Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Жақия қажы мешіті (тат. Жакия хаҗи мәчете) – Ақмола облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің тізіміне енген сәулет ескерткіші.
| Жақия қажы мешіті | |
 | |
| Ел | |
|---|---|
| Қала | |
| Статусы | Ақмола облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіші |
| Ағымы | |
| МДБ | |
| Мешіт түрі | жұма мешіті |
| Сәулет стилі | қала құрылысы және сәулет |
| Құрылысы | |
| Мұнаралар саны | 4 |
| Мұнаралардың биіктігі | 25 м |
| Картада орналасуы | |
| | |
Жақия қажы мешіті Ортаққорда | |
Координаттар: 53°17′39″ с. е. 69°23′01″ ш. б. / 53.29417° с. е. 69.38361° ш. б. (G) (O) (Я)
Орналасқан жері
Көкшетау қаласы, Әуелбеков көшесі, 91.
Кезеңі
Тарихи деректер
Мешітті ғалым, ағартушы, қазақ халқының еркіндігі мен азаматтық құқықтары үшін күрескер, қоғамдық қайраткер, Көкшетау аумағының тумасы – Науан Хазіреттің (Наурызбай Таласов) құрметіне атаған. 1886 жылы облыстық басқарманың шешімімен ол Көкшетау мешітінің имамы етіп тағайындалды. Кейінірек мешіт жанынан медресе-мектеп ашты. Мұсылмандық біліммен қатар діни білім де берілді, оқушылар оқып, жазуға, араб және орыс графикасын үйренді. Мешіт ғимараты татар сәудагерлердің (Шаяхмет, Баязит) және жергілікті мұсылмандардың қаражатына тұрғызылды. Пайда болғалы бері ғимарат өзінің функционалдық қызметін бірнеше рет ауыстырған.
- 1920 жылдарға дейін мешіт ретінде қолданылған, одан кейін оның мұнарасы құлатылды.
- 1941-1945 жылдары ғимаратта құрылған әскери бөлімдер, 1947-1974 жылдар аралығында облыстық тарихи-өлкетану музейі және драма театрының шығармашылық шеберханалары орналасты.
- 1975 жылы құрылыста Республикалық көркемөнер көрме залының филиалы - галерея жұмыс істеді.
- 1985 жылы қайта қалпына келтіру жобасы жасалған («Қазқайтажаңарту» институты).
- 1989 жылы ғимаратқа алғашқы мақсаты қайтарылғаннан кейін мұнарасы қайта тұрғызылып, мешіт аумағы кеңейтілді, солтүстік шығыс жағынан қызмет бөлмелеріне арналған қосымша құрылыс салынды.
- 1991 жыл күрделі жөндеуден өтті.
Қазір ғимараттың кейпі кең тараған мұнаралы татар мешіт түріне жатады.
Мешітте бір уақытта 1400 адам құлшылық ете алады (1000 ер адам және 400 әйел адам). Мешітте биіктігі 25 м болатын төрт мұнара бар, қабырғалары ағлай таспен қапталған. Діни орында неке қию залы, Құран оқу залы, мешіт қызметкерлерінің бөлмесі, кітапхана, 350 адамға есептелген асхана бар. Қазіргі уақытта мешіт Жақия қажы есімімен аталады.
Мешіт сипаты
Бір көлеммен біріккен ғибадатханалы және мұнаралы татар мешіттері типін сипаттайды. Қабырғалары қалдықты бөренелерден құралған, жұқа тақтаймен қапталған. Вальма шатыр астындағы батыс қасбетте михраб төртбұрыштарымен және шығыста вальма шатыр астында ауызүйдің төмендетілген көлемімен бойлық діңгек бойымен созылған жоспардағы тіктөртбұрышты көлем. Шатыр үстінде шығыс шетте - шатыр күмбезі астында төртбұрыш үстінде сегізбұрыш екіқабатты мұнара, батыс шетте - алтықырлы жайпақ күбезше.
Қасбеттер классика пішіндері және ағаш сәулетшілігі элементтері аралас эклектика кезеңіне тән. Жақ тәрізді терезелердің жақтауларының жоғарғы және төменгі жақтары жапсырма арамен кесілген ою-өрнекпен безендірілген. Баспалдақты карниздер жгут және толқынды тартқышпен безендірілген. Ішінде кіріс бөліктен қалқамен бөлінген залдың батыс қабырғасының ортасында михраб нишасы бар бойлық-діңгектік композиция.
Дереккөздер
- Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9
Сілтеме
- http://e-islam.kz/qazaqstan-musylmandary-dini-basqarmasy/item/779-eislam(қолжетпейтін сілтеме)
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Zhakiya kazhy meshiti tat Zhakiya haҗi mәchete Akmola oblysynyn zhergilikti manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishterinin tizimine engen sәulet eskertkishi Zhakiya kazhy meshitiEl ҚazakstanҚalaKokshetauStatusyAkmola oblysynyn zhergilikti manyzy bar tarih zhәne mәdeniet eskertkishiAgymysunnizmMDBҚazakstan MDBMeshit tүrizhuma meshitiSәulet stilikala kurylysy zhәne sәuletҚurylysy1885 1886 zhyldarMunaralar sany4Munaralardyn biiktigi25 mKartada ornalasuyZhakiya kazhy meshiti Ortakkorda Koordinattar 53 17 39 s e 69 23 01 sh b 53 29417 s e 69 38361 sh b 53 29417 69 38361 G O Ya Ornalaskan zheriKokshetau kalasy Әuelbekov koshesi 91 Kezeni1885 1886 zhyldar Tarihi derekterMeshitti galym agartushy kazak halkynyn erkindigi men azamattyk kukyktary үshin kүresker kogamdyk kajratker Kokshetau aumagynyn tumasy Nauan Hazirettin Nauryzbaj Talasov kurmetine atagan 1886 zhyly oblystyk baskarmanyn sheshimimen ol Kokshetau meshitinin imamy etip tagajyndaldy Kejinirek meshit zhanynan medrese mektep ashty Musylmandyk bilimmen katar dini bilim de berildi okushylar okyp zhazuga arab zhәne orys grafikasyn үjrendi Meshit gimaraty tatar sәudagerlerdin Shayahmet Bayazit zhәne zhergilikti musylmandardyn karazhatyna turgyzyldy Pajda bolgaly beri gimarat ozinin funkcionaldyk kyzmetin birneshe ret auystyrgan 1920 zhyldarga dejin meshit retinde koldanylgan odan kejin onyn munarasy kulatyldy 1941 1945 zhyldary gimaratta kurylgan әskeri bolimder 1947 1974 zhyldar aralygynda oblystyk tarihi olketanu muzeji zhәne drama teatrynyn shygarmashylyk sheberhanalary ornalasty 1975 zhyly kurylysta Respublikalyk korkemoner korme zalynyn filialy galereya zhumys istedi 1985 zhyly kajta kalpyna keltiru zhobasy zhasalgan Қazkajtazhanartu instituty 1989 zhyly gimaratka algashky maksaty kajtarylgannan kejin munarasy kajta turgyzylyp meshit aumagy kenejtildi soltүstik shygys zhagynan kyzmet bolmelerine arnalgan kosymsha kurylys salyndy 1991 zhyl kүrdeli zhondeuden otti Қazir gimarattyn kejpi ken taragan munaraly tatar meshit tүrine zhatady Meshitte bir uakytta 1400 adam kulshylyk ete alady 1000 er adam zhәne 400 әjel adam Meshitte biiktigi 25 m bolatyn tort munara bar kabyrgalary aglaj taspen kaptalgan Dini orynda neke kiyu zaly Қuran oku zaly meshit kyzmetkerlerinin bolmesi kitaphana 350 adamga eseptelgen ashana bar Қazirgi uakytta meshit Zhakiya kazhy esimimen atalady Meshit sipatyBir kolemmen birikken gibadathanaly zhәne munaraly tatar meshitteri tipin sipattajdy Қabyrgalary kaldykty borenelerden kuralgan zhuka taktajmen kaptalgan Valma shatyr astyndagy batys kasbette mihrab tortburyshtarymen zhәne shygysta valma shatyr astynda auyzүjdin tomendetilgen kolemimen bojlyk dingek bojymen sozylgan zhospardagy tiktortburyshty kolem Shatyr үstinde shygys shette shatyr kүmbezi astynda tortburysh үstinde segizburysh ekikabatty munara batys shette altykyrly zhajpak kүbezshe Қasbetter klassika pishinderi zhәne agash sәuletshiligi elementteri aralas eklektika kezenine tәn Zhak tәrizdi terezelerdin zhaktaularynyn zhogargy zhәne tomengi zhaktary zhapsyrma aramen kesilgen oyu ornekpen bezendirilgen Baspaldakty karnizder zhgut zhәne tolkyndy tartkyshpen bezendirilgen Ishinde kiris bolikten kalkamen bolingen zaldyn batys kabyrgasynyn ortasynda mihrab nishasy bar bojlyk dingektik kompoziciya DerekkozderҚazakstannyn tarihi mәdeni nysandarynyn zhәne zhappaj ziyarat etu oryndarynyn albomy ҚR Mәdeniet zhәne sport ministrligi Қazak gylymi zertteu mәdeniet instituty zhoba avtory T Bekbergenov bas red A R Hazbulatov Astana b zh 2018 495 b suretti Bibliogr 490 b 100 dana ISBN 978 9961 23 485 9Siltemehttp e islam kz qazaqstan musylmandary dini basqarmasy item 779 eislam kolzhetpejtin silteme