Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Бұл көне адамдар түрі шамамен бұдан 1,2-1,6 млн жыл бұрын пайда болды. Питекантроптар Африка шегінен шығып, адамдардың таралу аймағын кеңейтіп, Еуропа және Азияға орналасты. Олар біртіндеп өзгере және әбден жетіліп, миллиондаған жылдардан астам өмір сүрді. Бұдан түр бәсекелестікте төтеп бере алмай, тіршілік үшін күресте жеңіліс тапты деуге болмайды. Ол көне адамдардың едәуір алға басқан түрлері неандерталдықтарға бастама болды.
Кәдімгідей тік жүруге байланысты питекантроптардың каңқасында маңызды өзгерістер болды. Аяқ басында күмбез пайда болды. Жамбас пішіні табақка көбірек ұқсас бола бастады. Питекантроптар шапшаң жүріп, алыстау қашықтықка жете алды. Осыған орай питекантроптар homo erectus немесе тік жүретін адам деп аталды. Питекантроптар ұзақ, орын ауыстыру кезінде уақытша үй-жай - қоныс жасады. Бірақ. әрқашан үңгірлерде тұрақты өмір сүрді. Олар аң аулап, өздеріне қорек тапты. Атап айтқанда питекантроптар отты ең алғаш пайдалана бастады. Бастапқыда олар табиғи отты пайдаланды. Сөйтіп бір жерден екінші жерге көшкенде тастан қашалған ыдыстарға салып алып жүрді. Кейінірек, шамамен бұдан 300-400 мың жыл бұрын, отты өздері жағуды үйренді.
Бәлкім қарапайым сөйлей де білген тәрізді, оған мидың сәйкес бөлігінің дамуы дәлел бола алады. Ақпарат берілудің жанама дәлеліне құралды жақсарту себеп болған. Өйткені сараттардың берілуін аға ұрпақтан іні ұрпақка берілуінсіз жүзеге асуы мүмкін емес.
Кейбір ғалымдар питекантроптар өз құралдарын мүмкіндігінше тартымды етіп жасауға тырысқан деп есептейді. Соған орай олар өнерлі болды деуге болмайды. Оның есесіне питекантроптар топтасып аң аулауға жетті. Олар өмір сүрген үңгірлерден өлтірілген бұғы, жылқы және өзге жануарлардың сүйектері табылды. Оны тек найза және таяқты пайдалану аркылы жалғыз-жалғыз ұстап алу, әрине, мүмкін емес еді. Демек бұл тайпа қажетті жабайы аңдарды аулау үшін үңгірге айдап енгізуді немесе бағытты ерт қоюды пайдаланған.
Алайда питекантроптардың өмір сүру құралдарының мәдениетін көрсететін ешқандай дерексіз ойлау белгілері қалмаған. Оларда өлген тумаларын қадірлеу ұғымы болған жоқ. Тайпаластар қалдығын жерлеместен, сол орнында жай қалпында қалдыра салды. Көбінесе өлген адамдардың сүйектерін қолайлы құрал немесе үйге қажетті аспап ретінде пайдаланды. Питекантроптардың ең кейінгі және ең алға басқандары синантроптар (қытайлық адам) деп аталады. Олардың қалдықтары Қытай аумағынан табылған.
Дереккөздер
- Биология: Жалпы білім беретін мектептің, 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген/ М. Гильманов, А. Соловьева, Л. Әбшенова. - Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-927-4
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Bul kone adamdar tүri shamamen budan 1 2 1 6 mln zhyl buryn pajda boldy Pitekantroptar Afrika sheginen shygyp adamdardyn taralu ajmagyn kenejtip Europa zhәne Aziyaga ornalasty Olar birtindep ozgere zhәne әbden zhetilip milliondagan zhyldardan astam omir sүrdi Budan tүr bәsekelestikte totep bere almaj tirshilik үshin kүreste zhenilis tapty deuge bolmajdy Ol kone adamdardyn edәuir alga baskan tүrleri neandertaldyktarga bastama boldy Pitekantrop Kәdimgidej tik zhүruge bajlanysty pitekantroptardyn kankasynda manyzdy ozgerister boldy Ayak basynda kүmbez pajda boldy Zhambas pishini tabakka kobirek uksas bola bastady Pitekantroptar shapshan zhүrip alystau kashyktykka zhete aldy Osygan oraj pitekantroptar homo erectus nemese tik zhүretin adam dep ataldy Pitekantroptar uzak oryn auystyru kezinde uakytsha үj zhaj konys zhasady Birak әrkashan үngirlerde turakty omir sүrdi Olar an aulap ozderine korek tapty Atap ajtkanda pitekantroptar otty en algash pajdalana bastady Bastapkyda olar tabigi otty pajdalandy Sojtip bir zherden ekinshi zherge koshkende tastan kashalgan ydystarga salyp alyp zhүrdi Kejinirek shamamen budan 300 400 myn zhyl buryn otty ozderi zhagudy үjrendi Bәlkim karapajym sojlej de bilgen tәrizdi ogan midyn sәjkes boliginin damuy dәlel bola alady Akparat beriludin zhanama dәleline kuraldy zhaksartu sebep bolgan Өjtkeni sarattardyn beriluin aga urpaktan ini urpakka beriluinsiz zhүzege asuy mүmkin emes Kejbir galymdar pitekantroptar oz kuraldaryn mүmkindiginshe tartymdy etip zhasauga tyryskan dep eseptejdi Sogan oraj olar onerli boldy deuge bolmajdy Onyn esesine pitekantroptar toptasyp an aulauga zhetti Olar omir sүrgen үngirlerden oltirilgen bugy zhylky zhәne ozge zhanuarlardyn sүjekteri tabyldy Ony tek najza zhәne tayakty pajdalanu arkyly zhalgyz zhalgyz ustap alu әrine mүmkin emes edi Demek bul tajpa kazhetti zhabajy andardy aulau үshin үngirge ajdap engizudi nemese bagytty ert koyudy pajdalangan Alajda pitekantroptardyn omir sүru kuraldarynyn mәdenietin korsetetin eshkandaj dereksiz ojlau belgileri kalmagan Olarda olgen tumalaryn kadirleu ugymy bolgan zhok Tajpalastar kaldygyn zherlemesten sol ornynda zhaj kalpynda kaldyra saldy Kobinese olgen adamdardyn sүjekterin kolajly kural nemese үjge kazhetti aspap retinde pajdalandy Pitekantroptardyn en kejingi zhәne en alga baskandary sinantroptar kytajlyk adam dep atalady Olardyn kaldyktary Қytaj aumagynan tabylgan DerekkozderBiologiya Zhalpy bilim beretin mekteptin 9 synybyna arnalgan okulyk 2 basylymy ondelgen M Gilmanov A Soloveva L Әbshenova Almaty Atamura 2009 ISBN 9965 34 927 4Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz