Ферғана облысы — РКФСР құрамындағы Түркістан АКСР бес облысының бірі. 1918 жылы 30 сәуірде Ресей империясының Түркістан өлкесінің (генерал-губернаторлық) құрамына кірген аттас облыстың орнына құрылды. Түркістан АКСР Ферғана облысы Ресей империясының Түркістан өлкесінің Ферғана облысымен бірдей аумақты алып жатты. Облыстың атауы Ферғана аңғарынан шыққан.
Ферғана облысы | |
өзб. فرغانا ولایاتی | |
Ферғана облысы картада сұр-көкшіл түспен боялған | |
Әкімшілігі | |
---|---|
Ел | |
Кіреді | |
Енеді | 5 уез |
Әкімшілік орталығы | |
Тарихы мен географиясы | |
Құрылған уақыты | |
Таратылған уақыты | |
Жер аумағы | 160 141 км² |
Ірі қалалары | |
Тұрғындары | |
Тұрғыны | Шамамен 2 млн адам |
Ұлттық құрамы | негізінен өзбектер, сонымен қатар, қырғыздар, орыстар, тәжіктер, және басқалар |
|
1924 жылы 14 қазанда Түркістан АКСР Ферғана облысы таратылып, оның жері Орта Азияның қалған аймақтарымен бірге ұлттық-аумақтық межелеп бөлу барысында жаңадан құрылған одақтас республикалар арасында бөлінді. Ферғана облысының жері Өзбек КСР және оның құрамындағы , сондай-ақ РКФСР Қарақырғыз АО арасында бөлінді.
Облыстың әкімшілік орталығы Скобелев (қазіргі Ферғана) қаласы болды. Облыстағы ең ірі қала Қоқан болды. Облыстың басқа ірі қалалары: Наманған, Әндіжан, Ош, Марғылан және Жалалабат. Облыс 5 уезге бөлінді: Әндіжан, Қоқан, Марғылан, Наманған және Ош, олардың әкімшілік орталықтары сәйкесінше, Әндіжан, Қоқан, Скобелев, Наманған және Ош болды.
Солтүстікте және солтүстік-батыста Түркістан АКСР Сырдария облысымен, солтүстік-шығыста Түркістан АКСР Жетісу облысымен, батыста Түркістан АКСР Самарқан облысымен, оңтүстікт-батыста Бұхара әмірлігімен (содан кейін Бұхара Халық Кеңестік Республикасында және ), оңтүстікте , ал шығыста Қытай Республикасының Шыңжаң аймағымен шектесті.
Облыста шамамен 2 миллион адам тұратын. Халықтың негізгі бөлігі өзбектер болды. Сондай-ақ, орыстар, тәжіктер және қарақырғыздар (яғни, қырғыздар), сондай-ақ , ұйғырлар, татарлар және басқалардың айтарлықтай бөлігі өмір сүрді. Халық негізінен сунниттік мұсылман болды, бірақ сонымен бірге исмаилиттік мұсылмандардың саны едәуір көп болды. Сондай-ақ, халықтың көп бөлігі христиан дінін (негізінен православие) және зороастризмді ұстанды. Бұл облыс көрші Қытайдан ұйғыр иммиграциясының негізгі орталықтарының бірі болды.
Өте құнарлы топырақ пен табиғатқа байланысты облыс экономикасының негізін ауыл шаруашылығы (негізінен көкөністер мен жемістер, мақта мен бидай өсіру), мал шаруашылығы, жібек шаруашылығы, омарта шаруашылығы құрады. Сондай-ақ, облыс кірісінің бір бөлігін тоқыма өнеркәсібі, сонымен қатар кілем тоқу, қыш ыдыстар мен керамикалық ыдыс-аяқтар мен бұйымдар жасау, пышақ, былғары мен жүннен бұйымдар мен киім-кешектер жасау сияқты халықтық қолөнер кәсіптері қамтамасыз етті.
Облыстың негізгі бөлігі биік таулармен қоршалған өте құнарлы Ферғана аңғарының аумағында орналасқан. Оңтүстіктен облысты Памир таулары, шығысы мен солтүстігін Тәңір тауы таулары қоршап тұрды. Орта Азиядағы ең ұзын өзен — Сырдария қайнар көзі Ферғана облысының аумағында орналасқан.
Әдебиет
- Түрікмен КСР тарихы // — Ашхабад, 1960.
- Орталық Азияның халық қожалығы // — Ташкент, 1924.
- Туркистон автоном совет социалистик республикаси // Өзбекстанның ұлттық энциклопедиясы — Ташкент, 2000—2005.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Fergana oblysy RKFSR kuramyndagy Tүrkistan AKSR bes oblysynyn biri 1918 zhyly 30 sәuirde Resej imperiyasynyn Tүrkistan olkesinin general gubernatorlyk kuramyna kirgen attas oblystyn ornyna kuryldy Tүrkistan AKSR Fergana oblysy Resej imperiyasynyn Tүrkistan olkesinin Fergana oblysymen birdej aumakty alyp zhatty Oblystyn atauy Fergana angarynan shykkan Fergana oblysyozb فرغانا ولایاتیFergana oblysy kartada sur kokshil tүspen boyalganӘkimshiligiEl KSROKirediRKFSR Tүrkistan KFREnedi5 uezӘkimshilik ortalygySkobelevTarihy men geografiyasyҚurylgan uakyty30 sәuir 1918 zhylyTaratylgan uakyty14 kazan 1924 zhylyZher aumagy160 141 km Iri kalalaryҚokan Namangan Әndizhan Osh Margylan ZhalalabatTurgyndaryTurgynyShamamen 2 mln adamҰlttyk kuramynegizinen ozbekter sonymen katar kyrgyzdar orystar tәzhikter zhәne baskalar 1924 zhyly 14 kazanda Tүrkistan AKSR Fergana oblysy taratylyp onyn zheri Orta Aziyanyn kalgan ajmaktarymen birge ulttyk aumaktyk mezhelep bolu barysynda zhanadan kurylgan odaktas respublikalar arasynda bolindi Fergana oblysynyn zheri Өzbek KSR zhәne onyn kuramyndagy sondaj ak RKFSR Қarakyrgyz AO arasynda bolindi Oblystyn әkimshilik ortalygy Skobelev kazirgi Fergana kalasy boldy Oblystagy en iri kala Қokan boldy Oblystyn baska iri kalalary Namangan Әndizhan Osh Margylan zhәne Zhalalabat Oblys 5 uezge bolindi Әndizhan Қokan Margylan Namangan zhәne Osh olardyn әkimshilik ortalyktary sәjkesinshe Әndizhan Қokan Skobelev Namangan zhәne Osh boldy Soltүstikte zhәne soltүstik batysta Tүrkistan AKSR Syrdariya oblysymen soltүstik shygysta Tүrkistan AKSR Zhetisu oblysymen batysta Tүrkistan AKSR Samarkan oblysymen ontүstikt batysta Buhara әmirligimen sodan kejin Buhara Halyk Kenestik Respublikasynda zhәne ontүstikte al shygysta Қytaj Respublikasynyn Shynzhan ajmagymen shektesti Oblysta shamamen 2 million adam turatyn Halyktyn negizgi boligi ozbekter boldy Sondaj ak orystar tәzhikter zhәne karakyrgyzdar yagni kyrgyzdar sondaj ak ujgyrlar tatarlar zhәne baskalardyn ajtarlyktaj boligi omir sүrdi Halyk negizinen sunnittik musylman boldy birak sonymen birge ismailittik musylmandardyn sany edәuir kop boldy Sondaj ak halyktyn kop boligi hristian dinin negizinen pravoslavie zhәne zoroastrizmdi ustandy Bul oblys korshi Қytajdan ujgyr immigraciyasynyn negizgi ortalyktarynyn biri boldy Өte kunarly topyrak pen tabigatka bajlanysty oblys ekonomikasynyn negizin auyl sharuashylygy negizinen kokonister men zhemister makta men bidaj osiru mal sharuashylygy zhibek sharuashylygy omarta sharuashylygy kurady Sondaj ak oblys kirisinin bir boligin tokyma onerkәsibi sonymen katar kilem toku kysh ydystar men keramikalyk ydys ayaktar men bujymdar zhasau pyshak bylgary men zhүnnen bujymdar men kiim keshekter zhasau siyakty halyktyk koloner kәsipteri kamtamasyz etti Oblystyn negizgi boligi biik taularmen korshalgan ote kunarly Fergana angarynyn aumagynda ornalaskan Ontүstikten oblysty Pamir taulary shygysy men soltүstigin Tәnir tauy taulary korshap turdy Orta Aziyadagy en uzyn ozen Syrdariya kajnar kozi Fergana oblysynyn aumagynda ornalaskan ӘdebietTүrikmen KSR tarihy Ashhabad 1960 Ortalyk Aziyanyn halyk kozhalygy Tashkent 1924 Turkiston avtonom sovet socialistik respublikasi Өzbekstannyn ulttyk enciklopediyasy Tashkent 2000 2005