Кванттық хромодинамика – кварктер мен глюондардың күшті өзара әсерінің кванттық өріс теориясы. Кванттық хромодинамиканың кванттық электрдинамикадан айырмашылығы, онда фермиондардың қосымша еркіндік дәрежесі – «түс» деп аталатын, үш мәнге ие кванттық сандары болады. Мұндай фермиондарды деп атайды. Әр типтің кваркі («ароматы» – u, d, s, c, b) үш «түсті» күйде бола алады; олар бір-бірімен калибрлік түрлендірулер арқылы байланысады. Кванттық хромодинамикада электрлік зарядтың (электрмагниттік өріс көзі) аналогы – «түсті» заряд. Оларды тудырады. Кварктер мен глюондардың өзара әсерлесуі кезінде олардың арасында глюондар алмастырылады. Глюондардың бір-бірімен әсерлесетіндігі – олардың фотондардан өзгешелігі болып есептеледі. Мұның нәтижесінде кварктер мен глюондар бір-бірінен қашықтағанда олардың арасындағы өзара әсер күші артады. Кванттық хромодинамикалық зерттеулер 1980 жылдан ҚазМУ-да (қазіргі ҚазҰУ; Т.Ә.Қожамқұлов) жүргізілуде. Кварктердің әсерлесуі жүзеге асатын стохастикалық калибрлі өріске негізделген ұйытқудың (үздікті және үздіксіз) жаңа түрінің теориясы жасалды. Кварктердің импульстік тұзақтары және олардың статистикалық модельдері электрондық есептеу машиналарының көмегімен зерттелуде. Кварктердің гаусстық стохастикалық тұйық траекторияларының теориясы құрылды.
Дереккөздер
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — физика бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Kvanttyk hromodinamika kvarkter men glyuondardyn kүshti ozara әserinin kvanttyk oris teoriyasy Kvanttyk hromodinamikanyn kvanttyk elektrdinamikadan ajyrmashylygy onda fermiondardyn kosymsha erkindik dәrezhesi tүs dep atalatyn үsh mәnge ie kvanttyk sandary bolady Mundaj fermiondardy dep atajdy Әr tiptin kvarki aromaty u d s c b үsh tүsti kүjde bola alady olar bir birimen kalibrlik tүrlendiruler arkyly bajlanysady Kvanttyk hromodinamikada elektrlik zaryadtyn elektrmagnittik oris kozi analogy tүsti zaryad Olardy tudyrady Kvarkter men glyuondardyn ozara әserlesui kezinde olardyn arasynda glyuondar almastyrylady Glyuondardyn bir birimen әserlesetindigi olardyn fotondardan ozgesheligi bolyp esepteledi Munyn nәtizhesinde kvarkter men glyuondar bir birinen kashyktaganda olardyn arasyndagy ozara әser kүshi artady Kvanttyk hromodinamikalyk zertteuler 1980 zhyldan ҚazMU da kazirgi ҚazҰU T Ә Қozhamkulov zhүrgizilude Kvarkterdin әserlesui zhүzege asatyn stohastikalyk kalibrli oriske negizdelgen ujytkudyn үzdikti zhәne үzdiksiz zhana tүrinin teoriyasy zhasaldy Kvarkterdin impulstik tuzaktary zhәne olardyn statistikalyk modelderi elektrondyk esepteu mashinalarynyn komegimen zerttelude Kvarkterdin gausstyk stohastikalyk tujyk traektoriyalarynyn teoriyasy kuryldy DerekkozderBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul fizika bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz