Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Антуан Жан-Батист Мари Роже де Сент-Экзюпери (фр. Antoine Jean-Baptiste Marie Roger de Saint-Exupéry; 29 маусым, 1900 жыл, Лион, Франция – 31 шілде, 1944 жыл) — француз жазушысы, ақыны және кәсіби ұшқышы.
| Антуан де Сент-Экзюпери | |
| фр. Antoine de Saint-Exupéry | |
 Антуан де Сент-Экзюпери. Тулуза, 1933 жыл | |
| Туған кездегі есімі | Антуан Жан-Батист Мари Роже де Сент-Экзюпери |
|---|---|
| Туған күні | |
| Туған жері | |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | Жерорта теңізі, Марсель маңында |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | |
| Мансабы | жазушы, журналист, ұшқыш |
| Шығармашылық жылдары | 1926 – 1944 |
| Бағыты | Романтизм |
| Жанры | Өмірбаян, Көркем әдебиет, Фантастика, Эссе, Балалар әдебиеті |
| Шығармалардың тілі | |
| Қолтаңбасы |
|
Ортаққордағы санаты: Антуан де Сент-Экзюпери | |
Өмірбаяны
Антуан де Сент-Экзюпери Франциядағы Лион қаласында дүниеге келген. Өте ерте заманнан келе жатқан дворяндық отбасыдан шыққан. Әкесі - Жан де Сент-Экзюпери және анасы - Мари де Фонколомб. Отбасыдағы бес баланың үшіншісі. Төрт жасқа келген кезінде әкесінен айырылады. Сол кезден бастап кішкентай Антуанның тәрбиесімен анасы айналысады. 1912 жылы Антуан Амберье алқабында алғаш рет ұшақпен көкке көтерілді.
Ұшақты атақты ұшқыш Габриэль Вроблевски басқарған еді. 1908 жылы Экзюпери Лион қаласында орналасқан ағайынды христиандардың мектебіне оқуға түседі. Кейін бауыры Франсуамен бірге Мансте орналасқан Сент-Круа колледжінде оқуын 1914 жылға дейін жалғастырады. Кейінірікте өз оқуын Фриберде (Швейцария) жалғастырады. "Эколь Наваль" оқуына түсуге дайындық үстінде болады, алайда конкурс бойынша өте алмай қалады. 1919 жылы архитектура бағытында Академияға жазылады. Экзюпери өміріндегі аса бір толқынды уақыт 1921 жылы болды.
Сол жылы ол Францияға әскерге шақыртылады. Сөйтіп, Экзюпери жоюшы әуе күштерінің 2-ші полкына жазылады. Ең басында оны жөңдеу жұмыстарын істейтін топқа жібереді, бірақ кейініректе екзамен тапсырып, өзіңе ұшқыш атағын алады. Оны Мороккаға аударып жіберіп, онда әскери ұшқыш атағын береді. Біраз уақыттан соң оның ісін шыңдай түсу мақсатында Истрге жібереді. 1922 жылы Антуан Авордегі офицерлерге арналған курстарды тәмамдап, кіші лейтенант атағын алады. Қазан айында 34-ші әуе полкіне баруға бұйрық алады (Бурж, Париж маңы). 1923 жылдың қаңтар айында Антуан алғашқы әуе апатына ұшырайды. Одан бас сүйек-ми жарақатын алады. Антуан Парижге қоныс аударады.
Онда өзің толығымен жазу саласына береді. Алайда, жазушылық оған үлкен табыс алып келе алмады, сол себепті Экзюпери өзің әр түрлі салада көруіне тура келді: автокөлік сатушысы, кітап сататын дүкеннің сатушысы болып жұмыс істеді. 1926 жылы ғана Экзюпери өз болмысын тапты ол - "Аэросталь" компаниясына ұшқыш болып орналасты. Көктемде ол өз жұмысын Тулуза-Касабланка, Касабланка-Дакар бағыты бойынша пошта тасуды бастайды. 1926 жылдың 19 қазанында оны Сахараның ең шеткі бөлігінде орналасқан, Кап-Джуби (Вилья-Бенс қаласы) станциясының бастығы етіп тағайындайды. Дәл осы жерде Экзюпери өзінің алғашқы шығармасы "Оңтүстік пошта" шығармасын жазады. 1929 жылдың наурызында Сент-Экзюпери Францияға қайта оралып, онда Брестте орналасқан су флотының жоғарғы әуе курстарына тапсырады.
Кейініректе Галлимар жарыққа оның "Оңтүсітк пошта" романың жарыққа шығарады, ал Экзюпери Оңтүстік Африкаға "Аэропост-Аргентина"-ға техникалық директор болып ауысады ("Аэропосталь" филиалы). 1930 жылы Сент-Экзюпери Құрмет Легионының кавалері атағын алады. Маусым айында ол іздеу тобымен бірге өзінің досы Гийомені Анд тауында болған апатынан кейін іздеуге қатысады. Осы жылы Антуан қаламынан жаңа туынды "Түнгі ұшу" шығармасы жазылып, ол өзінің болашақ жары Консуэломен танысады.
Соғыс кезінде
1939 жылдың 4 қыркүйегінде Франция Германияға соғыс ашқан соң, Сент-Экзюпери Тулуза-Монтодран әскери аэродромға шақыртылып, 3 қарашада 2/33 барлаушы әуе бөліміне жіберледі.
Өзінің бір хатында Сент-Экзюпери: "Мен бұл соғысқа қатысуға міндеттімін. Мен жақсы көретінімнің барлығы қазір үлкен қауіп-қатерге ұрынып отыр. Прованста, орман алқаптары өртенген кезде, барлығы да жай қарап тұрмайды. Олар қолдарына бақыр ала жөңеліп, отты сөңдіруге тырысады. Мен арпалысқым келеді. Мені бұған итермелеп тұрған ішімдегі сенім мен махаббат. Мен бұған жай ғана сырттай қарап тұра алмаймын".
Сент-Экзюпери "Блок-174" ұшағында бірнеше рет әуеге көтеріледі. Ол кездегі мақсаты аэрофотобарлау еді. Сол істеген ісі үшін оған кейін "Әскери крест" атағы берілді. 1941 жылдың Францияның жеңілісінен кейін, ол өзінің әпкесінің үйіне қоныс аударады. Шамалы уақыттан соң АҚШ-қа бет бұрады. Нью-Йоркте тұрады. Ол кезде өзінің ең танымал кітабы "Кішкентай ханзада" шығармасын жазады (1942 жыл, 1943 жылы жарық көреді).
Өлімінің себептері
Ұзақ уақыт бойы Сент-Экзюперидің өлімі жайлы ештенке белгісіз болды. 1998 жылы Марсель маңында бір балықшы білезік табады. Ол білезікте
- «Antoine», «Consuelo» (жазушының жары) және «c/o Reynal & Hitchcock, 386, 4th Ave. NYC USA» (жазушының кітаптары жарық көретін басылым орталығы) 2000 жылдың мамыр айында сүңгуір Люк Ванрель 70 метрлік тереңдікте ұшақтың қалдықтарын тапқаның жариялады. Оның Сент-Экзюперидің басқарған ұшағы болуы мүмкін екені жайлы мәлімдеді. Ұшақ сынықтары 400 метрлік қашықтықта шашылған. Сол жылы Франция үкіметі осы қашықтықтағы барлық зерттеу жұмыстарының жасалуына тыйым салды. Рұқсат тек 2003 жылдың күзінде берілді. Мамандар ұшақтың фрагменттерің көтерді. Оның бірі ұшқыштың кабинасының қалдықтары деп белгіленді. Кейінгі зерттеу жұмыстары нәтижесінде ол Экзюпери басқарған барлаушы ұшақтың қалдықтары деген мәлімет болды. Люфтваффе журналы 1944 жылдың 31 шілдесінде болған оқиғалар жайлы ешқандай мағлұмат қалдырмаған. Ұшақта ешқандай ату іздері табылмаған, сол себепті ұзақ уақыт бойы, ұшақтың жарамсыздығы тағы басқа пікірлер айтылып келді. 2008 жылғы прессаның мәлімдеуі бойынша 86 жасар неміс ветераны Хорст Рипперт өзінің «Мессершмитт Ме-109» Антуан де Сент-Экзюпери басқарған ұшаққа от ашқанын айтты.
Сыйлықтары
Дереккөздер
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Antoine de Saint-Exupéry |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Antuan Zhan Batist Mari Rozhe de Sent Ekzyuperi fr Antoine Jean Baptiste Marie Roger de Saint Exupery 29 mausym 1900 zhyl Lion Franciya 31 shilde 1944 zhyl francuz zhazushysy akyny zhәne kәsibi ushkyshy Antuan de Sent Ekzyuperifr Antoine de Saint ExuperyAntuan de Sent Ekzyuperi Tuluza 1933 zhylTugan kezdegi esimiAntuan Zhan Batist Mari Rozhe de Sent EkzyuperiTugan kүni29 mausym 1900 1900 06 29 Tugan zheriLion FranciyaҚajtys bolgan kүni31 shilde 1944 1944 07 31 44 zhas Қajtys bolgan zheriZherorta tenizi Marsel manyndaAzamattygy FranciyaҰltyFrancuzMansabyzhazushy zhurnalist ushkyshShygarmashylyk zhyldary1926 1944BagytyRomantizmZhanryӨmirbayan Korkem әdebiet Fantastika Esse Balalar әdebietiShygarmalardyn tiliFrancuz tiliҚoltanbasyOrtakkordagy sanaty Antuan de Sent EkzyuperiӨmirbayanyAntuan de Sent Ekzyuperi Franciyadagy Lion kalasynda dүniege kelgen Өte erte zamannan kele zhatkan dvoryandyk otbasydan shykkan Әkesi Zhan de Sent Ekzyuperi zhәne anasy Mari de Fonkolomb Otbasydagy bes balanyn үshinshisi Tort zhaska kelgen kezinde әkesinen ajyrylady Sol kezden bastap kishkentaj Antuannyn tәrbiesimen anasy ajnalysady 1912 zhyly Antuan Ambere alkabynda algash ret ushakpen kokke koterildi Ұshakty atakty ushkysh Gabriel Vroblevski baskargan edi 1908 zhyly Ekzyuperi Lion kalasynda ornalaskan agajyndy hristiandardyn mektebine okuga tүsedi Kejin bauyry Fransuamen birge Manste ornalaskan Sent Krua kolledzhinde okuyn 1914 zhylga dejin zhalgastyrady Kejinirikte oz okuyn Friberde Shvejcariya zhalgastyrady Ekol Naval okuyna tүsuge dajyndyk үstinde bolady alajda konkurs bojynsha ote almaj kalady 1919 zhyly arhitektura bagytynda Akademiyaga zhazylady Ekzyuperi omirindegi asa bir tolkyndy uakyt 1921 zhyly boldy Sol zhyly ol Franciyaga әskerge shakyrtylady Sojtip Ekzyuperi zhoyushy әue kүshterinin 2 shi polkyna zhazylady En basynda ony zhondeu zhumystaryn istejtin topka zhiberedi birak kejinirekte ekzamen tapsyryp ozine ushkysh atagyn alady Ony Morokkaga audaryp zhiberip onda әskeri ushkysh atagyn beredi Biraz uakyttan son onyn isin shyndaj tүsu maksatynda Istrge zhiberedi 1922 zhyly Antuan Avordegi oficerlerge arnalgan kurstardy tәmamdap kishi lejtenant atagyn alady Қazan ajynda 34 shi әue polkine baruga bujryk alady Burzh Parizh many 1923 zhyldyn kantar ajynda Antuan algashky әue apatyna ushyrajdy Odan bas sүjek mi zharakatyn alady Antuan Parizhge konys audarady Onda ozin tolygymen zhazu salasyna beredi Alajda zhazushylyk ogan үlken tabys alyp kele almady sol sebepti Ekzyuperi ozin әr tүrli salada koruine tura keldi avtokolik satushysy kitap satatyn dүkennin satushysy bolyp zhumys istedi 1926 zhyly gana Ekzyuperi oz bolmysyn tapty ol Aerostal kompaniyasyna ushkysh bolyp ornalasty Koktemde ol oz zhumysyn Tuluza Kasablanka Kasablanka Dakar bagyty bojynsha poshta tasudy bastajdy 1926 zhyldyn 19 kazanynda ony Saharanyn en shetki boliginde ornalaskan Kap Dzhubi Vilya Bens kalasy stanciyasynyn bastygy etip tagajyndajdy Dәl osy zherde Ekzyuperi ozinin algashky shygarmasy Ontүstik poshta shygarmasyn zhazady 1929 zhyldyn nauryzynda Sent Ekzyuperi Franciyaga kajta oralyp onda Brestte ornalaskan su flotynyn zhogargy әue kurstaryna tapsyrady Kejinirekte Gallimar zharykka onyn Ontүsitk poshta romanyn zharykka shygarady al Ekzyuperi Ontүstik Afrikaga Aeropost Argentina ga tehnikalyk direktor bolyp auysady Aeropostal filialy 1930 zhyly Sent Ekzyuperi Қurmet Legionynyn kavaleri atagyn alady Mausym ajynda ol izdeu tobymen birge ozinin dosy Gijomeni And tauynda bolgan apatynan kejin izdeuge katysady Osy zhyly Antuan kalamynan zhana tuyndy Tүngi ushu shygarmasy zhazylyp ol ozinin bolashak zhary Konsuelomen tanysady Sogys kezinde1939 zhyldyn 4 kyrkүjeginde Franciya Germaniyaga sogys ashkan son Sent Ekzyuperi Tuluza Montodran әskeri aerodromga shakyrtylyp 3 karashada 2 33 barlaushy әue bolimine zhiberledi Өzinin bir hatynda Sent Ekzyuperi Men bul sogyska katysuga mindettimin Men zhaksy koretinimnin barlygy kazir үlken kauip katerge urynyp otyr Provansta orman alkaptary ortengen kezde barlygy da zhaj karap turmajdy Olar koldaryna bakyr ala zhonelip otty sondiruge tyrysady Men arpalyskym keledi Meni bugan itermelep turgan ishimdegi senim men mahabbat Men bugan zhaj gana syrttaj karap tura almajmyn Sent Ekzyuperi Blok 174 ushagynda birneshe ret әuege koteriledi Ol kezdegi maksaty aerofotobarlau edi Sol istegen isi үshin ogan kejin Әskeri krest atagy berildi 1941 zhyldyn Franciyanyn zhenilisinen kejin ol ozinin әpkesinin үjine konys audarady Shamaly uakyttan son AҚSh ka bet burady Nyu Jorkte turady Ol kezde ozinin en tanymal kitaby Kishkentaj hanzada shygarmasyn zhazady 1942 zhyl 1943 zhyly zharyk koredi Өliminin sebepteriҰzak uakyt bojy Sent Ekzyuperidin olimi zhajly eshtenke belgisiz boldy 1998 zhyly Marsel manynda bir balykshy bilezik tabady Ol bilezikte Antoine Consuelo zhazushynyn zhary zhәne c o Reynal amp Hitchcock 386 4th Ave NYC USA zhazushynyn kitaptary zharyk koretin basylym ortalygy 2000 zhyldyn mamyr ajynda sүnguir Lyuk Vanrel 70 metrlik terendikte ushaktyn kaldyktaryn tapkanyn zhariyalady Onyn Sent Ekzyuperidin baskargan ushagy boluy mүmkin ekeni zhajly mәlimdedi Ұshak synyktary 400 metrlik kashyktykta shashylgan Sol zhyly Franciya үkimeti osy kashyktyktagy barlyk zertteu zhumystarynyn zhasaluyna tyjym saldy Ruksat tek 2003 zhyldyn kүzinde berildi Mamandar ushaktyn fragmentterin koterdi Onyn biri ushkyshtyn kabinasynyn kaldyktary dep belgilendi Kejingi zertteu zhumystary nәtizhesinde ol Ekzyuperi baskargan barlaushy ushaktyn kaldyktary degen mәlimet boldy Lyuftvaffe zhurnaly 1944 zhyldyn 31 shildesinde bolgan okigalar zhajly eshkandaj maglumat kaldyrmagan Ұshakta eshkandaj atu izderi tabylmagan sol sebepti uzak uakyt bojy ushaktyn zharamsyzdygy tagy baska pikirler ajtylyp keldi 2008 zhylgy pressanyn mәlimdeui bojynsha 86 zhasar nemis veterany Horst Rippert ozinin Messershmitt Me 109 Antuan de Sent Ekzyuperi baskargan ushakka ot ashkanyn ajtty dd Syjlyktary1930 Femin syjlygy Tүngi ushkysh romany үshin 1939 Francuz Akademiyasynyn Gran Prii Zhel kum zhәne zhuldyzdar romany үshin 1939 AҚSh tyn Ұlttyk kitap syjlygy Zhel kum zhәne zhuldyzdar romany үshin DerekkozderOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Antoine de Saint ExuperyBul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz