Бикен Римова атындағы Талдықорған қалалық қазақ драма театры

Бикен Римова атындағы Талдықорған қалалық қазақ драма театры – Талдықорған қаласының тұңғыш театры.

Бикен Римова атындағы Талдықорған қалалық қазақ драма театры
Орналасуы	Қазақстан Талдықорған
Негізделгені	1975
Директоры	Руслан Сенкебаев
Көркемдік жетекшісі	Ерлан Кәрібаев

Тарихы

"Талдықорған облыстық қазақ драма театры" деген атпен 1975 жылы ұйымдастырылып, сол жылы 4 карашада Ғ. Мүсіреповтің "Козы Корпеш - Баян сұлу" трагедиясымен тұңғыш рет шымылдық ашты. Театр труппасы реж. М.Қамбаровтың жетекшілігімен Алматы консерваториясының (казіргі Қазақ ұлттық консерваториясы) актерлік факультетін (А. Базаргелдиев, А. Исаев, Ж.Р. Лебедев, Д. Мұсабеков, Ә. Оразбеков, Қ. Темірбаев, Ж. Шайкина, т.б.) және Қазақ академиялық драма театрының (қазіргі Мұхтар Әуезов атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық драма театры) студиясын (С.Нұрғалықов, т.б.) бітірушілерден құралды. 1975-97 жылдары театр репертуарынан төл драматургиядан М. Әуезовтің "Қарагөз", "Түнгі сарын" мен "Хан Кене", Қ. Мұхамеджановтың "Қайдасың сен, Хайдарбек", Т. Ахтановтың "Әке мен бала" және "Күшік күйеу", А. Шамкеновтің "Уәкілдер", М. Мұқановтың "Шокан Уәлнханов", Д. Исабековтің "Кішкентай ауыл" мен "Ескі үйдегі екі кездесу", А. Сүлейменовтің "Қыздай жесір - штат қысқарту", Ш. Мұртазаның "Сталинге хат", Қ. Ысқақовтың "Таңғы жаңғырық" пен "Ұлпан", О. Бөкеевтің "Құлыным менің", Р. Сейсенбаевтың "Өзіңді тап" (Е. Обаевнен бірге "Қазақстан тұңғышы 6 СТ-75" және "Қазыбектің оралуы", Т. Қалилахановтың "Алтын бесік" және "Өшкен жұлдыз" (О. Бодықовпен бірге Қ. Баяндиннін "Жаңғырық", А. Кенжебекованың "Абай туралы аңыз", Т. Әліпбайдың "Қанды ғасыр", сонымен бірге аударма шығармалардан Ш. Айтматовтың "Арманым, Әселім", А.В. Вампиловтың "Тұңғыш ұл" (Сүйінші табылды, табылды..." деген атпен), B. И. Ежовтың "Бұлбұлдар түні", А.А. Фадеевтің "Жас гвардия", А.А. Бектің "Волоқалам тас жолы" т.б. орын алды. Бұл спектакльдердің біразын театр суретшісі С. Үмекенов көркемдеді. Тәуелсіздікке қол жеткізгеннен кейінгі жылдары театр репертуары жаңа спектакльдермен толықты.

2000 жылы 31 тамызда театрға Қазақстанның халық әртісі, Мемлекеттік сыйлықтың лауреаты Бикен Римованың есімі берілді.

Театрдың негізін салушылардың қатарында алғашқы директоры Қалмахан Бейсенбиев пен бас режиссері Мұқтар Қамбаровтың есімдері аталады. Бұл театрда әр кезеңдері С. Асылханов, М. Қамбаров, А. Құлданов, А. Мағзұмбеков, Ә. Мәмбетов, М. Байсеркенов, Б. Омаров, Р. Шарафутдинова секілді танымал режиссерлер еңбек етті.

Театрдың құрамында әр жылдары актерлер О. Әбділманов, Т.Әбжәлиев, К. Ружева, Т. Теменов, Ә. Арысбаева, М. Ахманов, С. Жылкелдиев, А. Женжебекова, Ә. Қалиев, С. Рақышев, Н. Әмірғалиев, режиссер О. Сәрсенбеков, С. Асылхан, Х. Темір, Т. Көбеков, Қ. Сүгірбеков, т.б. қызмет етті.

1976 жылдан театр труппасы Жамбыл, Қызылорда, Семей, Шығыс Қазақстан, Шымкент облыстарын аралап, өнер көрсетті; Осы жылы жас театр жастардың республикалық «Жігер» фестивалінде 1 дәрежелі дипломмен марапатталды. 1978, 1995 және 2005 жылдары Алматыда, 2000 жылы Нұр-Сұлтанда болды.

Театр директорлары

1. Бейсенбиев Қалмахан (1975-1978)
2. Беримбетов Өмірсеит (1978-1979)
3. Сағынбек Рақышев (1979-1981, 1990-1991)
4. Нұрғалиева Дина (1981-1986)
5. Омаров Байтен (1986-1989)
6. Шалғабаев Алдабек (1989-1990)
7. Жазықбаев Секербек (1991-1996)
8. Жұмаділ Сағындық (1996-2003)
9. Сүгірбеков Қайрат (2003-2005)
10. Ахманов Мұрат (2005)

Театрдың бас режиссерлері

1. Қамбаров Мұхтар (1975-1981)
2. Құлданов Аскербек (1982- 1983)
3. Омаров Байтен (1983-1988)
4. Асылханов Саулебек (1988-1992)
5. Амир-Темир Хусейн (1992-2003)
6. Тоқымтаев Базарбек (2005-2007)

Театр әртістері

1. Темiрбаева Ғалия Әмiрқамқызы - 1959 жылы 26 қыркүйекте Кербұлақ ауданында туған. К.Гольдони «Екi қожаға бiр қызметшi» - Глоричи, С.Балғабаев «Қыз жиырмаға толғанда» -Гауһар, А.Кенжебекова «Абай туралы аңыз» - Қаныкей, Т.Есiмжанов «Жолда қалған жолаушы» -Ұлтуар, С.Жүнiсов «Қысылғаннан қыз болдық» -Айгүл, В.Шекспир «Король Лир» - Регена, Л.Егембердиева «Қалталы күйеу, қайдасың?» -Анар, т.б. ҚР мәдениет қайраткері.
2. Тілеуғабыл Гүлмайра - 1986 жылы 17 маусымда моңғол Республикасында дүниеге келген. Қазақстанға 1991 жылы оралған. Осында орта мектеп бітірген. Абылай хан атындағы шет тілдер институтында оқыған, бірақ аяқтамаған. Т.Жүргенов атындағы Қазақ Ұлттық Өнер академиясын «Актер өнері» мамандығы бойынша 2009 жылы бітірген. Театрда 2010 жылдан еңбек етеді.
3. Қырбасов Ғазиз Сұлтанұлы - 1989 жылы 14 тамызда Алматы облысының орталығы Талдықорған қаласында туған. Осында орта мектеп бітірген. Театрда 2009 жылдан актер.
4. Алмахан Нұрпейісқызы Кенжебекова - 1950 жылы 16 қаңтарда Алматы облысы, Райымбек ауданы, Қайнар ауылында туған, кино және театр актрисасы. Қазақстанның еңбек сіңірген әртісі (1982) Қазақ КСР Халық артисі (1988). Алматы облысының Құрметті азаматы. Бикен Римова атындағы Талдықорған драма театрының жоғарғы санаттаға артисі. "Құрмет" орденінің иегері. Сахнадағы негізгі рөлдері: Ғ.Мүсірепов «Қозы Көрпеш – Баян сұлу» - Мақпал, Р.Сейсенбаев «Өзіңді тап» - Айсұлу, М.Әуезов «Қаракөз» - Мөржан, Т.Ахтанов «Күшік күйеу» - Гүлжамал, С.Жүнісов «Қысылғаннан қыз болдық» - Сәбира, Б.Тоғысбаев «Ақын Сара» - Сара, Ш.Айтматов «Жәмила» - Жәмила, «Арманым Әселім» - Хадиша, «Ақ кеме» - қара кемпір, «Ана Жер-ана» - Толғанай, Д.Исабеков «Әкпе»- Қамажай, М.Кәрім «Ай тұтылған күн» - Шафах, А.Вампилов «Сүйінші, табылды» - Макарская, В.Ежов «Бұлбұлдар түні» - Катенька, Т.Қалилаханов « Алтын бесік» - Гүлдариға, Т.Ахтанов «Әке мен бала» - Әже, Н.Хикмет «Елеусіз қалған есіл ер» - әйелі, Ғ.Мүсірепов «Ақан сері Ақтоқты» - шешесі, С.Адамбеков «Аюбайдың ажалы» - Анар, Қ.Баяндин «Жаңғырық» - Бибі, Т.Есімжанов«Жолда қалған жолаушы»- Ұлтуар, Ақынжанов «Алтын сақа» - Айсұлу, И.Әуезов «Абай» - Әйгерім, Р.Сейсенбаев «Қазбектің оралуы» - Әсия, С.Жүнісов «Өліара» - Фотиева, Қалшабаев «Қайдасың анашым» - Қасиет, М.Әуезов «Түнгі сарын» Жантастың шешесі, М.Әуезов «Хан Кене» - Бопай ханым, Ж.Аймауытов «Аласапыран» - Қалипан, І.Жансүігров «Исатай- Махамбет» - Балды, Т.Ахтанов «Шырағың сөнбесін» - Алевтина, І.Жансүгіров «Күйші» - Қарашаш ханша,А.Сейдімбеков «Қош бол, ардағым» - Уәкила,Т.Әліпбай «О,Аттила,Аттила» - ханша, М.Әуезов «Бәйбіше тоқал» - Қайша, С.Ахмад «Келіндер көтерілісі» - Фармон Бибі, Иран-Ғайып «Естайдың Қорланы» - Қорлан және т.б.[1] Кино ролдері: "Көшпенділер" реж .Т.Теменов - Шарыштың анасы, С.Нарымбетов - "Аманат" Әже т.б.
5. Кендебай Темірбайұлы, актер, Қазақстанның Еңбек сіңірген қайраткері, Парасат орденінің иегері‎. Сахнадағы негізгі рөлдері: «Райымбек, Райымбек» - Мақатаев, «Айман - Шолпан» - Көтібар, Ә.Тәжібаев «Көтерілген күмбез», ( реж.М.Ахманов) - Шыңғысхан, «Естайдың Қорланы» - Естай, «Алаштың Алиханы» - Алихан Бокейханов т.б. Кино ролдері: "Көшпенділер" реж .Т.Теменов т.б.

Театрдың бүгінгі таңдағы репертуары

1. Ә.Тәжібаев «Көтерілген күмбез», ( реж.М.Ахманов)
2. Т.Әлімқұлов «Қош бол,Қараой», (реж.Қ. Сүгірбеков)
3. Иран-Ғайып «Ана аманаты», (реж.М.Ахманов)
4. С.Ахмад «Келіндер көтерілісі», (реж.М.Ахманов)
5. М.Задорнов «Күйеуіңізді сатыңызшы», (реж.С.Нұрғалық)
6. Ф.Буляков «Ұзатылмақ кемпірлер», (реж.С.Нұрғалық)
7. Л.Егембердиева «Қалталы күйеу, қайдасың?» (реж.Т.Көбеков)
8. Ә.Ақпанбет «Дүние-думан», (реж.Қ.Сүгірбеков)
9. Ә.Оразбеков «Бір түп алма ағашы», (реж.М.Ахманов)
10. Б.Мұқай «Өмірзая», (реж.Б.Тоқымтаев)
11. А.Веселов «Қар балалар», (реж.С.Нұрғалық)
12. М.Ахманов «Алдардың айласы» (реж.М.Ахманов)
13. М.Әуезов, І.Есенбеолин.Инсценировкасын жасаған Ө.Ахмет. (реж.М.Ахманов)
14. А.Тома «Әйел сегіз, ол жалғыз», (реж.И.Әбілмәжінов)
15. О.Әбділманов «Раушан», (реж.М.Ахманов)
16. Ө.Ахмет «Бағдаршам», (реж.М.Ахманов)

Театр жетістіктері

• 1976 жылы жас театр жастардың республикалық «Жігер» фестивалінде 1 дәрежелі дипломмен марапатталды.
• 2003 жылы ЮНЕСКО аясында Махамбет Өтемісұлының 200 жылдығына орай өткен фестивальда Т. Әлімқұловтың «Қош бол, Қараой» спектаклін қойып, жүлделі орын алды.
• 2004 жылы қыркүйек-қазан айларында театр әртістері Мысыр астанасы Каирде өткен ХҮІ халықаралық тәжірибелік қоылымдар фестиваліне қатысса, арада бірай өтісімен Анталья қаласында лайықты өнер көрсетті.
• Театр ұжымы үшін 2005 жыл ұмытылмас кездердің бірі болды. К. Байсейітова мен Қ. Жандарбековтің 100 жылдығына орай Қызылорда қаласында өткізілген ХШ республикалық театр фестивалінде Б. Римова атындағы театр Гран-При жүлдесін жеңіп алды.

Театрдың жаңа ғимараты

2018 жылдың 31 қазанында театрдың жаңа ғимараты ашылды. Ашылу салтанаты VII "Қазақстан – Еуразия жүрегі" Орталық Азия халықтары театрының фестивальдеріне орай ұйымдастырылды. Театрдың жаңа ғимараты екі қабаттан тұрады. Жалпы аумағы – 10 538 шаршы метр. Залдағы орын 510 көрерменге арналған.

Галерея

Дереккөздер

1. Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
2. Қазақстанның мәдени ошақтары. Культурные центры Казахстана: Фотоальбом. – Алматы:«АСА» Баспа үйі» ЖШС, 2012. – 288 б. (қазақ, орыс, тілдерінде) ISBN 978-601-80325-0-9

Сыртқы сілтемелер

1. «Бикен Римова атындағы Талдықорған драма театры»