Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Үлкен Алматы өзені (орыс. Большая Алматинка) – Қаскелең өзенінің оң саласы.
| Үлкен Алматы өзені | |
|---|---|
 Үлкен Алматы өзенінің жоғарғы ағысы | |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 96 км |
| Су алабының ауданы | 425 км² |
| Су алабы | Қаскелең |
| Өзендердің су алабы | Қапшағай бөгені → Іле |
| Бастауы | Іле Алатауындағы мұздықтар |
| • Биіктігі | 3000-3500 м м |
| • Координаттары | 43°00′16″ с. е. 77°02′01″ ш. б. / 43.00444° с. е. 77.03361° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Қаскелең өзенінің оң жағы |
| • Координаттары | 43°34′15″ с. е. 76°54′06″ ш. б. / 43.57083° с. е. 76.90167° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°34′15″ с. е. 76°54′06″ ш. б. / 43.57083° с. е. 76.90167° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Орналасуы | |
| Ел | Қазақстан |
| Аймақ | Алматы облысы |
Географиялық орны
Алматы қаласы және Алматы облысы жерімен ағады.
Бастауы
Іле Алатауындағы 3000-3500 м биіктіктегі екі қуатты мұздықтан басталады.
Гидрологиясы, қоректенуі
Ұзындығы - 96 км. Су жиналатын ауданы - 425 км2. Биік тау бөлігінде өзен арнасы тік, шатқалды, ені 5,0 - 7,0 м, тереңдігі 0,5 - 0,6 м, төменгі ағасында ені 8 м, тереңдігі 0,5 м. Жылдық орташа су ағымы Терісбұлақ сағасында секундына 5,0 м3-ге жуық. Мұздық, көп жылдық қар, жауын-шашын суымен толығады. Сел қаупі өте күшті өзендердің бірі. 1921 және 1950 жылы жойқын сел жүрді. Сел қаупіне қарсы осы өзен арнасы басып өтетін Үлкен Алматы көліне бөгет салынған. Қала ішіндегі арнасы бетондалған, Сайран демалыс бөгені жасалған. Өзенде сел қоймасымен 40-метрлiк темiрбетонды бөгет құрастырылған. Үлкен Алматы бойында бірнеше СЭС, санаторийлер, оқушылар демалатын лагерьлер бар.
Өзеннiң негiзгi қоректенуi - жартастар, мұздықтар және мәңгi қарлардың облысы. Аршаның тоғайлары бар биiк тау шалғындары төменде көрiнiп қалады, қылқан жапырақ және жапырақты орманды белдiктер өтедi.
Салалары
Ірі салалары: Өткелді, Терісбұтақ (теңiз деңгейiнен 3200 м биiктiкте Іле Алатауының баурайынан басталады, ұзындығы -11 км, су жиналатын ауданы 32,3 км2), Қызылкүнгей, Серкебұлақ, Құмбел, Аюсай.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Үlken Almaty ozeni orys Bolshaya Almatinka Қaskelen ozeninin on salasy Үlken Almaty ozeniҮlken Almaty ozeninin zhogargy agysySipattamasyҰzyndygy 96 kmSu alabynyn audany 425 km Su alaby ҚaskelenӨzenderdin su alaby Қapshagaj bogeni IleBastauy Ile Alatauyndagy muzdyktar Biiktigi 3000 3500 m m Koordinattary 43 00 16 s e 77 02 01 sh b 43 00444 s e 77 03361 sh b 43 00444 77 03361 G O Ya T Sagasy Қaskelen ozeninin on zhagy Koordinattary 43 34 15 s e 76 54 06 sh b 43 57083 s e 76 90167 sh b 43 57083 76 90167 G O Ya Koordinattar 43 34 15 s e 76 54 06 sh b 43 57083 s e 76 90167 sh b 43 57083 76 90167 G O Ya T OrnalasuyEl ҚazakstanAjmak Almaty oblysyGeografiyalyk ornyAlmaty kalasy zhәne Almaty oblysy zherimen agady BastauyIle Alatauyndagy 3000 3500 m biiktiktegi eki kuatty muzdyktan bastalady Gidrologiyasy korektenuiSajran koli 2007 zhyl kyrkүjek ajy Ұzyndygy 96 km Su zhinalatyn audany 425 km2 Biik tau boliginde ozen arnasy tik shatkaldy eni 5 0 7 0 m terendigi 0 5 0 6 m tomengi agasynda eni 8 m terendigi 0 5 m Zhyldyk ortasha su agymy Terisbulak sagasynda sekundyna 5 0 m3 ge zhuyk Muzdyk kop zhyldyk kar zhauyn shashyn suymen tolygady Sel kaupi ote kүshti ozenderdin biri 1921 zhәne 1950 zhyly zhojkyn sel zhүrdi Sel kaupine karsy osy ozen arnasy basyp otetin Үlken Almaty koline boget salyngan Қala ishindegi arnasy betondalgan Sajran demalys bogeni zhasalgan Өzende sel kojmasymen 40 metrlik temirbetondy boget kurastyrylgan Үlken Almaty bojynda birneshe SES sanatorijler okushylar demalatyn lagerler bar Өzennin negizgi korektenui zhartastar muzdyktar zhәne mәngi karlardyn oblysy Arshanyn togajlary bar biik tau shalgyndary tomende korinip kalady kylkan zhapyrak zhәne zhapyrakty ormandy beldikter otedi Үlken Almaty ozeninin Almaty kalasy Kablukov koshesi bojyndagy agysySalalaryIri salalary Өtkeldi Terisbutak teniz dengejinen 3200 m biiktikte Ile Alatauynyn baurajynan bastalady uzyndygy 11 km su zhinalatyn audany 32 3 km2 Қyzylkүngej Serkebulak Қumbel Ayusaj Tagy karanyzҮlken Almaty bogeti Үlken Almaty kanalyDerekkozderҚazak enciklopediyasy