769) | ||||||||||||||
Байғыз ареалы | ||||||||||||||
Carine noctua |
Таралуы
Қазақстанның солтүстігі мен солтүстік-шығысынан басқа жерлердің бәрінде мекендейді, әсіресе, Үстіртте, Маңғыстауда, Арал, Балқаш жағалауында, Қаратауда, Алтайда жиі кездеседі. Республикамызда байғыздан басқа, орман байғызы (Aegolius funereus), (Glaucidium passerinum) деген түрлері бар.
Биологиялық сипаты
Байғыздың қоразы қанатының ұзындығы 153—172 мм, салмағы 154—157 г, мекиенінің денесі ірілеу, қанатының ұзындығы 157—175 мм, салмағы 195—260 граммдай болады. Арқасы қоңыр теңбілді, бауыры ақшыл тарғыл, тұмсығы сүйір, имекті келеді. Жарқабақтардағы індер мен жартастағы үңгірлерге ұя жасап, оған 4—6 ақ жұмыртқа салады. Оны мекиені бір айға жуық басады, балапандарын 35—40 күнде ұядан ұшырады.
Қорегі
Байғыз — отырықшы құс. Олар майда кеміргіштермен, торғай тәрізді құстармен, ұсақ жәндіктермен қоректенетіндіктен, ауыл шаруашылығына пайда келтіреді. Алайда қазақ халқының дәстүрлі ұғымында байғыздың шақыруы жаман ырымға баланып, бұл құсқа қатысты әр түрлі аңыздар пайда болған.
Дереккөздер
- «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, II том;
- "Ордабасы": Энциклопедия.- Шымкент:"Ордабасы".2008.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bajgyz lat Athene noctua zhapalaktәrizdiler otryadyna zhatatyn Bajgyzdar tuysynyn kusy Bajgyz IUCN3 1 Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby ҚustarSaby ZhapalaktәrizdilerTukymdasy Tegi Bajgyzdar tuysyTүri A noctuaAthene noctua 1769 Bajgyz arealyCarine noctuaAthene noctua vidaliiTaraluyҚazakstannyn soltүstigi men soltүstik shygysynan baska zherlerdin bәrinde mekendejdi әsirese Үstirtte Mangystauda Aral Balkash zhagalauynda Қaratauda Altajda zhii kezdesedi Respublikamyzda bajgyzdan baska orman bajgyzy Aegolius funereus Glaucidium passerinum degen tүrleri bar Biologiyalyk sipatyBajgyzdyn korazy kanatynyn uzyndygy 153 172 mm salmagy 154 157 g mekieninin denesi irileu kanatynyn uzyndygy 157 175 mm salmagy 195 260 grammdaj bolady Arkasy konyr tenbildi bauyry akshyl targyl tumsygy sүjir imekti keledi Zharkabaktardagy inder men zhartastagy үngirlerge uya zhasap ogan 4 6 ak zhumyrtka salady Ony mekieni bir ajga zhuyk basady balapandaryn 35 40 kүnde uyadan ushyrady ҚoregiBajgyz otyrykshy kus Olar majda kemirgishtermen torgaj tәrizdi kustarmen usak zhәndiktermen korektenetindikten auyl sharuashylygyna pajda keltiredi Alajda kazak halkynyn dәstүrli ugymynda bajgyzdyn shakyruy zhaman yrymga balanyp bul kuska katysty әr tүrli anyzdar pajda bolgan Derekkozder Mangystau enciklopediyasyna Kompyuterlik baspa ortalygy 2007 Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 II tom Ordabasy Enciklopediya Shymkent Ordabasy 2008