Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Airbus A330 - Airbus фирмасының кең фюзеляжды орта- және алысмагистральды, екі турбовентиляторлы қозғалтқышы бар жолаушы ұшағы. Алғашқы ұшуы 1992 жылдың 2 қарашасында болды. 2014 жылдың 31 шілдесіне қарай 1342 ұшаққа тапсырыс беріліп, оның 1106-сы тапсырыс берушілерге берілген.
| Airbus A330 | |
 Ресейлік Аэрофлот әуе компаниясының A330 ұшағы | |
| Түрі | кеңфюзеляжды реактивті жолаушы ұшағы |
|---|---|
| Жобалаушысы | Airbus Industrie |
| Өндірушісі | |
| Мемлекеті | Халықаралық |
| Алғашқы ұшуы | |
| Қолданысқа енгізілуі | 1994 жыл қаңтар |
| Статусы | Шығарылуда, қолданыста |
| Негізгі эксплуатанттары | |
| Өндірілген бірліктері | 1106 (2014 жылдың 31 шілдесіне сәйкес) |
| Бірлігінің құны | A330-200: US$221.7 миллион, €163.9 миллион (2014) |
| Нұсқалары | |
 Airbus A330 Ортаққорда | |
Ұшақтың екі негізгі нұсқасы бар: A330-200 және A330-300. A330-300 және A340-300 ұшақтары ұқсас келеді, басты айырмашылығы қозғалтқыштар санында(сәйкесінше 2 және 4). A330-дың барлық нұсқасы Pratt & Whitney, Rolls-Royce немесе General Electric қозғалтқыштарымен жабдықталады. Ұшақтың A330-300X жаңа нұсқасы A330-300-дің жақсартылған түрі.
Тарихы
1972 жылы консорциум A300 B2-нің 322 орынға арналып ұзартылған нұсқасы—кеңфюзеляжды A300 B9 ұшағының жобасын бастады. 1973 жылы әлемдік нарықтағы жағдай сыйымдылығы көбірек ұшақтың қажеттілігін көрсетті, сондықтан консорциум төрт турбо-реактивті қозғалтқышы бар А300 В11 жобасын дамытты. 1980 жылы жобаға ТА9 (ТА — twin aisle — «кеңфюзеляжді») атауы берілді. 1982 жылы қыркүйекте консорциум жаңа ұшақтардың ортақ планері болатынын хабарлады.1986 жылы қаңтарда ТА9 жобасына A330 атауы бекітілді, алайда ұшақ бағдарламасы ресми түрде тек 1987 жылы маусымда басталды.
Ұзақ қашықтықтарға арналға A330/A340 ұшақтарының бағдарламасы жолаушы ұшақтары нарығындағы Boeing компаниясының көшбасшылығын шектеу үшін басталды. Алдын-ала жоспарланған 200 және 300 нұсқалары біб-біріне ұқсас келді: екі моделде де бірдей қанаттар, фюзеляж, басқару болды; модельдер тек орын санымен ғана ерекшеленді. Бұл шешім біріншіден ұшақтың жобалануын арзандатса, екіншіден әуе компанияларының ұшақты қолдану мен техникалық қызмет көрсетуін жеңілдетті және арзандатты. Жобаның негізіне Airbus A300-дің ұзартылған корпусы алынды. Экипаж кабинасы (кокпит) A320-ның кабинасына ұқсас етіліп жасалды. Осының нәтижесінде жаңа ұшақ A320 сериясының техникалық жаңалықтары мен A300/A310 фюзеляжының қоспасы болды.
Ұшақтың алғаш таныстырылуы 1992 жылы 14 қазанда өтті. 1992 жылы 2 қарашада A330 «300» нұсқасында алғаш рет әуеге көтерілді. Ішкі сәндеу жұмыстары жасалған және алғашқы тапсырыс беруші — Air Inter — түсіне боялған үшінші прототип ұшу сынақтарында үлгі ретінде қолданылды. 1993 жылы тамызда ETOPS сынақтары өтті: A330 6 сағат бойы Атлант мұхитының солтүстік бөлігімен бір жұмыс атқарып тұрған қозғалтқышпен ұшты.
Қысқартылған 200 нұсқасының құрылысы 1995 жылы қарашада басталды. Ал 1997 жылы 13 тамызда бұл нұсқа алғаш рет ұшты. 1998 жылы 29 сәуірде ұшақ ILFC компаниясы мен оның лизинг бойынша серіктесі - Canada 3000 компаниясына берілді.
Airbus A330 ұшағының қанаттарын, қозғалтқыштарын алмастырып және фюзеляждың ұшын модернизациялау арқылы A350 ұшағын жасап шығармақшы болды. Алайда жоба негізгі тапсырыс берушілер тарапынан қатал сынға тартылды және 2006 жыл 17 шілдеде өткен Франборо авиасалонында Airbus толығымен жаңа A350XWB жобасын ұсынды.
Техникалық сипаттамасы
| Сипаттама | A330-200 | A330-300 |
|---|---|---|
| Ұзындығы | 58,82 м | 63,69 м |
| Қанат жаймасы | 60,30 м | 60,30 м |
| Биіктігі | 17,39 м | 16,83 м |
| Фюзеляж диаметрі | 5,64 м | 5,64 м |
| Кабина ені | 5,28 м | 5,28 м |
| Ұшу қашықтығы | 13.400 км | 10.800 км |
| Жылдамдығы | M 0,86 | M 0,86 |
| Макс. ұшу биіктігі | 12.500 м | 12.500 м |
| Макс. ұшу салмағы | 238 т | 233 т |
| Макс. қону салмағы | 182 т | 187 т |
| Орындар | 241 | 302 |
| Қозғалтқыштар (екеу) | General Electric CF6-80E1, PW4000 немесе Trent 700 әрқайсысы 303—316 кН | General Electric CF6-80E1, PW4000 немесе Trent 700 әрқайсысы 303—320 кН |
Апаттар
Барлығы 8 A330 ұшағы апатқа ұшыраған.
| Уақыты | Борт нөмірі | Апат орны | Құрбандар | Қысқаша сипаттама |
|---|---|---|---|---|
| 30.06.94 |  F-WWKH | Тулуза | 7/7 | Қозғалтқыштың ақауы симуляциясы. Ұшқыштар қателігі. |
| 15.03.00 |  9M-MKB | Куала-Лумпур | 0/266 | Заңсыз жүк тасымалы нәтижесіндегі фюзеляждың химиялық коррозиясы. Лайнер қолданыстан шығарылды. |
| 24.07.01 |  4R-ALE | Коломбо | 0/0 | «Тамильдік жолбарыстардың» шабуылы кезінде жойылды. |
| 24.07.01 | 4R-ALF | Коломбо | 0/0 | «Тамильдік жолбарыстардың» шабуылы кезінде жойылды. |
| 01.06.09 | F-GZCP | Атлант мұхиты | 228/228 | Алдын ала болжам бойынша қатып қалған құрылғылардың бұрыс көрсетулері кезінде экипаждың қате шешімдері, ұшақтың аударылуы. |
| 12.05.10 |  5A-ONG | Триполи | 103/104 | Қалың тұманда қону кезінде жерге соғылды |
| 15.07.14 |  5A-LAS | Триполи | 0/0 | Әуежайдағы шайқас кезінде реактивті снарядпен жойылып кетті. |
| 20.07.14 | 5A-ONF | Триполи | 0/0 | Әуежайдағы шайқас кезінде жанып кетті. |
Дереккөздер
- ORDERS & DELIVERIES
- Airbus aircraft 2014 average list prices (PDF). Airbus S.A.S. Тексерілді, 31 қаңтар 2014.
Дереккөздер
- Мировая Авиация журналы, №641 файл, 1-5 парақтар, ISSN 2071-1131 (орысша)
- Мировая Авиация журналы, №1007 файл, 37 парақ, ISSN 2071-1131 (орысша)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Airbus A330 Airbus firmasynyn ken fyuzelyazhdy orta zhәne alysmagistraldy eki turboventilyatorly kozgaltkyshy bar zholaushy ushagy Algashky ushuy 1992 zhyldyn 2 karashasynda boldy 2014 zhyldyn 31 shildesine karaj 1342 ushakka tapsyrys berilip onyn 1106 sy tapsyrys berushilerge berilgen Airbus A330Resejlik Aeroflot әue kompaniyasynyn A330 ushagyTүrikenfyuzelyazhdy reaktivti zholaushy ushagyZhobalaushysyAirbus IndustrieӨndirushisiAirbus IndustrieMemleketiHalykaralykAlgashky ushuy1992 zhyl 2 karashaҚoldanyska engizilui1994 zhyl kantarStatusyShygaryluda koldanystaNegizgi ekspluatanttaryQatar AirwaysӨndirilgen birlikteri1106 2014 zhyldyn 31 shildesine sәjkes Birliginin kunyA330 200 US 221 7 million 163 9 million 2014 A330 300 US 245 6 million 181 5 million 2014 A330 200F US 224 8 million 166 1 million 2014 NuskalaryAirbus A340Airbus A330 Ortakkorda Ұshaktyn eki negizgi nuskasy bar A330 200 zhәne A330 300 A330 300 zhәne A340 300 ushaktary uksas keledi basty ajyrmashylygy kozgaltkyshtar sanynda sәjkesinshe 2 zhәne 4 A330 dyn barlyk nuskasy Pratt amp Whitney Rolls Royce nemese General Electric kozgaltkyshtarymen zhabdyktalady Ұshaktyn A330 300X zhana nuskasy A330 300 din zhaksartylgan tүri Tarihy1972 zhyly konsorcium A300 B2 nin 322 orynga arnalyp uzartylgan nuskasy kenfyuzelyazhdy A300 B9 ushagynyn zhobasyn bastady 1973 zhyly әlemdik naryktagy zhagdaj syjymdylygy kobirek ushaktyn kazhettiligin korsetti sondyktan konsorcium tort turbo reaktivti kozgaltkyshy bar A300 V11 zhobasyn damytty 1980 zhyly zhobaga TA9 TA twin aisle kenfyuzelyazhdi atauy berildi 1982 zhyly kyrkүjekte konsorcium zhana ushaktardyn ortak planeri bolatynyn habarlady 1986 zhyly kantarda TA9 zhobasyna A330 atauy bekitildi alajda ushak bagdarlamasy resmi tүrde tek 1987 zhyly mausymda bastaldy Ұzak kashyktyktarga arnalga A330 A340 ushaktarynyn bagdarlamasy zholaushy ushaktary narygyndagy Boeing kompaniyasynyn koshbasshylygyn shekteu үshin bastaldy Aldyn ala zhosparlangan 200 zhәne 300 nuskalary bib birine uksas keldi eki modelde de birdej kanattar fyuzelyazh baskaru boldy modelder tek oryn sanymen gana erekshelendi Bul sheshim birinshiden ushaktyn zhobalanuyn arzandatsa ekinshiden әue kompaniyalarynyn ushakty koldanu men tehnikalyk kyzmet korsetuin zhenildetti zhәne arzandatty Zhobanyn negizine Airbus A300 din uzartylgan korpusy alyndy Ekipazh kabinasy kokpit A320 nyn kabinasyna uksas etilip zhasaldy Osynyn nәtizhesinde zhana ushak A320 seriyasynyn tehnikalyk zhanalyktary men A300 A310 fyuzelyazhynyn kospasy boldy Ұshaktyn algash tanystyryluy 1992 zhyly 14 kazanda otti 1992 zhyly 2 karashada A330 300 nuskasynda algash ret әuege koterildi Ishki sәndeu zhumystary zhasalgan zhәne algashky tapsyrys berushi Air Inter tүsine boyalgan үshinshi prototip ushu synaktarynda үlgi retinde koldanyldy 1993 zhyly tamyzda ETOPS synaktary otti A330 6 sagat bojy Atlant muhitynyn soltүstik boligimen bir zhumys atkaryp turgan kozgaltkyshpen ushty Қyskartylgan 200 nuskasynyn kurylysy 1995 zhyly karashada bastaldy Al 1997 zhyly 13 tamyzda bul nuska algash ret ushty 1998 zhyly 29 sәuirde ushak ILFC kompaniyasy men onyn lizing bojynsha seriktesi Canada 3000 kompaniyasyna berildi SWISS әue kompaniyasynyn A330 ushagy Airbus A330 ushagynyn kanattaryn kozgaltkyshtaryn almastyryp zhәne fyuzelyazhdyn ushyn modernizaciyalau arkyly A350 ushagyn zhasap shygarmakshy boldy Alajda zhoba negizgi tapsyrys berushiler tarapynan katal synga tartyldy zhәne 2006 zhyl 17 shildede otken Franboro aviasalonynda Airbus tolygymen zhana A350XWB zhobasyn usyndy Tehnikalyk sipattamasySipattama A330 200 A330 300Ұzyndygy 58 82 m 63 69 mҚanat zhajmasy 60 30 m 60 30 mBiiktigi 17 39 m 16 83 mFyuzelyazh diametri 5 64 m 5 64 mKabina eni 5 28 m 5 28 mҰshu kashyktygy 13 400 km 10 800 kmZhyldamdygy M 0 86 M 0 86Maks ushu biiktigi 12 500 m 12 500 mMaks ushu salmagy 238 t 233 tMaks konu salmagy 182 t 187 tOryndar 241 302Қozgaltkyshtar ekeu General Electric CF6 80E1 PW4000 nemese Trent 700 әrkajsysy 303 316 kN General Electric CF6 80E1 PW4000 nemese Trent 700 әrkajsysy 303 320 kNApattarBarlygy 8 A330 ushagy apatka ushyragan Uakyty Bort nomiri Apat orny Қurbandar Қyskasha sipattama30 06 94 F WWKH Tuluza 7 7 Қozgaltkyshtyn akauy simulyaciyasy Ұshkyshtar kateligi 15 03 00 9M MKB Kuala Lumpur 0 266 Zansyz zhүk tasymaly nәtizhesindegi fyuzelyazhdyn himiyalyk korroziyasy Lajner koldanystan shygaryldy 24 07 01 4R ALE Kolombo 0 0 Tamildik zholbarystardyn shabuyly kezinde zhojyldy 24 07 01 4R ALF Kolombo 0 0 Tamildik zholbarystardyn shabuyly kezinde zhojyldy 01 06 09 F GZCP Atlant muhity 228 228 Aldyn ala bolzham bojynsha katyp kalgan kurylgylardyn burys korsetuleri kezinde ekipazhdyn kate sheshimderi ushaktyn audaryluy 12 05 10 5A ONG Tripoli 103 104 Қalyn tumanda konu kezinde zherge sogyldy15 07 14 5A LAS Tripoli 0 0 Әuezhajdagy shajkas kezinde reaktivti snaryadpen zhojylyp ketti 20 07 14 5A ONF Tripoli 0 0 Әuezhajdagy shajkas kezinde zhanyp ketti DerekkozderORDERS amp DELIVERIES Airbus aircraft 2014 average list prices PDF Airbus S A S Tekserildi 31 kantar 2014 DerekkozderMirovaya Aviaciya zhurnaly 641 fajl 1 5 paraktar ISSN 2071 1131 oryssha Mirovaya Aviaciya zhurnaly 1007 fajl 37 parak ISSN 2071 1131 oryssha