Ай фазасы — Айдың көрінетін бөлігінің әр түрлі пішіні. Ай түрінің өзгеруі оның Жерге және өзіне жарық түсіретін Күнге қатысты әр түрлі қалыпта орналасуынан болады (суретті қ.).
Ай Жер мен Күннің арасына келгенде, оның бізге қараған жарты шарына Күн сәулесі түспейді, сондықтан бізге Ай көрінбейді. Қазақ таусылған ескі Ай мен әлі туып үлгермеген жаңа Айдың бұл аралығын өлара дейді. Егер осы кезде Ай Күн мен Жердің арасына дәл келсе, Күн тұтылуы мүмкін.
Туар Ай қарсаңында немесе онан сәл кейін Айдың жіңішке орағымен қатар, оның қалған бөлігі көгілдір түсті болып көрінеді. Бұл — Жердің Айға түсірген жарығы.
Жаңа Айдан соң Ай Күннен шығысқа қарай қозғалады да, оның көрінетін орағы үлкейе береді. Жаңа Айдан жеті күн өткен соң, Ай 90°-қа бұрылып, жарты Ай көрінеді, оның жарық жағы (оңға) Күнге қарап тұрады. Айдың бұл фазасын бірінші ширек дейді. Жаңа Айдан 14-15 күн өткеннен кейінгі фаза толған Ай делінеді. Мұнда Ай Күнге қарама-қарсы тұрады. Егер бұл кезде Жер Ай мен Күннің арасына дәл келсе Ай тұтылуы байқалады. Толған Айдан кейінгі 7-күнгі фаза соңғы ширек деп аталады. Бұл уақытта Ай Күннен батысқа қарай 90°-қа бұрылып, оның жарық жағы (солға) Күнге тұстасады. Ай фазасы 29,53 орташа күн тәулігінде (синодтық ай) алмасып отырады. Ел арасында кеми бастаған Айды “Ай қорғалады” дейді.
Сілтемелер
- Қазақ энциклопедиясы, 1-том
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Aj fazasy Ajdyn korinetin boliginin әr tүrli pishini Aj tүrinin ozgerui onyn Zherge zhәne ozine zharyk tүsiretin Kүnge katysty әr tүrli kalypta ornalasuynan bolady suretti k Aj Zher men Kүnnin arasyna kelgende onyn bizge karagan zharty sharyna Kүn sәulesi tүspejdi sondyktan bizge Aj korinbejdi Қazak tausylgan eski Aj men әli tuyp үlgermegen zhana Ajdyn bul aralygyn olara dejdi Eger osy kezde Aj Kүn men Zherdin arasyna dәl kelse Kүn tutyluy mүmkin Tuar Aj karsanynda nemese onan sәl kejin Ajdyn zhinishke oragymen katar onyn kalgan boligi kogildir tүsti bolyp korinedi Bul Zherdin Ajga tүsirgen zharygy Zhana Ajdan son Aj Kүnnen shygyska karaj kozgalady da onyn korinetin oragy үlkeje beredi Zhana Ajdan zheti kүn otken son Aj 90 ka burylyp zharty Aj korinedi onyn zharyk zhagy onga Kүnge karap turady Ajdyn bul fazasyn birinshi shirek dejdi Zhana Ajdan 14 15 kүn otkennen kejingi faza tolgan Aj delinedi Munda Aj Kүnge karama karsy turady Eger bul kezde Zher Aj men Kүnnin arasyna dәl kelse Aj tutyluy bajkalady Tolgan Ajdan kejingi 7 kүngi faza songy shirek dep atalady Bul uakytta Aj Kүnnen batyska karaj 90 ka burylyp onyn zharyk zhagy solga Kүnge tustasady Aj fazasy 29 53 ortasha kүn tәuliginde sinodtyk aj almasyp otyrady El arasynda kemi bastagan Ajdy Aj korgalady dejdi SiltemelerҚazak enciklopediyasy 1 tomBul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet