Нейтрон (ағылшынның neutron, латынның neuter – ол да емес, басқа да емес), (n) – спині 1/2 және массасы протон массасынан аз ғана артық, электрлік тін; адрондар класына жататын бариондар тобына енетін бөлшек. Еркін күйдегі Нейтрон – орнықсыз бөлшек, оның орташа өмір сүру уақыты 15,3 мин. Протондар мен Нейтрондардан барлық атом ядролары құралады. Нейтронды ағылшын физигі ашты (1932). Негізгі сипаттамалары: массасы mn 1,67410–24кг 1840me (me – электрон массасы); Q=0; бариондық заряды В=+1; лептондық заряды L=0; ғажайыптылығы S=0, әрі оның ішкі жұптылығы оң болады. Нейтрон ядролық энергетикада, мен изотоптар өндірісінде, сондай-ақ, химиялық талдауда және геологиялық барлауда пайдаланылады.
Түрлері
- Жылулық нейтрондар – кинетикалық энергиясы 510–3 эВ-тен 0,5 эВ-ке дейін болатын нейтрондар. Олар нейтрондарды баяулатқыш орта атомдарымен жылулық тепе-теңдікке дейін баяулату арқылы алынады.
- Аралық нейтрондар -кинетикалық энергиясы 10-100 кэВ нейтрондар.
Нейтрон ғұмыры рекордтық дәлдікте өлшенді
Лос-Аламос ұлттық зертханасының UCNτ коллаборациясы физиктері нейтронның атом ядросынан тыс өмір сүру ұзақтығын мүмкіндігінше дәл өлшейтін эксперимент жасады. Протон, электрон және антинейтриноға ыдырап кеткенге дейін еркін нейтрон 877,75 ± 0,28 секунд (14 минут 38 секунд) өмір сүреді екен. Бұл деректер Әлемдегі материяның пайда болуын түсінуге көмектеседі. Жойқын жарылыстан соң, әлемді толтырып тұрған ыстық супертығыз материя мен электрондарға дейін суыды. Секундтың миллиондық бөліктері өте, кварктар протондар мен нейтрондарға бірікті. Санаулы минуттан соң протон-нейтрон сорпасынан алғашқы атом ядролары түзіле бастады.
Сілтемелер
Пайдаланған әдебиет
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
- Физика және Ғарыш https://www.facebook.com/photo/?fbid=375234714392323&set=a.194976562418140
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Nejtron agylshynnyn neutron latynnyn neuter ol da emes baska da emes n spini 1 2 zhәne massasy proton massasynan az gana artyk elektrlik tin adrondar klasyna zhatatyn bariondar tobyna enetin bolshek Erkin kүjdegi Nejtron ornyksyz bolshek onyn ortasha omir sүru uakyty 15 3 min Protondar men Nejtrondardan barlyk atom yadrolary kuralady Nejtrondy agylshyn fizigi ashty 1932 Negizgi sipattamalary massasy mn 1 67410 24kg 1840me me elektron massasy Q 0 bariondyk zaryady V 1 leptondyk zaryady L 0 gazhajyptylygy S 0 әri onyn ishki zhuptylygy on bolady Nejtron yadrolyk energetikada men izotoptar ondirisinde sondaj ak himiyalyk taldauda zhәne geologiyalyk barlauda pajdalanylady NejtronTүrleriZhylulyk nejtrondar kinetikalyk energiyasy 5 10 3 eV ten 0 5 eV ke dejin bolatyn nejtrondar Olar nejtrondardy bayaulatkysh orta atomdarymen zhylulyk tepe tendikke dejin bayaulatu arkyly alynady Aralyk nejtrondar kinetikalyk energiyasy 10 100 keV nejtrondar Nejtron gumyry rekordtyk dәldikte olshendiLos Alamos ulttyk zerthanasynyn UCNt kollaboraciyasy fizikteri nejtronnyn atom yadrosynan tys omir sүru uzaktygyn mүmkindiginshe dәl olshejtin eksperiment zhasady Proton elektron zhәne antinejtrinoga ydyrap ketkenge dejin erkin nejtron 877 75 0 28 sekund 14 minut 38 sekund omir sүredi eken Bul derekter Әlemdegi materiyanyn pajda boluyn tүsinuge komektesedi Zhojkyn zharylystan son әlemdi toltyryp turgan ystyk supertygyz materiya men elektrondarga dejin suydy Sekundtyn milliondyk bolikteri ote kvarktar protondar men nejtrondarga birikti Sanauly minuttan son proton nejtron sorpasynan algashky atom yadrolary tүzile bastady SiltemelerIzotop Elektron Yadrolyk fizikaPajdalangan әdebietҚazak enciklopediyasy 7 tom Fizika zhәne Ғarysh https www facebook com photo fbid 375234714392323 amp set a 194976562418140Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet