Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Серік Смайылұлы Қирабаев (23 наурыз, 1927 жылы Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданы, Жаңаарқа кентінде туған – 26 қазан, 2021 жылы Алматыда қайтыс болған, Астанадан оңтүстікке қарай 20 шақырым жердегі Ұлттық қорымға жерленген) - ғалым, филология ғылымының докторы, профессор. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. Қазақстанның мемлекеттік сыйлығының иегері. Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі. Қазақстанның және Қырғызстанның Еңбек сіңірген ғылым қайраткері. Қазақстан білім беру ісінің Құрметті қызметкері.
| Серік Смайылұлы Қирабаев | ||||||||
| Туған күні | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Туған жері | ||||||||
| Қайтыс болған күні | ||||||||
| Қайтыс болған жері | Алматы | |||||||
| Азаматтығы | ||||||||
| Ғылыми дәрежесі | Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі. Филология ғылымдарының докторы, профессор | |||||||
| Марапаттары |
| |||||||
Жалпы мәліметтер
Серік Смайылұлы 23 наурыз, 1927 жылы Қарағанды облысы, Жаңаарқа ауданы, Жаңаарқа (Атасу) кентінде туған. Арғын тайпасы Қуандық руы Алсай бөлімінен шыққан. 1951 жылы Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтын бітіргеннен кейін аспирантурада оқи жүріп, Қазақтың мемлекеттік көркем әдебиет баспасының аға редакторы, «Әдебиет және искусство» журналының бөлім меңгерушісі болып істеген. 1952—1955 жылдары «Пионер» журналында редактор, 1955—1958 жылдары «Социалистік Қазақстан» (қазіргі ((Егемен Қазақстан») газетінде меңгеруші, редакциялық алқа мүшесі болды. 1958 жылдан Абай атындағы Қазақ педагогикалық институтында 30 жыл бойы доцент, профессор, филология факультетінің деканы, қазақ әдебиеті кафедрасының меңгерушісі, институт ректорының оқу ісін басқаратын орынбасары қызметтерін атқарды. 1988—1995 жылдары Қазақ КСР ғылым академиясының М.О.Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының директоры болып істеді. Қазір сол институтта бөлім меңгерушісі.
Шығармашылығы
- Қазақ әдебиетінің өзекті мәселеріне арналған сын мақалалары мен рецензиялары 1948 жылдан бастап жарық көре бастады. Содан бергі уақытта 800-ден астам әдеби сын, ғылыми мақалалары мен еңбектері жарық көрді. С.Көбеевтің жазушылық жолы жайында кандидаттық диссертация қорғады (1957), «Сә Сейфуллин» монографиясы негізінде докторлық диссертация (1964) қорғады. «Жүсіпбек Аймауытов» атты кітабы ҚР Ұлттық ғылым академиясының Ш.Уәлиханов атындағы сыйлығына ие болды (1994).
- 1952 жылдан бері қазақ әдебиетінен орта мектепке арналған (IX—X сыныптар) оқулықтар жазумен шұғылданып келеді.
- Ол КСРО Жоғарғы Аттестациялық Комиссияның сараптамалық кеңесінің мүшесі, Қазақстан ЖАК-тың төралқа мүшесі, Қазақ энциклопедиясының ред. алқасының мүшесі және әдебиет жөніндегі кеңестің төрағасы болған. КСРО Жазушылар одағы басқармасы тексеру комиссиясының, КСРО Жазушылар одағы жанындағы Сын кеңесінің мүшесі, Қазақстан Жазушылар одағы басқармасының мүшесі, одақтың хатшысы, төралқа мүшесі, сын кеңесі төрағасы болып бірнеше жыл істеген. Көп жылдар бойы Қазақстан Білім министрлігі жанындағы оқу-әдістемелік кеңесінің әдебиет секциясының төрағасы ретінде орта және жоғары мектепке арналған оқулықтар мен бағдарламаларды жаңғырту, жетілдіру ісіне басшылық жасады. «Қазақ әдебиеті және мектеп», "Қазақ әдебиеті оқулығына методикалық нұсқау" (Қ.Мырзағалиевпен бірге), т.б. көптеген оқулықтары жарық көрді.
Жеке өмірі
Әскери атағы - отставкадағы капитан. Үйленген. Жұбайы - Бейсенова Әлия Сәрсенқызы,ҚР ҰҒА академигі. Ұлдары - Қирабаев Нұр, философия ғылымдарының докторы, профессор; Қирабаев Әлім, ҚР СІМ Америка департаменті директорының орынбасары.
Шығармалары
- Ғабиден Мұстафин. Сын-библиографиялық очерк. А., ҚМ КӨБ, 1956;
- Габиден Мустафин. Критико-биографический очерк. А., КИХЛ, 1957;
- Спандияр Көбеев. А., ҚМКӘБ, 1960;
- Өрлеу жолында. Әдеби-сын мақалалар. А., ҚМКӘБ, 1960;
- Сә Сейфуллин. А., «Жазушы», 1962;
- Сә Сейфуллин. А., «Жазушы», 1966;
- Октябрь және қазақ әдебиеті. Мақалалар мен зерттеулер. А., «Жазушы», 1968;
- Өнер өрісі. Мақалалар мен зерттеулер. А., «Жазушы», 1971;
- Сакен Сейфуллин. Монография. М., Советский писатель. 1973;
- Әдебиет және дәуір талабы. Мақалалар мен зерттеулер. А., «Жазушы», 1976;
- Революция және әдебиет. Екі томдық. А., «Жазушы», 1977;
- Қазақ әдебиеті және мектеп. Зерттеу. А., «Мектеп», 1979;
- Революцией призванный. Статьи исследования. А., «Жазушы», 1980;
- Шындық және шығарма. Мақалалар мен зерттеулер. А., «Жалын» 1981;
- Шындық пен шеберлік. Зерттеулер мен мақалар. А., «Жазушы», 1983;
- Высокое назначение. Статьи, критические очерки. А., «Жазушы», 1985;
- Талантқа құрмет. Зерттеулер мен мақалалар. А., «Жазушы», 1988;
- Таңдамалы шығармалары. Екі том. А., «Жазушы», 1990-1991;
- Жүсіпбек Аймауытов. Өмірі мен шығармашылық. А., «Ана тілі», 1993;
- Әдебиетіміздің ақтаңдақ беттері. А., «Білім», 1995;
- Кеңестік дәуірдегі қазақ әдебиеті. Зерттеу. А., «Білім», 1998;
- Ұлт тәуелсіздігі және әдебиет. Зерттеулер мен мақалалар. А., «Ғылым», 2001;
- Тәуелсіздік рухымен. Зерттеулер, мақалалар, естеліктер. Астана, «Фолиант», 2002;
- Өмір тағлымдары. 2006;
- Тарих және әдебиет. 2007;
- 8 томдық таңдамалы шығармалар жинағы. Алматы, “Қазығұрт” баспасы, 2007.
Марапаттары
- Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің «Құрмет» Грамотасымен марапатталған.
- 1964 жылы Филология ғылымының докторы (құрметті ғылыми атағы);
- 1966 жылы профессор (атағы);
- КСРОның «Еңбек Қызыл Ту» Ордені;
- КСРОның «Халықтар Достығы» Ордені;
- 1968 жылы КСРО Педагогика ғылымдары академиясының корреспондент мүшесі;
- 1977 жылы «Қазақ КСРнің Еңбек сіңірген ғылым қайраткері» құрметті атағы;
- 1994 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық ғылым академиясының академигі (құрметті атағы);
- 1995 жылы «Қырғыз Республикасының Еңбек сіңірген ғылым қайраткері (құрметті атағы;
- 1996 жылы Қазақстанның мемлекеттік сыйлығының иегері атанды.
- 2005 жылы президент жарлығымен «Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері» құрметті атағының иегері.
- 2007 жылыдың 30 наурызында ҚР тұңғыш президенті – Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевтың жеке қабылдауында болып, қазақ ғылымына сіңірген айрықша еңбектері үшін еліміздің ең жоғарғы «Отан ордені» мен марапаттады.
- 2012 жылы президент жарлығымен ІІ дәрежедегі «Барыс ордені» мен марапатталды.
- Көптеген мемлекеттік медалдармен марапатталған.
Дереккөздер
- Алтай шежіресі, жауапты редактор -- Хакім Омар, Құрастырушы Ісләмов Ібрахым (Жақан). Алматы, «Темірқазық» баспасы, 2014
- Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырниса - Алматы: «Аң арыс» баспасы, 2009 жыл
- Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010 жыл.ISBN 9965-26-096-6
- Қазақстан Республикасында кімнің кім екені – 2011. 2 томдық анықтамалық. Алматы, 2011. ISBN 978-601-278-473-2
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Serik Smajyluly Қirabaev 23 nauryz 1927 zhyly Қaragandy oblysy Zhanaarka audany Zhanaarka kentinde tugan 26 kazan 2021 zhyly Almatyda kajtys bolgan Astanadan ontүstikke karaj 20 shakyrym zherdegi Ұlttyk korymga zherlengen galym filologiya gylymynyn doktory professor Қazakstannyn enbek sinirgen kajratkeri Қazakstannyn memlekettik syjlygynyn iegeri Қazakstan Respublikasynyn Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi Қazakstannyn zhәne Қyrgyzstannyn Enbek sinirgen gylym kajratkeri Қazakstan bilim beru isinin Қurmetti kyzmetkeri Serik Smajyluly ҚirabaevTugan kүni23 nauryz 1927 1927 03 23 Tugan zheriҚaragandy oblysy Zhanaarka audany ZhanaarkaҚajtys bolgan kүni26 kazan 2021 2021 10 26 94 zhas Қajtys bolgan zheriAlmatyAzamattygy KSRO Қazak KSR ҚazakstanҒylymi dәrezhesiҚazakstan Respublikasynyn Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi Filologiya gylymdarynyn doktory professorMarapattaryBarys ordeniҚazakstannyn enbek sinirgen kajratkeriZhalpy mәlimetterSerik Smajyluly 23 nauryz 1927 zhyly Қaragandy oblysy Zhanaarka audany Zhanaarka Atasu kentinde tugan Argyn tajpasy Қuandyk ruy Alsaj boliminen shykkan 1951 zhyly Abaj atyndagy Қazak pedagogikalyk institutyn bitirgennen kejin aspiranturada oki zhүrip Қazaktyn memlekettik korkem әdebiet baspasynyn aga redaktory Әdebiet zhәne iskusstvo zhurnalynyn bolim mengerushisi bolyp istegen 1952 1955 zhyldary Pioner zhurnalynda redaktor 1955 1958 zhyldary Socialistik Қazakstan kazirgi Egemen Қazakstan gazetinde mengerushi redakciyalyk alka mүshesi boldy 1958 zhyldan Abaj atyndagy Қazak pedagogikalyk institutynda 30 zhyl bojy docent professor filologiya fakultetinin dekany kazak әdebieti kafedrasynyn mengerushisi institut rektorynyn oku isin baskaratyn orynbasary kyzmetterin atkardy 1988 1995 zhyldary Қazak KSR gylym akademiyasynyn M O Әuezov atyndagy Әdebiet zhәne oner institutynyn direktory bolyp istedi Қazir sol institutta bolim mengerushisi ShygarmashylygyҚazak әdebietinin ozekti mәselerine arnalgan syn makalalary men recenziyalary 1948 zhyldan bastap zharyk kore bastady Sodan bergi uakytta 800 den astam әdebi syn gylymi makalalary men enbekteri zharyk kordi S Kobeevtin zhazushylyk zholy zhajynda kandidattyk dissertaciya korgady 1957 Sә Sejfullin monografiyasy negizinde doktorlyk dissertaciya 1964 korgady Zhүsipbek Ajmauytov atty kitaby ҚR Ұlttyk gylym akademiyasynyn Sh Uәlihanov atyndagy syjlygyna ie boldy 1994 1952 zhyldan beri kazak әdebietinen orta mektepke arnalgan IX X synyptar okulyktar zhazumen shugyldanyp keledi Ol KSRO Zhogargy Attestaciyalyk Komissiyanyn saraptamalyk kenesinin mүshesi Қazakstan ZhAK tyn toralka mүshesi Қazak enciklopediyasynyn red alkasynyn mүshesi zhәne әdebiet zhonindegi kenestin toragasy bolgan KSRO Zhazushylar odagy baskarmasy tekseru komissiyasynyn KSRO Zhazushylar odagy zhanyndagy Syn kenesinin mүshesi Қazakstan Zhazushylar odagy baskarmasynyn mүshesi odaktyn hatshysy toralka mүshesi syn kenesi toragasy bolyp birneshe zhyl istegen Kop zhyldar bojy Қazakstan Bilim ministrligi zhanyndagy oku әdistemelik kenesinin әdebiet sekciyasynyn toragasy retinde orta zhәne zhogary mektepke arnalgan okulyktar men bagdarlamalardy zhangyrtu zhetildiru isine basshylyk zhasady Қazak әdebieti zhәne mektep Қazak әdebieti okulygyna metodikalyk nuskau Қ Myrzagalievpen birge t b koptegen okulyktary zharyk kordi Zheke omiriӘskeri atagy otstavkadagy kapitan Үjlengen Zhubajy Bejsenova Әliya Sәrsenkyzy ҚR ҰҒA akademigi Ұldary Қirabaev Nur filosofiya gylymdarynyn doktory professor Қirabaev Әlim ҚR SIM Amerika departamenti direktorynyn orynbasary ShygarmalaryҒabiden Mustafin Syn bibliografiyalyk ocherk A ҚM KӨB 1956 Gabiden Mustafin Kritiko biograficheskij ocherk A KIHL 1957 Spandiyar Kobeev A ҚMKӘB 1960 Өrleu zholynda Әdebi syn makalalar A ҚMKӘB 1960 Sә Sejfullin A Zhazushy 1962 Sә Sejfullin A Zhazushy 1966 Oktyabr zhәne kazak әdebieti Makalalar men zertteuler A Zhazushy 1968 Өner orisi Makalalar men zertteuler A Zhazushy 1971 Saken Sejfullin Monografiya M Sovetskij pisatel 1973 Әdebiet zhәne dәuir talaby Makalalar men zertteuler A Zhazushy 1976 Revolyuciya zhәne әdebiet Eki tomdyk A Zhazushy 1977 Қazak әdebieti zhәne mektep Zertteu A Mektep 1979 Revolyuciej prizvannyj Stati issledovaniya A Zhazushy 1980 Shyndyk zhәne shygarma Makalalar men zertteuler A Zhalyn 1981 Shyndyk pen sheberlik Zertteuler men makalar A Zhazushy 1983 Vysokoe naznachenie Stati kriticheskie ocherki A Zhazushy 1985 Talantka kurmet Zertteuler men makalalar A Zhazushy 1988 Tandamaly shygarmalary Eki tom A Zhazushy 1990 1991 Zhүsipbek Ajmauytov Өmiri men shygarmashylyk A Ana tili 1993 Әdebietimizdin aktandak betteri A Bilim 1995 Kenestik dәuirdegi kazak әdebieti Zertteu A Bilim 1998 Ұlt tәuelsizdigi zhәne әdebiet Zertteuler men makalalar A Ғylym 2001 Tәuelsizdik ruhymen Zertteuler makalalar estelikter Astana Foliant 2002 Өmir taglymdary 2006 Tarih zhәne әdebiet 2007 8 tomdyk tandamaly shygarmalar zhinagy Almaty Қazygurt baspasy 2007 MarapattaryҚazak KSR Zhogargy Kenesinin Қurmet Gramotasymen marapattalgan 1964 zhyly Filologiya gylymynyn doktory kurmetti gylymi atagy 1966 zhyly professor atagy KSROnyn Enbek Қyzyl Tu Ordeni KSROnyn Halyktar Dostygy Ordeni 1968 zhyly KSRO Pedagogika gylymdary akademiyasynyn korrespondent mүshesi 1977 zhyly Қazak KSRnin Enbek sinirgen gylym kajratkeri kurmetti atagy 1994 zhyly Қazakstan Respublikasynyn Ұlttyk gylym akademiyasynyn akademigi kurmetti atagy 1995 zhyly Қyrgyz Respublikasynyn Enbek sinirgen gylym kajratkeri kurmetti atagy 1996 zhyly Қazakstannyn memlekettik syjlygynyn iegeri atandy 2005 zhyly prezident zharlygymen Қazakstannyn enbek sinirgen kajratkeri kurmetti atagynyn iegeri 2007 zhylydyn 30 nauryzynda ҚR tungysh prezidenti Elbasy Nursultan Әbishuly Nazarbaevtyn zheke kabyldauynda bolyp kazak gylymyna sinirgen ajryksha enbekteri үshin elimizdin en zhogargy Otan ordeni men marapattady 2012 zhyly prezident zharlygymen II dәrezhedegi Barys ordeni men marapattaldy Koptegen memlekettik medaldarmen marapattalgan DerekkozderAltaj shezhiresi zhauapty redaktor Hakim Omar Қurastyrushy Islәmov Ibrahym Zhakan Almaty Temirkazyk baspasy 2014 Қazakstan zhazushylary Anyktamalyk Қurastyrushy Қamshyger Sayat Zhumasheva Қajyrnisa Almaty An arys baspasy 2009 zhyl Қazak әdebieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 zhyl ISBN 9965 26 096 6 Қazakstan Respublikasynda kimnin kim ekeni 2011 2 tomdyk anyktamalyk Almaty 2011 ISBN 978 601 278 473 2 Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet