Қорқыт ата мазары – тарихи сәулет өнері ескерткіші. Шамамен 9 – 10 ғасырларда қазіргі Қызылорда облысы, Қармақшы ауданы, Қорқыт станциясынан 3 км жерде Қорқыт әулиеге тұрғызылған. 1925 жылдан опырыла бастап, 1952 ж. Сырдария өзені шайып кеткен. Қазір орны белгісіз. Мазар 19 ғасырдың соңында Ә.Диваев, И.А. Кастанье, П.И. Лерх зерттеулеріне негіз болған. Бізге “Түркістан альбомы” жинағында жарияланған фотосуреттер арқылы жеткен. Диваев пен Кастаньенің жазуы бойынша, құрылымы шикі кірпіштен қаланған дөңгелек пішінді 6 – 8 қырлы күмбезді құрылыс. Ішкі көрінісі биік, қабырғалары кереге өрнегімен нақышталған. Исламға дейінгі түрік сәулет құрылысы үлгісімен салынған. Мазардың бұрынғы орнына қазіргі заманғы мемориалдық ескерткіш орнатылған; Қорқыт Ата ескерткіші.
Қорқыт ата дананың қабiрi кай жерде екенін тап басып айту мүмкін емес. Оның мазары туралы көнекөз адамдардың әрқайсысы әр түрлі айтады. Неғұрлым анығы хәм атақтысы — Сырдарияның төменгі ағысындағы Қармақшы кыстағының маныңдағы мазар. Осы мазар ұзыннан созылған сегіз қырлы үлгіде, төбесі күмбезделіп салынған. Бұрыштары оюлармен өрнектелген. Мазарға жалауы бар ұзын сырғауыл койылган. Өкінішке орай, Сырдарияның ағынды суы бұл күмбез бен қабір басындағы белгіні баяғыда шайып жіберген. Қазір сол жерге жаңа күмбез салынған. Коркыты ата күмбезді мазарынан әр кез қобыз күйі естіліп тұрған деседі. Оның жаңа кесенесі төрт қобыз бір-6ipiнe суйеніп тұрғандай етіп биікке салынған, одан қобыздың сырлы әуені шығып жатқандай болады. Халық арасында Қорқыт ата қобыз бен күйдің атасы саналады. Ол өзі ойлап тапқан қобызбен күй тартып, ажалды жолатпаған екен. Қорқытты ел шежіресінде мәңгілік өмір жыршысы, бақсылардың атасы, ұлы сазгер ретінде қастерлейді.
Дереккөздер
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
- Энциклопедия, “Сен білесің бе ?”
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қorkyt ata mazary tarihi sәulet oneri eskertkishi Shamamen 9 10 gasyrlarda kazirgi Қyzylorda oblysy Қarmakshy audany Қorkyt stanciyasynan 3 km zherde Қorkyt әuliege turgyzylgan 1925 zhyldan opyryla bastap 1952 zh Syrdariya ozeni shajyp ketken Қazir orny belgisiz Mazar 19 gasyrdyn sonynda Ә Divaev I A Kastane P I Lerh zertteulerine negiz bolgan Bizge Tүrkistan albomy zhinagynda zhariyalangan fotosuretter arkyly zhetken Divaev pen Kastanenin zhazuy bojynsha kurylymy shiki kirpishten kalangan dongelek pishindi 6 8 kyrly kүmbezdi kurylys Ishki korinisi biik kabyrgalary kerege ornegimen nakyshtalgan Islamga dejingi tүrik sәulet kurylysy үlgisimen salyngan Mazardyn buryngy ornyna kazirgi zamangy memorialdyk eskertkish ornatylgan Қorkyt Ata eskertkishi Қorkyt ata dananyn kabiri kaj zherde ekenin tap basyp ajtu mүmkin emes Onyn mazary turaly konekoz adamdardyn әrkajsysy әr tүrli ajtady Negurlym anygy hәm ataktysy Syrdariyanyn tomengi agysyndagy Қarmakshy kystagynyn manyndagy mazar Osy mazar uzynnan sozylgan segiz kyrly үlgide tobesi kүmbezdelip salyngan Buryshtary oyularmen ornektelgen Mazarga zhalauy bar uzyn syrgauyl kojylgan Өkinishke oraj Syrdariyanyn agyndy suy bul kүmbez ben kabir basyndagy belgini bayagyda shajyp zhibergen Қazir sol zherge zhana kүmbez salyngan Korkyty ata kүmbezdi mazarynan әr kez kobyz kүji estilip turgan desedi Onyn zhana kesenesi tort kobyz bir 6ipine sujenip turgandaj etip biikke salyngan odan kobyzdyn syrly әueni shygyp zhatkandaj bolady Halyk arasynda Қorkyt ata kobyz ben kүjdin atasy sanalady Ol ozi ojlap tapkan kobyzben kүj tartyp azhaldy zholatpagan eken Қorkytty el shezhiresinde mәngilik omir zhyrshysy baksylardyn atasy uly sazger retinde kasterlejdi DerekkozderҚazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8 Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Enciklopediya Sen bilesin be Osy makala kazak mәdenieti turaly bastama bolyp tabylady Buny tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektesuinizdi surajmyz Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet