Кіші театр – Ресейдегі орталық. Мәскеудегі байырғы драма театры. 18 ғ-дың 50-жылдары Мәскеуде тұрақты драм. труппалар құрыла бастады. 1756 ж. Мәскеу ун-тінің жанынан көпшілік театры ашылды. Осының негізінде 1776 ж. драма театры құрылып, ол 1780 жылдан театры (1805 жылға дейін) деп аталды. Мұнда спектакльдермен қатар опералар, балеттер де қойылып отырған. Театрда орыс жазушылары , , сондай-ақ,драматургтер мен , пен , мен пьесалары алғаш рет қойылды. 1806 ж. театр қазыналық театрға айналып, Мәскеудің императорлық театрлар дирекциясының құрамына енді. 1812 жылғы Отан соғысы кезіндегі орыс халқының қаїармандық рухы мен ұлттық ой-санасының өрлеуі (1769 – 1816) патриоттық трагедиялары бойынша қойылған спектакльдерден (“Дмитрий Донской”) айқын көрініс тапты. 1815 – 24 ж. театр құрамы П.С. Мочалов (1800 – 48) пен М.С. Щепкин сынды талантты сахна шеберлерімен толықты. Қазыналық театр 1824 ж. арх. жобасымен тұрғызылған жаңа театр үйіне (қазіргі Свердлов алаңында) қоныс тепті. Қарсы орналасқан Үлкен театрдан айыру мақсатымен ол осы жылдан бастап Кіші театр аталды. Театрда В.И. Живокини, И.В. Самарин, С.В. Шумский, Садовскийлер әулеті актерлер қызмет етті. 19 ғ-дың 50 – 70-жылдары Ресейдегі рев.-демокр. қозғалыстың өрлеуімен байланысты театр жаңа даму жолына түсті. Театр жұмысына белсене араласқан А.Н. Островский 1853 жылдан К. т-дың негізгі драматургына айналды. Мұнда оның 47 қойылды. Театр репертуарынан мен А.С. Пушкиннің, И.С. Тургенев пен А.В. Сухово-Кобылиннің, Шекспир мен Шиллердің, Лопе де Вега мен И.В. Гетенің және Г.Ибсеннің пьесалары сахнаға шығарылды. Олардың шығармалары театрға сахналық өнердің жаңа мектебін ашуға мүмкіндік туғызды. 19 ғ-дың 2-жартысы мен 20 ғ-дың басындағы Кіші театрдың көрнекті актерлері М.Н. Ермолова, А.П. Ленский, А.И. Южин Щепкин мен Мочаловтың шынайы сахналық бағыттарын ілгері дамытты. Реалист-драматургтер шығармаларының әлеум. мазмұнын терең ашып, сан қилы адамдардың кескін-келбетін, мінез-құлқын шебер бейнелеу арқылы Кіші театр сахналық реализмнің биігіне көтерілді.
1905 – 07 жылғы революция жеңісінен кейінгі реакция жылдары театр ұжымы үшін қиын кезең болды. Соған қарамастан, труппаның негізгі бөлігі декаденттік ағымдарға қарсы күресті. 1909 ж. Кіші театрқұрамын Южин басқарды. Ол, көбінесе, классик. драматургияға ден қойып, театрдың реалистік дәстүрін сақтауға тырысты. Қазан төңкерісінен кейін театрда азамат соғысы, төңкеріс, одан соңғы тарихи оқиғаларға құрылған К.А. Треневтің “Любовь Яровая” мен “Нева жағасында”, Б.С. Ромашовтың “Жасауыл Федька” мен “Отты көпір”, Л.М. Леоновтың “Скутаревский”, М.Горькийдің “Дұшпандар” мен “Жауыздар” атты пьесалары қойылды. Театр екінші дүниежүз. соғыс жылдары патриоттық спектакльдер қойып, майданға мәдени қызмет көрсету ісіне белсене араласты. А.А. Яблочкина, В.Н. Пашенная, М.М. Климов, А.А. Остужев, Е.Д. Турчанинова, В.Н. Рыжова шебер ойындарымен актерлік өнердің үлгісін көрсетіп, Кіші театрдың дамуына мол үлес қосты. 1918 жылдан дың жанында М.С. Щепкин атынд. театр уч-щесі жұмыс істейді. 1920 ж. академиялық театр атағын алды. 1937 ж. Ленин ордені, 1974 ж. Октябрь Революциясы орденімен марапатталды. 1897 ж. Кіші театрдың актрисасы Г.Н. Федотова Қазақстанға келіп, Орал мен Орынборда өнер көрсетті, кейін, Кіші театр өнерімен танысуға кең жол ашылды. 30-жылдары шығарм. сапармен Мәскеуде болған қазақ актерлері І.Іуанышбаев, І.Жандарбеков, Е.ґмірзақов, С.Қожамқұлов, І.Бадыров, Ж.Шанин, т.б. сахналық мәдениеті жоғары. Кіші театрактерлерінің өнерімен танысты. 1958, 1969 және 1973 ж. мәскеуліктер Кіші театрм сахнасынан Қазақ драма театры артистерінің өнерін тамашалап, М.Әуезовтің “Еңлік – Кебек”, “Қара қыпшақ Қобыланды”, Ғ.Мүсіреповтің “Ақын трагедиясы”, “Қозы Көрпеш – Баян сұлу”, Ә.Тәжібаевтың “Жалғыз ағаш орман емес”, С.Мұқановтың “Шоқан Уәлиханов”, Ә.Нұрпейісов пен Ә.Мәмбетовтің “Қан мен тер”, Ш.Айтматовтың “Ана – Жер-ана”, т.б. спектакльдерді көрді. К. т. мен қазақ театрының арасындағы шығарм. қарым-қатынас жақсарды. 1967 ж. К. т-дың реж., Ресейдің еңб. сің. артисі М.М. Новохижин І.Мұхамеджановтың “Жат елде” пьесасын қазақ театрында қойды. К. т. труппасы 1969 ж. Алматыда болып, Островскийдің “Қойлар мен қасқырлар” және “Құтырған ақша” (тұсау кесері), Гогольдің “Ревизор”, Л.Н. Толстойдың “Түнек патшалығы”, Горькийдің “Саябақшылар”, Э.Скрибтің “Бір стақан су”, Г.Ибсеннің “Елестер”, Б.Нутичтің “Философия докторы”, Ж.Ануйдың “Жүксіз саяхатшы” спектакльдерін көрсетті. Театр труппасында КСРО халық артистері – Н.А. Анненков, Е.В. Самойлов, Э.А. Быстрицкая, Ресей халық артистері Т.П. Панкова, А.И. Кочетков, И.В. Муравьева, А.Я. Михайлов, Ю.И. Каюров, В.П. Павлов, Э.Е. Марцевич, В.М. Соломин өнер көрсетті. Театр труппасында 100 адам, ал театр қызметкерлерінің жалпы саны 700-ге жуық. Ресей драма театрының ішінде тек К. т. ғана өзінің вокалдық-драмалық құрамын, хор мен кіші симфониялық оркестрін сақтап қалған.
Дереккөздер
- "Қазақ энциклопедиясы"
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kishi teatr Resejdegi ortalyk Mәskeudegi bajyrgy drama teatry 18 g dyn 50 zhyldary Mәskeude turakty dram truppalar kuryla bastady 1756 zh Mәskeu un tinin zhanynan kopshilik teatry ashyldy Osynyn negizinde 1776 zh drama teatry kurylyp ol 1780 zhyldan teatry 1805 zhylga dejin dep ataldy Munda spektakldermen katar operalar baletter de kojylyp otyrgan Teatrda orys zhazushylary sondaj ak dramaturgter men pen men pesalary algash ret kojyldy 1806 zh teatr kazynalyk teatrga ajnalyp Mәskeudin imperatorlyk teatrlar direkciyasynyn kuramyna endi 1812 zhylgy Otan sogysy kezindegi orys halkynyn kayiarmandyk ruhy men ulttyk oj sanasynyn orleui 1769 1816 patriottyk tragediyalary bojynsha kojylgan spektaklderden Dmitrij Donskoj ajkyn korinis tapty 1815 24 zh teatr kuramy P S Mochalov 1800 48 pen M S Shepkin syndy talantty sahna sheberlerimen tolykty Қazynalyk teatr 1824 zh arh zhobasymen turgyzylgan zhana teatr үjine kazirgi Sverdlov alanynda konys tepti Қarsy ornalaskan Үlken teatrdan ajyru maksatymen ol osy zhyldan bastap Kishi teatr ataldy Teatrda V I Zhivokini I V Samarin S V Shumskij Sadovskijler әuleti akterler kyzmet etti 19 g dyn 50 70 zhyldary Resejdegi rev demokr kozgalystyn orleuimen bajlanysty teatr zhana damu zholyna tүsti Teatr zhumysyna belsene aralaskan A N Ostrovskij 1853 zhyldan K t dyn negizgi dramaturgyna ajnaldy Munda onyn 47 kojyldy Teatr repertuarynan men A S Pushkinnin I S Turgenev pen A V Suhovo Kobylinnin Shekspir men Shillerdin Lope de Vega men I V Getenin zhәne G Ibsennin pesalary sahnaga shygaryldy Olardyn shygarmalary teatrga sahnalyk onerdin zhana mektebin ashuga mүmkindik tugyzdy 19 g dyn 2 zhartysy men 20 g dyn basyndagy Kishi teatrdyn kornekti akterleri M N Ermolova A P Lenskij A I Yuzhin Shepkin men Mochalovtyn shynajy sahnalyk bagyttaryn ilgeri damytty Realist dramaturgter shygarmalarynyn әleum mazmunyn teren ashyp san kily adamdardyn keskin kelbetin minez kulkyn sheber bejneleu arkyly Kishi teatr sahnalyk realizmnin biigine koterildi Kishi teatr Kishi teatr 1905 07 zhylgy revolyuciya zhenisinen kejingi reakciya zhyldary teatr uzhymy үshin kiyn kezen boldy Sogan karamastan truppanyn negizgi boligi dekadenttik agymdarga karsy kүresti 1909 zh Kishi teatrkuramyn Yuzhin baskardy Ol kobinese klassik dramaturgiyaga den kojyp teatrdyn realistik dәstүrin saktauga tyrysty Қazan tonkerisinen kejin teatrda azamat sogysy tonkeris odan songy tarihi okigalarga kurylgan K A Trenevtin Lyubov Yarovaya men Neva zhagasynda B S Romashovtyn Zhasauyl Fedka men Otty kopir L M Leonovtyn Skutarevskij M Gorkijdin Dushpandar men Zhauyzdar atty pesalary kojyldy Teatr ekinshi dүniezhүz sogys zhyldary patriottyk spektaklder kojyp majdanga mәdeni kyzmet korsetu isine belsene aralasty A A Yablochkina V N Pashennaya M M Klimov A A Ostuzhev E D Turchaninova V N Ryzhova sheber ojyndarymen akterlik onerdin үlgisin korsetip Kishi teatrdyn damuyna mol үles kosty 1918 zhyldan dyn zhanynda M S Shepkin atynd teatr uch shesi zhumys istejdi 1920 zh akademiyalyk teatr atagyn aldy 1937 zh Lenin ordeni 1974 zh Oktyabr Revolyuciyasy ordenimen marapattaldy 1897 zh Kishi teatrdyn aktrisasy G N Fedotova Қazakstanga kelip Oral men Orynborda oner korsetti kejin Kishi teatr onerimen tanysuga ken zhol ashyldy 30 zhyldary shygarm saparmen Mәskeude bolgan kazak akterleri I Iuanyshbaev I Zhandarbekov E gmirzakov S Қozhamkulov I Badyrov Zh Shanin t b sahnalyk mәdenieti zhogary Kishi teatrakterlerinin onerimen tanysty 1958 1969 zhәne 1973 zh mәskeulikter Kishi teatrm sahnasynan Қazak drama teatry artisterinin onerin tamashalap M Әuezovtin Enlik Kebek Қara kypshak Қobylandy Ғ Mүsirepovtin Akyn tragediyasy Қozy Korpesh Bayan sulu Ә Tәzhibaevtyn Zhalgyz agash orman emes S Mukanovtyn Shokan Uәlihanov Ә Nurpejisov pen Ә Mәmbetovtin Қan men ter Sh Ajtmatovtyn Ana Zher ana t b spektaklderdi kordi K t men kazak teatrynyn arasyndagy shygarm karym katynas zhaksardy 1967 zh K t dyn rezh Resejdin enb sin artisi M M Novohizhin I Muhamedzhanovtyn Zhat elde pesasyn kazak teatrynda kojdy K t truppasy 1969 zh Almatyda bolyp Ostrovskijdin Қojlar men kaskyrlar zhәne Қutyrgan aksha tusau keseri Gogoldin Revizor L N Tolstojdyn Tүnek patshalygy Gorkijdin Sayabakshylar E Skribtin Bir stakan su G Ibsennin Elester B Nutichtin Filosofiya doktory Zh Anujdyn Zhүksiz sayahatshy spektaklderin korsetti Teatr truppasynda KSRO halyk artisteri N A Annenkov E V Samojlov E A Bystrickaya Resej halyk artisteri T P Pankova A I Kochetkov I V Muraveva A Ya Mihajlov Yu I Kayurov V P Pavlov E E Marcevich V M Solomin oner korsetti Teatr truppasynda 100 adam al teatr kyzmetkerlerinin zhalpy sany 700 ge zhuyk Resej drama teatrynyn ishinde tek K t gana ozinin vokaldyk dramalyk kuramyn hor men kishi simfoniyalyk orkestrin saktap kalgan Derekkozder Қazak enciklopediyasy Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet