Кинетикалық энергия – механикалық жүйе нүктелерінің жылдамдығы бойынша анықталатын энергия. Материалдық нүктенің Кинетикалық энергиясы (Т) мынаған тең: T=mv2/2, мұндағы m – материалдық нүктенің массасы, v – материалдық нүктенің жылдамдығы.
Механикалық жүйенің Кинетикалық энергиясы сол жүйе құрамындағы нүктелердің Кинетикалық энергияларының қосындысы бойынша анықталады: , мұндағы k – жүйе құрамындағы нүктелердің саны. Механикалық жүйенің Кинетикалық энергиясын түрінде де өрнектеуге болады, мұндағы M – бүкіл жүйенің массасы, vс – массалар центрінің жылдамдығы, Tc – жүйенің массалар центрі маңында қозғалғандағы Кинетикалық энергиясы. Ілгерілемелі қозғалыс жасайтын қатты дененің Кинетикалық энергиясы, массасы сол дененің массасындай, материалдық нүктенің Кинетикалық энергиясына тең. Белгілі бір осьтің (z) маңында -ға тең бұрыштық жылдамдықпен айналатын қатты дененің Кинетикалық энергиясы былай есептеледі: , мұндағы Қ – инерция моменті.
Кез келген жүйенің Кинетикалық энергия сы сыртқы әсердің не сол жүйенің жеке бөліктерінің әсерлесуі салдарынан өзгереді. Бұл өзгерістің шамасы ішкі және сыртқы күштер тарапынан істелген жұмыстардың қосындысына тең: Кинетикалық энергияның өзгеруі туралы теореманы өрнектейтін бұл теңдіктің көмегімендинамиканың көптеген есептері шешіледі. Жарық жылдамдығымен (с) шамалас жылдамдықпен қозғалған дененің Кинетикалық энергиясы былай өрнектеледі:
мұндағы m0 – материалдық нүктенің , с вакуумдағы жарық жылдамдығы, m0c2 – нүктенің тыныштықтағы энергиясы. Дене аз жылдамдықпен қозғалғанда (<<с) оның кинетикалық энергиясы әдеттегі m0c2/2 формуласы бойынша есептеледі.
Кинетикалық энергияның қасиеттері
- Аддитивтілік. Бұл қасиет материалдық нүктелерден тұратын механикалық жүйенің кинетикалық энергиясы жүйеге кіретін барлық материалдық нүктелердің кинетикалық энергияларының қосындысына тең екенін білдіреді.
- Анықтамалық жүйенің айналуына қатысты инварианттылық. Кинетикалық энергия нүктенің орнына және оның жылдамдығының бағытына тәуелді емес, тек жылдамдықтың шамасына немесе оның жылдамдығының квадратына тәуелді.
- Жалпы жағдайда эталондық жүйенің өзгеруіне қатысты инварианттылық. Бұл анықтамадан анық көрінеді, өйткені бір анықтамалық шеңберден екіншісіне ауысқанда жылдамдық өзгереді.
- Сақтау. Жүйенің тек механикалық сипаттамаларын өзгертетін өзара әрекеттесу кезінде кинетикалық энергия өзгермейді. Бұл қасиет Галилей түрлендірулеріне қатысты инвариантты. Кинетикалық энергияның математикалық формуласын шығару үшін кинетикалық энергияның сақталу қасиеті және Ньютонның екінші заңы жеткілікті.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:Машинажасау. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2007. ISBN 9965-36-417-6
- Ашық энциклопедия.
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kinetikalyk energiya mehanikalyk zhүje nүktelerinin zhyldamdygy bojynsha anyktalatyn energiya Materialdyk nүktenin Kinetikalyk energiyasy T mynagan ten T mv2 2 mundagy m materialdyk nүktenin massasy v materialdyk nүktenin zhyldamdygy Mehanikalyk zhүjenin Kinetikalyk energiyasy sol zhүje kuramyndagy nүktelerdin Kinetikalyk energiyalarynyn kosyndysy bojynsha anyktalady mundagy k zhүje kuramyndagy nүktelerdin sany Mehanikalyk zhүjenin Kinetikalyk energiyasyn tүrinde de ornekteuge bolady mundagy M bүkil zhүjenin massasy vs massalar centrinin zhyldamdygy Tc zhүjenin massalar centri manynda kozgalgandagy Kinetikalyk energiyasy Ilgerilemeli kozgalys zhasajtyn katty denenin Kinetikalyk energiyasy massasy sol denenin massasyndaj materialdyk nүktenin Kinetikalyk energiyasyna ten Belgili bir ostin z manynda ga ten buryshtyk zhyldamdykpen ajnalatyn katty denenin Kinetikalyk energiyasy bylaj esepteledi mundagy Қ inerciya momenti Kez kelgen zhүjenin Kinetikalyk energiya sy syrtky әserdin ne sol zhүjenin zheke bolikterinin әserlesui saldarynan ozgeredi Bul ozgeristin shamasy ishki zhәne syrtky kүshter tarapynan istelgen zhumystardyn kosyndysyna ten Kinetikalyk energiyanyn ozgerui turaly teoremany ornektejtin bul tendiktin komegimendinamikanyn koptegen esepteri sheshiledi Zharyk zhyldamdygymen s shamalas zhyldamdykpen kozgalgan denenin Kinetikalyk energiyasy bylaj ornekteledi mundagy m0 materialdyk nүktenin s vakuumdagy zharyk zhyldamdygy m0c2 nүktenin tynyshtyktagy energiyasy Dene az zhyldamdykpen kozgalganda lt lt s onyn kinetikalyk energiyasy әdettegi m0c2 2 formulasy bojynsha esepteledi Kinetikalyk energiyanyn kasietteriAdditivtilik Bul kasiet materialdyk nүktelerden turatyn mehanikalyk zhүjenin kinetikalyk energiyasy zhүjege kiretin barlyk materialdyk nүktelerdin kinetikalyk energiyalarynyn kosyndysyna ten ekenin bildiredi Anyktamalyk zhүjenin ajnaluyna katysty invarianttylyk Kinetikalyk energiya nүktenin ornyna zhәne onyn zhyldamdygynyn bagytyna tәueldi emes tek zhyldamdyktyn shamasyna nemese onyn zhyldamdygynyn kvadratyna tәueldi Zhalpy zhagdajda etalondyk zhүjenin ozgeruine katysty invarianttylyk Bul anyktamadan anyk korinedi ojtkeni bir anyktamalyk shenberden ekinshisine auyskanda zhyldamdyk ozgeredi Saktau Zhүjenin tek mehanikalyk sipattamalaryn ozgertetin ozara әrekettesu kezinde kinetikalyk energiya ozgermejdi Bul kasiet Galilej tүrlendirulerine katysty invariantty Kinetikalyk energiyanyn matematikalyk formulasyn shygaru үshin kinetikalyk energiyanyn saktalu kasieti zhәne Nyutonnyn ekinshi zany zhetkilikti DerekkozderҚazak enciklopediyasy Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Mashinazhasau Almaty Mektep baspasy 2007 ISBN 9965 36 417 6 Ashyk enciklopediya Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz