Оңтүстік Балқаш артезиан алабы – жер асты суы бар өңір; оңтүстік және оңтүстік-шығыста Жетісу (Жоңғар) Алатауы, оңтүстік-батыста Шу-Іле тау жоталарымен шектеліп, солтүстігінде Балқаш көліне дейін созылып жатыр. Судың минералдығы оңтүстік, оңтүстік-батыс бағыттардан Балқаш көліне қарай 0,5 – 1 г/л-ден 30 – 50 г/л-ге дейін артады. Алаптың әр бөлігіндегі арынды сулы қабаттарының үстінде аллювийлі шөгінділерде және көбінесе өзен аралықтарындағы үрмелі үгінді құмдардан құралған құмшағылдарда арынсыз грунт сулары кең таралған. Олар 1 – 30 м тереңдікте қалыптасқан. Бұл шөгінділердегі су өнімділігі 0,1 – 2 л/с, минералд. 0,5 – 2 г/л-ден аспайды.
Аумағы
Жалпы аумағы 80 мың км²-ден астам. Артезиан алабы екі бөліктен (батысында Іле-Қаратал, солтүстік-шығысында Ақсу-Лепсі ойыстарынан) тұрады. Олардың аралығында аласа Үшкөл тау жотасы орналасқан.
Даму тарихы
Ойыстарда палеозойлық метаморфты тау жыныстарының үстінде негізгі арынды сулы қабаттар бар. Олар жоғарғы палеоген мен неоген дәуірлерінің құм, құмтасты шөгінділерінде 40 – 600 м тереңдікте орын алған. Су өткізбейтін қабатшалармен бөлінген әр сулы қабаттың қалыңдығы 20 – 100 м-ден аспайды. Бұл қабаттарға жеткізіле қазылған ұңғымалардан шыққан су солтүстік, солтүстік-шығыс бағыттарда жер бетінен 5 – 30 м-ге дейін көтеріліп төгіледі. Олардың су өнімділігі 5 – 50 л/с аралығында.
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ontүstik Balkash artezian alaby zher asty suy bar onir ontүstik zhәne ontүstik shygysta Zhetisu Zhongar Alatauy ontүstik batysta Shu Ile tau zhotalarymen shektelip soltүstiginde Balkash koline dejin sozylyp zhatyr Sudyn mineraldygy ontүstik ontүstik batys bagyttardan Balkash koline karaj 0 5 1 g l den 30 50 g l ge dejin artady Alaptyn әr boligindegi aryndy suly kabattarynyn үstinde allyuvijli shogindilerde zhәne kobinese ozen aralyktaryndagy үrmeli үgindi kumdardan kuralgan kumshagyldarda arynsyz grunt sulary ken taralgan Olar 1 30 m terendikte kalyptaskan Bul shogindilerdegi su onimdiligi 0 1 2 l s minerald 0 5 2 g l den aspajdy AumagyZhalpy aumagy 80 myn km den astam Artezian alaby eki bolikten batysynda Ile Қaratal soltүstik shygysynda Aksu Lepsi ojystarynan turady Olardyn aralygynda alasa Үshkol tau zhotasy ornalaskan Damu tarihyOjystarda paleozojlyk metamorfty tau zhynystarynyn үstinde negizgi aryndy suly kabattar bar Olar zhogargy paleogen men neogen dәuirlerinin kum kumtasty shogindilerinde 40 600 m terendikte oryn algan Su otkizbejtin kabatshalarmen bolingen әr suly kabattyn kalyndygy 20 100 m den aspajdy Bul kabattarga zhetkizile kazylgan ungymalardan shykkan su soltүstik soltүstik shygys bagyttarda zher betinen 5 30 m ge dejin koterilip togiledi Olardyn su onimdiligi 5 50 l s aralygynda SiltemelerBalkash Artezian sulary Zher asty sularyDerekkozderҚazak enciklopediyasy 7 tomBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet