Қилыбай Үсенұлы Медеубеков ( Шымкент облысы Ленин ауданы 15 мамыр 1929 жылы туған - Алматы қаласында 3 мамыр 2015 жылы қайтыс болған) — ғалым, қоғам қайраткері, ауыл шаруашылығы ғылымдарының докторы (1978), профессор (1979), ҚР Ұлттық ғылым академиясының академигі (1996) және Қазақстанның ғылым мен техникаға еңбек сіңірген қайраткері (1997).
Қилыбай Үсенұлы Медеубеков | ||
Лауазымы | ||
---|---|---|
| ||
13 желтоқсан 1979 — 22 ақпан 1990 | ||
Ізашары | Саттар Имашев | |
Ізбасары | Нұрсұлтан Назарбаев | |
| ||
1989 — 1991 | ||
| ||
13 маусым 1975 — ақпан 1990 | ||
Өмірбаяны | ||
Партиясы | КОКП | |
Дүниеге келуі | 15 маусым 1929 КСРО, Қазақ АКСРі, Шымкент облысы, Ленин ауданы, | |
Қайтыс болуы | 3 мамыр 2015 (85 жас) Қазақстан, Алматы | |
Марапаттары | ||
өңдеу |
Қилыбай Үсенұлы Медеубеков | |
Туған күні | Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value). |
---|---|
Қайтыс болған күні | Lua error Module:Wikidata ішіндегі 39 жолында: attempt to concatenate field '?' (a nil value). |
Азаматтығы | |
Ғылыми дәрежесі |
|
Ғылыми атағы |
Сіргелі тайпасының Батыр- руынан шыққан.
К.А. Тимирязев атындағы Мәскеу ауыл шаруашылығы академиясын бітірген (1953). Республиканың ғылыми-зерттеу мекемелерінде ғылыми жұмыстарымен айналысып, басшылық қызметтер атқарды. 1997 жылдан бастап Мал шаруашылығы және ветеринария ғылыми-өндірістік орталығында жұмыс жасады. Медеубековтың академик Ә.Еламановпен бірге жүргізген ғылыми-зерттеу жұмыстары нәтижесінде республикадағы биязы жүнді, жоғары өнімді қой тұқымы — солтүстік қазақ мериносы шығарылды. Ол академик В.А. Больмонттың бастамасымен қолға алынған ағылшынның биязылау кроссбред жүнді қойларын жерсіндіру, сондай-ақ линкольн, ромни-марш, бордер-лейстер бітімдес қойлардың отандық репродукторларын құру жұмыстарын жалғастырды. Оның негізгі ғылыми ізденістері бағалы қой тұқымдарының гендік қорын сақтауға, жетілдіру және көбейтуге, таза тұқымды австралия мериностарының репродукторын құруға, солтүстік қазақ мериносын асылдандыруға және биязылау жүнді, төлді көп беретін қой тұқымын шығаруға бағытталған.
Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің төрағасы (1980-1991 жж.), КСРО Жоғарғы Кеңесі Одақтар Кеңесінің депутаты (1979-1990), Ленин атындағы Бүкілодақтық ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының (ВАСХНИЛ) вице-президенті, оның Шығыс бөлімшесі төралқасының төрағасы қызметтерін атқарған.
500-ден астам ғылыми еңбек жазған. Қазақстан Мемлекеттік сыйлық лауреаты (1974). Октябрь революциясы, “Халықтар достығы” және екі мәрте Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, медальдармен марапатталған.
Кыйлыбай Үсенұлы Медеубеков(1929 жылдың 15 майының р.) -, қоғамдық және саяси қайраткер, профессор, ауыл шаруашылық ғылымның докторы, академик ұлттық академия ғылым Қазақстан республикасы және россиялық академияның ауыл шаруашылық ғылым қазақстандық ғалым. Жоғарғы ақылдың төрағасы КазКСР(1979-90), қазақ КСР(1975-90 жж.) жоғарғы ақылының депутаты, КСР(1989-91 жж.) жалғаулығының халықтың депутатының, Қазақстанның коммунистік партиясының құрылтайының қатарының уәкілімен және уәкілмен XXVI КОКП және КОКП құрылтайының XXVII құрылтайының сайлады 1948 жыл 10 классты селе Казыгуртского лениндік ауданның бітірді; 1953 жылға өзгелікпен Лениннің және ауыл шаруашылық академияның еңбектің қызыл знамени мәскеулік ордена зоотехникалық факультетін им. К. А. Тимирязевтің бітірді; 1957 жыл - бітір- аспирантураны ойдағыдай кандидаттық диссертацияны қорғады; 1957 жыл - министрлікпен ауыл шаруашылық КСР жалғаулығының ВАСХНИЛ қазақ филиалының әміріне деген оқтаулы болды; 1962 жылдың 17 қазанының болжамды мал шаруашылығымның(КНИИЖ) қазақ ғылыми-зерттеу технологиялық институтының директоры болды; 1978 жыл - докторлық диссертацияны тақырыпқа кроссбредного қой шаруашылығымның "ғылыми негіздері Қазақстанның" оңтүстігінде мал шаруашылығымның бүкілодақтық институтында қорғады; 1979 жыл - 1991 жыл - аттың Ленина ауыл шаруашылық ғылымының бүкілодақтық академиясының вице-президент, төраға ВАСХНИЛ күншығыс аймақтарының төралқасы болып сайланды; 1972 жыл – мүшесі-тілші сайлайды; 1982 жыл - академикпен сайлайды; 1980 жыл - 1990 жыл - қазақ КСР жоғарғы депутаты; 26 наурыздың 1989 - 26 1991 желтоқсаннан - халықтың депутатының халықтың депутат Съезда; 1980 жыл - 1991 жыл - қазақ КСР жоғарғы мәжілісінің төрағасы; 1992 жыл - ауыл шаруашылық ғылымның қазақ академиясының академигімен сайлайды; 1996 жыл - Қазақстан республикасының ғылымының ұлттық академиясының академигімен сайлайды; 1998 жыл - қазақ ұлттық аграрлық университеттің профессоры.
Академик Медеубаев К. У. бір мен өзінің оқушысымен кең ғылыми зертте- ша акклиматизацияға және игерушілікке құндардың қойдың ағылшын тұқымының полутонкорунных мясо-шерстных : линкольн жасады, ромни-марш, бордерлейстер, гемпшир, суффольк, оксфорддаун, шевиот, саутдаун, ал да ша мынадай қойдың меншікті репродукторының жаралған. көпжылдық ғылыми зертте- жеке нәтижелері на тақырыпқа кроссбредного қой шаруашылығымның "ғылыми негіздері бас Қазақстанның" оңтүстігінде в оның докторлық диссертациясының негізіне деген жатты, нешіншіні ол ара 1978 жылы ара мал шаруашылығы бүкілодақтық институт қорға-. Мясо-шерстных қойдың жаралғанының әдістемесі полутонкой кроссбредной жүнмен негізбен осы бағыттың үш жаңа тұқымының шығар- үшін: қазақ мясо-шерстной(МШК) үшпен вниутрипородными үлгілермен(1991 жылы апробирована) послужила Ажырат- үшін акжайиской(1996 жылы апробирована) Қазақстанының юго-западном аймағында - батысшыл аймақ үшін, бұл ел үшін тапшы кроссбредной жүннің өндірісінде асқан халық-сарамжал-саран мағына және Жанаркинская үш тұқымы екі үлгімен(2007 жылы апробирована) - орталықтың Қазақстаны үшін болды. Үшін жемісті қызметті ара ғылым, ауыл шаруашылық өндірістің дамуында, К. У. Медеубеков мемлекеттік және қоғамдық қызметін сыйла- еңбектің қызыл знамени екі орденами, қазанның революциясының орден, халықтың достығының орден, медаль "үшін айбынды еңбек в 1941-45 жж." ҰОС жыл., үшін маңғол халықтың республикасының(1976) "еңбектің өзгелігінің", үшін тыңның жерінің"(1974) "игерушілігін, ұмытылмас юбилей медальпен "60-лет жеңісті 1941-1945 жж." ұлы отандық соғысында. соңмен қолыммен әскердің генералының, советтік жалғаулықтың батырының В. Л. Говорова(2005 г.); 100 жас бер күн академиктің А. И. туғыз- Бараева(2008 г.); Қазақ КСР(1970, 1979 жж.) жоғарғы ақылының мәртебелі сауаттарымен; трижды аттың Ленина(1985, 1990, 1992 жж.) ауыл шаруашылық ғылымының бүкілодақтық академиясының мәртебелі сауатымен. Сыйлықтың лауреаты им. академиктің В. А. Бальмонта. ара 1997 жылы президенттің РК Н. А. жарлығымен К. У. Медеубекову Назарбаевы үшін үлкен үлесті в Қазақстанның аграрлық ғылымының дамуына ғылымның және Қазақстан" республикасының техникасының "еңбек сіңірген қайраткерінің атағы берілді.
Өмір жолы
- 1948 жыл - Қазығұрт ауданының Ленинское селосында 10-сыныптық мектепте бітіруі;
- 1953 жыл - зоотехникалық факультетін үздік бітірген;
- 1957 жыл — аспирантураны бітіріп, Медеубеков кандидаттық диссертациясын табысты қорғады;
- 1957 жыл — Қазақ филиалына жіберіледі;
- 1962 жылдың 17 қазаны - Қазақ ғылыми зерттеу технологиялық мал шаруашылығы институтының (ҚҒЗТМИ) директоры ретінде тағайындалды;
- 1978 жыл — «Оңтүстік Қазақстанның кроссбредтік қой шаруашылығың ғылыми негіздері» темасына докторлық диссертациясын қорғады;
- 1979 — 1991 жылдары — вице-президенті, Шығыс өкілдігінде Қазақстан және Қырғызстан бойынша председателі жұмыстарын атқарды;
- 1972 жыл — тілші-мүшесі ретінде тағайындалды;
- 1982 жыл — академигі ретінде тағайындалды;
- 1980 — 1990 жылдары — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңес депутаты;
- 1989 жылдың 26 наурызы — 1991 жылдың 26 желтоқсан аралығы — ;
- 1980 — 1991 жылдары — Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің председателі;
- 1992 жыл — академигі ретінде тағайындалды;
- 1996 жыл — Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі ретінде тағайындалды;
- 1998 жыл — Қазақ ұлттық аграрлық университетінің профессоры.
Дереккөздер
- Рахаев Нұрғали Баймаханұлы, Қамбарова Зухра Медеуқызы Сіргелі Батыр-Жайдақ шежіресі / Редактор: Раушан Өскенқызы — Алматы: Нұрлы Әлем, 2022. — 888 б. — 5000 таралым. — ISBN 978-601-205-708-9.
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, VI том
- Назарбаев академик Қилыбай Медеубековтің қайтыс болуына байланысты көңіл айтты(қолжетпейтін сілтеме)
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қilybaj Үsenuly Medeubekov Shymkent oblysy Lenin audany 15 mamyr 1929 zhyly tugan Almaty kalasynda 3 mamyr 2015 zhyly kajtys bolgan galym kogam kajratkeri auyl sharuashylygy gylymdarynyn doktory 1978 professor 1979 ҚR Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi 1996 zhәne Қazakstannyn gylym men tehnikaga enbek sinirgen kajratkeri 1997 Қilybaj Үsenuly MedeubekovLauazymyҚazak KSR Zhogargy Kenes predsedateli13 zheltoksan 1979 22 akpan 1990Izashary Sattar ImashevIzbasary Nursultan Nazarbaev1989 1991Қazak KSR Zhogargy Kenes deputaty13 mausym 1975 akpan 1990ӨmirbayanyPartiyasyKOKPDүniege kelui 15 mausym 1929 1929 06 15 KSRO Қazak AKSRi Shymkent oblysy Lenin audany Қajtys boluy 3 mamyr 2015 2015 05 03 85 zhas Қazakstan AlmatyMarapattaryondeu Қilybaj Үsenuly MedeubekovTugan kүniLua error Module Wikidata ishindegi 39 zholynda attempt to concatenate field a nil value Қajtys bolgan kүniLua error Module Wikidata ishindegi 39 zholynda attempt to concatenate field a nil value AzamattygyҚazakstan KSRO 1929 1991 Ғylymi dәrezhesiҒylymi atagyҚRҰҒA akademigi Sirgeli tajpasynyn Batyr ruynan shykkan K A Timiryazev atyndagy Mәskeu auyl sharuashylygy akademiyasyn bitirgen 1953 Respublikanyn gylymi zertteu mekemelerinde gylymi zhumystarymen ajnalysyp basshylyk kyzmetter atkardy 1997 zhyldan bastap Mal sharuashylygy zhәne veterinariya gylymi ondiristik ortalygynda zhumys zhasady Medeubekovtyn akademik Ә Elamanovpen birge zhүrgizgen gylymi zertteu zhumystary nәtizhesinde respublikadagy biyazy zhүndi zhogary onimdi koj tukymy soltүstik kazak merinosy shygaryldy Ol akademik V A Bolmonttyn bastamasymen kolga alyngan agylshynnyn biyazylau krossbred zhүndi kojlaryn zhersindiru sondaj ak linkoln romni marsh border lejster bitimdes kojlardyn otandyk reproduktorlaryn kuru zhumystaryn zhalgastyrdy Onyn negizgi gylymi izdenisteri bagaly koj tukymdarynyn gendik koryn saktauga zhetildiru zhәne kobejtuge taza tukymdy avstraliya merinostarynyn reproduktoryn kuruga soltүstik kazak merinosyn asyldandyruga zhәne biyazylau zhүndi toldi kop beretin koj tukymyn shygaruga bagyttalgan Қazak KSR Zhogargy Kenesinin toragasy 1980 1991 zhzh KSRO Zhogargy Kenesi Odaktar Kenesinin deputaty 1979 1990 Lenin atyndagy Bүkilodaktyk auyl sharuashylygy gylymdary akademiyasynyn VASHNIL vice prezidenti onyn Shygys bolimshesi toralkasynyn toragasy kyzmetterin atkargan 500 den astam gylymi enbek zhazgan Қazakstan Memlekettik syjlyk laureaty 1974 Oktyabr revolyuciyasy Halyktar dostygy zhәne eki mәrte Enbek Қyzyl Tu ordenderimen medaldarmen marapattalgan Kyjlybaj Үsenuly Medeubekov 1929 zhyldyn 15 majynyn r kogamdyk zhәne sayasi kajratker professor auyl sharuashylyk gylymnyn doktory akademik ulttyk akademiya gylym Қazakstan respublikasy zhәne rossiyalyk akademiyanyn auyl sharuashylyk gylym kazakstandyk galym Zhogargy akyldyn toragasy KazKSR 1979 90 kazak KSR 1975 90 zhzh zhogargy akylynyn deputaty KSR 1989 91 zhzh zhalgaulygynyn halyktyn deputatynyn Қazakstannyn kommunistik partiyasynyn kuryltajynyn katarynyn uәkilimen zhәne uәkilmen XXVI KOKP zhәne KOKP kuryltajynyn XXVII kuryltajynyn sajlady 1948 zhyl 10 klassty sele Kazygurtskogo lenindik audannyn bitirdi 1953 zhylga ozgelikpen Leninnin zhәne auyl sharuashylyk akademiyanyn enbektin kyzyl znameni mәskeulik ordena zootehnikalyk fakultetin im K A Timiryazevtin bitirdi 1957 zhyl bitir aspiranturany ojdagydaj kandidattyk dissertaciyany korgady 1957 zhyl ministrlikpen auyl sharuashylyk KSR zhalgaulygynyn VASHNIL kazak filialynyn әmirine degen oktauly boldy 1962 zhyldyn 17 kazanynyn bolzhamdy mal sharuashylygymnyn KNIIZh kazak gylymi zertteu tehnologiyalyk institutynyn direktory boldy 1978 zhyl doktorlyk dissertaciyany takyrypka krossbrednogo koj sharuashylygymnyn gylymi negizderi Қazakstannyn ontүstiginde mal sharuashylygymnyn bүkilodaktyk institutynda korgady 1979 zhyl 1991 zhyl attyn Lenina auyl sharuashylyk gylymynyn bүkilodaktyk akademiyasynyn vice prezident toraga VASHNIL kүnshygys ajmaktarynyn toralkasy bolyp sajlandy 1972 zhyl mүshesi tilshi sajlajdy 1982 zhyl akademikpen sajlajdy 1980 zhyl 1990 zhyl kazak KSR zhogargy deputaty 26 nauryzdyn 1989 26 1991 zheltoksannan halyktyn deputatynyn halyktyn deputat Sezda 1980 zhyl 1991 zhyl kazak KSR zhogargy mәzhilisinin toragasy 1992 zhyl auyl sharuashylyk gylymnyn kazak akademiyasynyn akademigimen sajlajdy 1996 zhyl Қazakstan respublikasynyn gylymynyn ulttyk akademiyasynyn akademigimen sajlajdy 1998 zhyl kazak ulttyk agrarlyk universitettin professory Akademik Medeubaev K U bir men ozinin okushysymen ken gylymi zertte sha akklimatizaciyaga zhәne igerushilikke kundardyn kojdyn agylshyn tukymynyn polutonkorunnyh myaso sherstnyh linkoln zhasady romni marsh borderlejster gempshir suffolk oksforddaun sheviot sautdaun al da sha mynadaj kojdyn menshikti reproduktorynyn zharalgan kopzhyldyk gylymi zertte zheke nәtizheleri na takyrypka krossbrednogo koj sharuashylygymnyn gylymi negizderi bas Қazakstannyn ontүstiginde v onyn doktorlyk dissertaciyasynyn negizine degen zhatty neshinshini ol ara 1978 zhyly ara mal sharuashylygy bүkilodaktyk institut korga Myaso sherstnyh kojdyn zharalganynyn әdistemesi polutonkoj krossbrednoj zhүnmen negizben osy bagyttyn үsh zhana tukymynyn shygar үshin kazak myaso sherstnoj MShK үshpen vniutriporodnymi үlgilermen 1991 zhyly aprobirovana posluzhila Azhyrat үshin akzhajiskoj 1996 zhyly aprobirovana Қazakstanynyn yugo zapadnom ajmagynda batysshyl ajmak үshin bul el үshin tapshy krossbrednoj zhүnnin ondirisinde askan halyk saramzhal saran magyna zhәne Zhanarkinskaya үsh tukymy eki үlgimen 2007 zhyly aprobirovana ortalyktyn Қazakstany үshin boldy Үshin zhemisti kyzmetti ara gylym auyl sharuashylyk ondiristin damuynda K U Medeubekov memlekettik zhәne kogamdyk kyzmetin syjla enbektin kyzyl znameni eki ordenami kazannyn revolyuciyasynyn orden halyktyn dostygynyn orden medal үshin ajbyndy enbek v 1941 45 zhzh ҰOS zhyl үshin mangol halyktyn respublikasynyn 1976 enbektin ozgeliginin үshin tynnyn zherinin 1974 igerushiligin umytylmas yubilej medalpen 60 let zhenisti 1941 1945 zhzh uly otandyk sogysynda sonmen kolymmen әskerdin generalynyn sovettik zhalgaulyktyn batyrynyn V L Govorova 2005 g 100 zhas ber kүn akademiktin A I tugyz Baraeva 2008 g Қazak KSR 1970 1979 zhzh zhogargy akylynyn mәrtebeli sauattarymen trizhdy attyn Lenina 1985 1990 1992 zhzh auyl sharuashylyk gylymynyn bүkilodaktyk akademiyasynyn mәrtebeli sauatymen Syjlyktyn laureaty im akademiktin V A Balmonta ara 1997 zhyly prezidenttin RK N A zharlygymen K U Medeubekovu Nazarbaevy үshin үlken үlesti v Қazakstannyn agrarlyk gylymynyn damuyna gylymnyn zhәne Қazakstan respublikasynyn tehnikasynyn enbek sinirgen kajratkerinin atagy berildi Өmir zholy1948 zhyl Қazygurt audanynyn Leninskoe selosynda 10 synyptyk mektepte bitirui 1953 zhyl zootehnikalyk fakultetin үzdik bitirgen 1957 zhyl aspiranturany bitirip Medeubekov kandidattyk dissertaciyasyn tabysty korgady 1957 zhyl Қazak filialyna zhiberiledi 1962 zhyldyn 17 kazany Қazak gylymi zertteu tehnologiyalyk mal sharuashylygy institutynyn ҚҒZTMI direktory retinde tagajyndaldy 1978 zhyl Ontүstik Қazakstannyn krossbredtik koj sharuashylygyn gylymi negizderi temasyna doktorlyk dissertaciyasyn korgady 1979 1991 zhyldary vice prezidenti Shygys okildiginde Қazakstan zhәne Қyrgyzstan bojynsha predsedateli zhumystaryn atkardy 1972 zhyl tilshi mүshesi retinde tagajyndaldy 1982 zhyl akademigi retinde tagajyndaldy 1980 1990 zhyldary Қazak KSR Zhogargy Kenes deputaty 1989 zhyldyn 26 nauryzy 1991 zhyldyn 26 zheltoksan aralygy 1980 1991 zhyldary Қazak KSR Zhogargy Kenesinin predsedateli 1992 zhyl akademigi retinde tagajyndaldy 1996 zhyl Қazakstan Respublikasynyn Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi retinde tagajyndaldy 1998 zhyl Қazak ulttyk agrarlyk universitetinin professory DerekkozderRahaev Nurgali Bajmahanuly Қambarova Zuhra Medeukyzy Sirgeli Batyr Zhajdak shezhiresi Redaktor Raushan Өskenkyzy Almaty Nurly Әlem 2022 888 b 5000 taralym ISBN 978 601 205 708 9 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 VI tom Nazarbaev akademik Қilybaj Medeubekovtin kajtys boluyna bajlanysty konil ajtty kolzhetpejtin silteme Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz