Тәңірберлі Молдабай (1858, Ақтөбе уезі - 1923 Ақтөбе облысы, Мәртөк ауданы) — қазақтың халық күйшісі, ақын, әнші, жыршы. Ол қазақ музыка мәдениетінің дамуына зор ықпал етті.
Тәңірберлі Молдабай Молдабай | |
Туған кездегі есімі | Жылқышы |
---|---|
Толық аты | Молдабай |
Туған күні | |
Туған жері | Ақтөбе облысы, Мәртөк ауданы |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | Ақтөбе облысы, Мәртөк ауданы |
Мамандықтары |
Өмірбаяны
1858 жылы қазіргі Ақтөбе облысы Мәртөк ауданына қарасты (бұрынғы Торғай облысы Ақтөбе уезі Бөрлі болысын) №4 ауылында туған. Кіші жүздің Тама руының Аташал тайпасы Тәңірберлі ұрпағынан тарайды.
Молдабай – қазақ халық музыкасының тарихында ерекше орын алатын тұлғалардың бірі. Молдабайдың әкесі қойшы-малшы болған. Жастайынан үлкен ағасы Сандыбаймен бірге атасы Торғайдың тәрбиесінде болады. Торғай ақындарды, әншілерді, домбырашыларды өз шаңырағына шақыратын, өзі де домбыра шертіп, жақсы ән салатын қонақжай адам болған. Осы ортада өскен Молдабай жастайынан өнерге берілген, қазақтың тарихын, көне аңыздарын жақсы білген. Замандастарының айтуынша, Молдабай жан-жақты шығармашылық адамы болған, онымен бірге жүретін 20-25 жігіт болған, олармен ауылдарды аралаған. Молдабайдың Желжетпес атты тазы, бүркіті болған. Молдабай ән салғанда Желжетпес баяу жүріп, сазға қимылдап үйренген дейді. Әнші ретінде Молдабай табиғи дауысымен ғана емес, ерекше орындау техникасымен, өзіндік стилі бар әнші ретінде ерекшеленді. Молдабай өз әнімен Орынбор жәрмеңкесінің мән-мағынасын, сәнін келтірді. Молдабай қайтыс болғаннан кейін Күшікбай өзенінің бойындағы Қойбас тауының етегіндегі отбасылық зиратқа жерленген.
Шығармашылығы
Молдабай еңбегінің арқасында Ойылдағы, Орынбордағы жәрмеңкелерді аралады. Молдабайдан «Молдабайдың әні», «Бестоспа», «Қойшының әні», «Сусар-ай» т.б. әндері қалды. Белгілі күйші Әли Құрманов Молдабайдың шәкірті болған.
Отбасы
Молдабайдың Жиеншора деген баласы болды, одан Есенаман. Мұрат Есенаманнан туған. Жиеншора да әкесі сияқты биік дауысты әнші болған. Немересі Есенаман да күйші, әнші, домбыра тарта білген. Жалғыз ұлы Мұрат та ән айтып, домбыра тартатын. Мұрат Екінші дүниежүзілік соғыстан оралмады. Мұраттың өлімімен Молдабайдың әулеті үзілді.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Tәnirberli Moldabaj 1858 Aktobe uezi 1923 Aktobe oblysy Mәrtok audany kazaktyn halyk kүjshisi akyn әnshi zhyrshy Ol kazak muzyka mәdenietinin damuyna zor ykpal etti Tәnirberli Moldabaj MoldabajTugan kezdegi esimiZhylkyshyTolyk atyMoldabajTugan kүni1858 1858 Tugan zheriAktobe oblysy Mәrtok audanyҚajtys bolgan kүni1923 1923 Қajtys bolgan zheriAktobe oblysy Mәrtok audanyMamandyktarykүjshi akyn әnshi zhyrshyӨmirbayany1858 zhyly kazirgi Aktobe oblysy Mәrtok audanyna karasty buryngy Torgaj oblysy Aktobe uezi Borli bolysyn 4 auylynda tugan Kishi zhүzdin Tama ruynyn Atashal tajpasy Tәnirberli urpagynan tarajdy Moldabaj kazak halyk muzykasynyn tarihynda erekshe oryn alatyn tulgalardyn biri Moldabajdyn әkesi kojshy malshy bolgan Zhastajynan үlken agasy Sandybajmen birge atasy Torgajdyn tәrbiesinde bolady Torgaj akyndardy әnshilerdi dombyrashylardy oz shanyragyna shakyratyn ozi de dombyra shertip zhaksy әn salatyn konakzhaj adam bolgan Osy ortada osken Moldabaj zhastajynan onerge berilgen kazaktyn tarihyn kone anyzdaryn zhaksy bilgen Zamandastarynyn ajtuynsha Moldabaj zhan zhakty shygarmashylyk adamy bolgan onymen birge zhүretin 20 25 zhigit bolgan olarmen auyldardy aralagan Moldabajdyn Zhelzhetpes atty tazy bүrkiti bolgan Moldabaj әn salganda Zhelzhetpes bayau zhүrip sazga kimyldap үjrengen dejdi Әnshi retinde Moldabaj tabigi dauysymen gana emes erekshe oryndau tehnikasymen ozindik stili bar әnshi retinde erekshelendi Moldabaj oz әnimen Orynbor zhәrmenkesinin mәn magynasyn sәnin keltirdi Moldabaj kajtys bolgannan kejin Kүshikbaj ozeninin bojyndagy Қojbas tauynyn etegindegi otbasylyk ziratka zherlengen ShygarmashylygyMoldabaj enbeginin arkasynda Ojyldagy Orynbordagy zhәrmenkelerdi aralady Moldabajdan Moldabajdyn әni Bestospa Қojshynyn әni Susar aj t b әnderi kaldy Belgili kүjshi Әli Қurmanov Moldabajdyn shәkirti bolgan OtbasyMoldabajdyn Zhienshora degen balasy boldy odan Esenaman Murat Esenamannan tugan Zhienshora da әkesi siyakty biik dauysty әnshi bolgan Nemeresi Esenaman da kүjshi әnshi dombyra tarta bilgen Zhalgyz uly Murat ta әn ajtyp dombyra tartatyn Murat Ekinshi dүniezhүzilik sogystan oralmady Murattyn olimimen Moldabajdyn әuleti үzildi