Қалмаққырылған

 Басқа мағыналар үшін Қалмақ қырылған деген бетті қараңыз.

Қалмаққырылған, Белеуітті, Білеу – Шалқартеңіз алабындағы өзен.

Қалмаққырылған
Сипаттамасы
Ұзындығы	325 км
Су алабының ауданы	10,1 мың км²
Су алабы	Шалқартеңіз алабы
Бастауы	Қарамола тауы
• Координаттары	47°54′31″ с. е. 66°44′02″ ш. б. / 47.90861° с. е. 66.73389° ш. б. / 47.90861; 66.73389 ^(G) ^(O) ^(Я)^(T)
Сағасы	Шұбартеңіз сайы
• Координаттары	47°25′12″ с. е. 64°54′59″ ш. б. / 47.42000° с. е. 64.91639° ш. б. / 47.42000; 64.91639 ^(G) ^(O) ^(Я)Координаттар: 47°25′12″ с. е. 64°54′59″ ш. б. / 47.42000° с. е. 64.91639° ш. б. / 47.42000; 64.91639 ^(G) ^(O) ^(Я)^(T)
Орналасуы
Ел	Қазақстан
Аймақ	Ұлытау облысы Ұлытау ауданы

Географиялық орны

Ұлытау облысы Ұлытау ауданы жерімен ағып өтеді. Ұзындығы 325 км, су жиналатын алабы 10,1 мың км².

Бастауы

Ұлытау тауының оңтүстік-шығыс бөлігіндегі Қарамола тауының оңтүстігінен басталып, Ботамола бейітінің оңтүстік-шығысында 5,2 км жерде, Нарөлген ауылынан 5 км, Шұбартеңіз сайы (бұрынғы көлге) 28 км жетпей тартылып қалады.

Гидрологиясы

Жылдық орташа су ағымы 1,05 м³/с. Аңғары кең (0,5 – 4 км), бүйірлік жырауылысайлармен тілімденген, жоғарғы ағысында жағалау беткейлері тік, биіктігі 10 – 40 м. Төменгі ағысының жағалауы жайпақ. Жер асты және жауын-шашын суларымен толығады. Су ағыны көктемде болып, жазда қарасуларға бөлініп қалады. Қалмаққырылғанға ұзындығы 10-нан 48 км-ге жететін көптеген салалар құяды. Оң салалары: Шауыпкелсай, Алшынбайсай, Керегетассай, Күнтоғай, Сарыбұлақ, Аманжолсай, Дүйсембай, Шолақсай, Жиде, Бозінген; сол салалары: Қарсақпай, Талсай, Қаратөбесай, Ащылысай, Ақкиіксай, Тұрған, т.б. Алабы – мал жайылымы, жайылмасы шабындық ретінде пайдаланылады. 1723 жылы осы өзеннің бойында қазақ сарбаздары қалмақтарды ойсырата жеңгеннен кейін бұрынғы Белеуітті өзен сол жеңістің құрметіне Қалмаққырылған болып аталған.

Дереккөздер

1. Қазақстан Республикасының табиғаты 3 том, 2 бөлім
2. Қарағанды. Қарағанды облысы: Энциклопедия. - Алматы: Атамұра, 2006. ІSBN 9965-34-515-5