Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Фотон (грек. phos, photas — жарық) — (жарықтың) элементтeр бөлшегі.
Фотон зарядсыз бейтарап (нейтрал) бөлшек. Ол вакуумде с=3*108 м/с жылдамдықпен тарайды. Оның энергиясы (E) жиілігімен (v) анықталады: E=hv/с, оның тыныштықтағы массасы m=0. Фотон әсерлесуді тасымалдайтын бөлшек. Зарядталған бөлшектердің фотондарды шығаруы немесе сіңіруі барлық электро-магниттік процестердің негізі болып табылады. Фотон туралы ұғым кванттық теория мен салыстырмалы теорияның даму барысында пайда болды. 1905 ж. А.Эйнштейн фотоэффект құбылысының заңдылықтарын түсіндіру үшін 1900 ж. нем. физигі ашқан жарық кванттары туралы ұғымды пайдаланды. Жарықтың фотондардан (кванттардан) тұратындығы люминесценценттік құбылыстар мен фотохим. реакциялар арқылы дәлелденді. “Фотон” терминін ғылымға 1929 ж. америка ғалымы енгізді. Фотон бозондарға жатады. Оның меншікті импульс моментінің (спинінің) қозғалыс бағытына проекциялары S=±1. Классикалық электрдинамикада оның бұл қасиетіне көлденең электро-магниттік толқындар сәйкес келеді. Электро-магниттік әсерлесуден басқа фотон гравитациялық әсерлесуге де қатысады. Америка физигі рентген сәулелерінің бос электрондардан шашырауын зерттейтін тәжірибесінде кванттық сәуле (фотон) шығару да зат бөлшектері сияқты кинематикалық заңдарға (энергияның және импульстің сақталу заңдарына) бағынатындығы дәлелденді. Фотонның зарядталған лептондармен әсерлесуін (өзара бір күйден екінші күйге ауысуын) кванттық электрдинамика зерттейді.
Дереккөздер
- "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
- "Кванттық электроникаға кіріспе", ISBN 978-601-292-108-3
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Foton grek phos photas zharyk zharyktyn elementter bolshegi Lazerdin kogerentti sәulesindegi fotondar Foton zaryadsyz bejtarap nejtral bolshek Ol vakuumde s 3 108 m s zhyldamdykpen tarajdy Onyn energiyasy E zhiiligimen v anyktalady E hv s onyn tynyshtyktagy massasy m 0 Foton әserlesudi tasymaldajtyn bolshek Zaryadtalgan bolshekterdin fotondardy shygaruy nemese sinirui barlyk elektro magnittik procesterdin negizi bolyp tabylady Foton turaly ugym kvanttyk teoriya men salystyrmaly teoriyanyn damu barysynda pajda boldy 1905 zh A Ejnshtejn fotoeffekt kubylysynyn zandylyktaryn tүsindiru үshin 1900 zh nem fizigi ashkan zharyk kvanttary turaly ugymdy pajdalandy Zharyktyn fotondardan kvanttardan turatyndygy lyuminescencenttik kubylystar men fotohim reakciyalar arkyly dәleldendi Foton terminin gylymga 1929 zh amerika galymy engizdi Foton bozondarga zhatady Onyn menshikti impuls momentinin spininin kozgalys bagytyna proekciyalary S 1 Klassikalyk elektrdinamikada onyn bul kasietine koldenen elektro magnittik tolkyndar sәjkes keledi Elektro magnittik әserlesuden baska foton gravitaciyalyk әserlesuge de katysady Amerika fizigi rentgen sәulelerinin bos elektrondardan shashyrauyn zerttejtin tәzhiribesinde kvanttyk sәule foton shygaru da zat bolshekteri siyakty kinematikalyk zandarga energiyanyn zhәne impulstin saktalu zandaryna bagynatyndygy dәleldendi Fotonnyn zaryadtalgan leptondarmen әserlesuin ozara bir kүjden ekinshi kүjge auysuyn kvanttyk elektrdinamika zerttejdi Derekkozder Қazak Enciklopediyasy 9 tom Kvanttyk elektronikaga kirispe ISBN 978 601 292 108 3