Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ашамүйізді киік немесе Айырмүйіз (лат. Antilocapra americana) — күйіс қайыратын сүтқоректілердің отряд тармағына, Ашамүйізділер тұқымдасына жататын жануар.
| Ашамүйізді киік | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
 () | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Antilocapra americana (, 1815) | ||||||||||||||||||
| Түршелері | ||||||||||||||||||
|
|
Биологиялық сипаттамасы
Дене тұрқы 1,5 м, биіктігі (шоқтығынан алғанда) 80 см, салмағы 35-60кг, сыртқы бейнесі бөкен тәрізді.
Түсі - ақшыл қоңыр, бауыры - ақ, тамғыда ақ "айшық" , текелерінде қара "маска" бар.
Айыр мүйіз текесінің қысқа (30 см) және толықша келген мүйізі тік шығып, екі ұшы алшақтау әрі қайқылау болып өседі. Еркектерінің мүйізі қысқа, жуан, аша тәрізді, ал ұрғашыларының мүйізі қыскалау, 5-7 см-ден аспайды. Аша мүйізділердің бұғылардан айырмашылығы - мүйізінің тек сыртқы қабатын ғана тастайды да - сүйекті негізі сақталады. Айыр мүйіздің басқа қуыс мүйізділерден бір айырмашылығы - оны мүйіз қабығы жыл сайын күйлегеннен кейін түсіп, қайта шығып отырады.
Айыр мүйіз жыл сайын мамыр-маусымда төлдейді. 60% ұрғашысы егіз бұзау табады. Бұзаудың салмағы 2-4 кг, түсі - сұр, 3 аптада шөп жей бастайды. 3 айда жетіледі.
Табиғатта 5-7 жыл өмір сүреді.
Түрлері
Барлығы 5 түр тармағы бар:
- A. americana americana
- A. americana mexicana
- A. americana oregona
- A. americana peninsularis
- A. americana sonoriensis
Таралуы
Солтүстік Американың прерий далаларында мекендеген, Канаданың оңтүстік-батысынан Мексиканың солтүстігіне дейін. Өте көп аулағандықтан 1908 жылғы мәліметпен саны 20 мыңға дейін азайған, кейбір жерлерде мүлдем құрып кеткен. Қазіргі күнде популяциясы 2-3 млн-ға жеткізілді.
Пайдалауы
Мүйізінен дәрі жасайды
Дереккөздер
- Hoffmann, M., Byers, J. & Beckmann, J. (2008). Antilocapra americana. In: 2008. IUCN Red List of Threatened Species. Downloaded on 10 сәуір 2009. Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern.
- Mammal Species of the World — 3rd. — Baltimore: , 2 vols. (2142 pp.), 2005. — ISBN 978-0-8018-8221-0.
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Antilocapra americana |
 | Бұл — биология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Ashamүjizdi kiik nemese Ajyrmүjiz lat Antilocapra americana kүjis kajyratyn sүtkorektilerdin otryad tarmagyna Ashamүjizdiler tukymdasyna zhatatyn zhanuar Ashamүjizdi kiik Dүniesi ZhanuarlarZhamagaty HordalylarTaby SүtkorektilerSaby ZhuptuyaktylarKishi saby Kүjis kajyratyndarYksham saby Tukymdasy AshamүjizdilerTegi AntilocapraTүri A americanaAntilocapra americana 1815 TүrsheleriBiologiyalyk sipattamasyDene turky 1 5 m biiktigi shoktygynan alganda 80 sm salmagy 35 60kg syrtky bejnesi boken tәrizdi Tүsi akshyl konyr bauyry ak tamgyda ak ajshyk tekelerinde kara maska bar Ajyr mүjiz tekesinin kyska 30 sm zhәne tolyksha kelgen mүjizi tik shygyp eki ushy alshaktau әri kajkylau bolyp osedi Erkekterinin mүjizi kyska zhuan asha tәrizdi al urgashylarynyn mүjizi kyskalau 5 7 sm den aspajdy Asha mүjizdilerdin bugylardan ajyrmashylygy mүjizinin tek syrtky kabatyn gana tastajdy da sүjekti negizi saktalady Ajyr mүjizdin baska kuys mүjizdilerden bir ajyrmashylygy ony mүjiz kabygy zhyl sajyn kүjlegennen kejin tүsip kajta shygyp otyrady Ajyr mүjiz zhyl sajyn mamyr mausymda toldejdi 60 urgashysy egiz buzau tabady Buzaudyn salmagy 2 4 kg tүsi sur 3 aptada shop zhej bastajdy 3 ajda zhetiledi Tabigatta 5 7 zhyl omir sүredi TүrleriBarlygy 5 tүr tarmagy bar A americana americana A americana mexicana A americana oregona A americana peninsularis A americana sonoriensisTaraluySoltүstik Amerikanyn prerij dalalarynda mekendegen Kanadanyn ontүstik batysynan Meksikanyn soltүstigine dejin Өte kop aulagandyktan 1908 zhylgy mәlimetpen sany 20 mynga dejin azajgan kejbir zherlerde mүldem kuryp ketken Қazirgi kүnde populyaciyasy 2 3 mln ga zhetkizildi PajdalauyMүjizinen dәri zhasajdyDerekkozderHoffmann M Byers J amp Beckmann J 2008 Antilocapra americana In 2008 IUCN Red List of Threatened Species Downloaded on 10 sәuir 2009 Database entry includes a brief justification of why this species is of least concern Mammal Species of the World 3rd Baltimore 2 vols 2142 pp 2005 ISBN 978 0 8018 8221 0 Ortakkorda bugan katysty media fajldar bar Category Antilocapra americanaBul biologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz