Құртқашаштар тұқымдасы (лат. Iridaceae) – дара жарнақтылар класына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Жер бетінде Құртқашаштар тұқымдасының 80 туысы 1800-ге жуық түрі бар. Бұлар тропиктік, субтропиктік және қоңыржай салқын аймақтарда кең тараған, негізінен, Оңтүстік Африка, Жерорта теңізінің маңайы, Батыс және Шығыс Азия, Оңтүстік және Оңтүстік Америкада өседі. Қазақстанда Құртқашаштар тұқымдасының 5 туысқа жататын 36 түрі бар. Бұл тұқымдастың негізгі түрлері Қазақстанның оңтүстік, оңтүстік-шығыс аймақтарында, таулы өлкелерінде кездеседі.
Құртқашаштар Қазбалық ауқымы: 60 Ma Early - Recent | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Iris pseudacorus | ||||||||
| ||||||||
Кіші тұқымдастары мен тайпалары | ||||||||
|
Төрт түрі Қазақстанның (Альберт құртқашашы, (І. ludvіgіі), Кушакевич шиқылдағы (Juno huschakewіctіі), Алматы шиқылдағы) болып табылады. Қосжынысты. Гүл серігі тек күлте жапырақшаларынан тұратын сияқты, ұзын түтікшелі және әр түрлі ішкі және сыртқы 6 бөліктен тұрады. ұзынша тозаңқапты аталықтарының саны — үшеу, кейде 3, жеке-дара немесе бірігіп келеді. 3 ұялы аналық түйіні төмен орналасқан. Жемісі — көп тұқымды, сопақша, шытынағыш қауашақ; тұқымы — негізінен дөңгелек, кейде қырлы-бұрышты, ұрығы шағын, ақуызды.
Жылжымалы немесе түйін түзуші етті тамырсабақты, жапырағы таспа пішінді. Құртқашаштар тұқымдасының басым көпшілігі шаруашылықта әсемдік үшін өсірілетін өсімдіктер ретінде кеңінен пайдаланылады.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл, ISBN 5-89800-123-9, I том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қurtkashashtar tukymdasy lat Iridaceae dara zharnaktylar klasyna zhatatyn kop zhyldyk shoptesin osimdikter Zher betinde Қurtkashashtar tukymdasynyn 80 tuysy 1800 ge zhuyk tүri bar Bular tropiktik subtropiktik zhәne konyrzhaj salkyn ajmaktarda ken taragan negizinen Ontүstik Afrika Zherorta tenizinin manajy Batys zhәne Shygys Aziya Ontүstik zhәne Ontүstik Amerikada osedi Қazakstanda Қurtkashashtar tukymdasynyn 5 tuyska zhatatyn 36 tүri bar Bul tukymdastyn negizgi tүrleri Қazakstannyn ontүstik ontүstik shygys ajmaktarynda tauly olkelerinde kezdesedi Қurtkashashtar Қazbalyk aukymy 60 Ma PreK K O S D Kr P T Yu B Pg N Early RecentIris pseudacorusDүniesi Plantae unranked Saby Tukymdasy IridaceaeKishi tukymdastary men tajpalary Tort tүri Қazakstannyn Albert kurtkashashy I ludvigii Kushakevich shikyldagy Juno huschakewictii Almaty shikyldagy bolyp tabylady Қoszhynysty Gүl serigi tek kүlte zhapyrakshalarynan turatyn siyakty uzyn tүtiksheli zhәne әr tүrli ishki zhәne syrtky 6 bolikten turady uzynsha tozankapty atalyktarynyn sany үsheu kejde 3 zheke dara nemese birigip keledi 3 uyaly analyk tүjini tomen ornalaskan Zhemisi kop tukymdy sopaksha shytynagysh kauashak tukymy negizinen dongelek kejde kyrly buryshty urygy shagyn akuyzdy Zhylzhymaly nemese tүjin tүzushi etti tamyrsabakty zhapyragy taspa pishindi Қurtkashashtar tukymdasynyn basym kopshiligi sharuashylykta әsemdik үshin osiriletin osimdikter retinde keninen pajdalanylady Derekkozder Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 zhyl ISBN 5 89800 123 9 I tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet