Қалибек Рақымбекұлы (Райымбекұлы) (1908, ҚХР, Жайыр тауы - 16.11.1985, Салихлы, Түркия) — басшыларының бірі.
Қалибек Рақымбекұлы | |
қыт. 哈力别克 | |
Туған күні | |
---|---|
Туған жері | Жайыр тауы, Дурбульджин, ШҰАА, Қытай |
Қайтыс болған күні | |
Қайтыс болған жері | Салихлы, Түркия |
Азаматтығы | Қытай, Түркия |
Ұлты |
Керей тайпасының Жәнтекей руынан 1933 жылы Қызыл өзен деген жерде қазақ ұлтшылдарының құпия ұйымын құрұға қатысқан. Осы саяси қызметі үшін 1 млн. Қытай ақшасы көлемінде үкіметке айып төлеп, кейін 18 ай түрмеге жабылды. 1940-46 жылы Манас аймағына келіп, халықты көтеріліске шақырды, өз жасағымен Қытай әскерлеріне шабуыл жасап, Сауан ауданын азат етті де 1946 жылы сол ауданның әкімі болып тағайындалды. Сол жылы Шығыс Түркістан үкіметі атағын берді. Шығыс Түркістан коммунистердің қуыршақ үкіметі екендігіне көзі жеткен Қалибек оған бағынудан бас тартып, 1947 жылы Сауан халқын бастап, Еренқабырға тауына көшті. Қазан айында үкімет әскерлерінен қорғану үшін 600 адамдық жасақ құрды. Үрімшідегі қаржы министрі арқылы Чан Кайчи үкіметімен тіл табысып, 8-қазақ атты әскер полкін ұйымдастырды. Бірақ Кеңес Одағының көмегіне сүйенген Шығыс Түркістан үкіметі әскерлеріне төтеп бере алмай, Наншан тауына шегінді. Осы жерде ұйғырлармен, дүнген генералымен, Үрімшідегі АҚШ консулы Пакстонмен және Алтайдағы Оспан батырмен байланыс орнатты. 1951 жылы 1 ақпанда Қытай коммунистерінің тұтқиыл шабуылынан шегінген ол 200 отбасыны бастап Такламакан шөлін кесіп өтіп, Тибет пен Гималай арқылы 1952 жылдың аяғында Үндістанның Кашмир аймағына келді. Осындағы АҚШ елшілігі арқылы БҰҰ-мен байланыс орнатып, Түркияға баруға рұқсат алған соң, 200 түтіннен қалған 124 адамды 1954 жылы 29 шілдеде Стамбул қаласына бастап келді.
Дереккөздер
- Гималай асқан көш Түркияға қалай келді? Alashainasy.kz.
- Айбын. Энциклопедия. / Бас редакторы Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. ISBN 9965-893-73-Х
Әдебиеттер
- Мендикулова Г. М., Исторические судьбы казахской диаспоры. Происхождение и развитие, А.г 1997.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қalibek Rakymbekuly Rajymbekuly 1908 ҚHR Zhajyr tauy 16 11 1985 Salihly Tүrkiya basshylarynyn biri Қalibek Rakymbekulykyt 哈力别克Tugan kүni1908 1908 Tugan zheriZhajyr tauy Durbuldzhin ShҰAA ҚytajҚajtys bolgan kүni16 karasha 1985 1985 11 16 Қajtys bolgan zheriSalihly TүrkiyaAzamattygy Қytaj TүrkiyaҰltyҚazak Kerej tajpasynyn Zhәntekej ruynan 1933 zhyly Қyzyl ozen degen zherde kazak ultshyldarynyn kupiya ujymyn kuruga katyskan Osy sayasi kyzmeti үshin 1 mln Қytaj akshasy koleminde үkimetke ajyp tolep kejin 18 aj tүrmege zhabyldy 1940 46 zhyly Manas ajmagyna kelip halykty koteriliske shakyrdy oz zhasagymen Қytaj әskerlerine shabuyl zhasap Sauan audanyn azat etti de 1946 zhyly sol audannyn әkimi bolyp tagajyndaldy Sol zhyly Shygys Tүrkistan үkimeti atagyn berdi Shygys Tүrkistan kommunisterdin kuyrshak үkimeti ekendigine kozi zhetken Қalibek ogan bagynudan bas tartyp 1947 zhyly Sauan halkyn bastap Erenkabyrga tauyna koshti Қazan ajynda үkimet әskerlerinen korganu үshin 600 adamdyk zhasak kurdy Үrimshidegi karzhy ministri arkyly Chan Kajchi үkimetimen til tabysyp 8 kazak atty әsker polkin ujymdastyrdy Birak Kenes Odagynyn komegine sүjengen Shygys Tүrkistan үkimeti әskerlerine totep bere almaj Nanshan tauyna shegindi Osy zherde ujgyrlarmen dүngen generalymen Үrimshidegi AҚSh konsuly Pakstonmen zhәne Altajdagy Ospan batyrmen bajlanys ornatty 1951 zhyly 1 akpanda Қytaj kommunisterinin tutkiyl shabuylynan shegingen ol 200 otbasyny bastap Taklamakan sholin kesip otip Tibet pen Gimalaj arkyly 1952 zhyldyn ayagynda Үndistannyn Kashmir ajmagyna keldi Osyndagy AҚSh elshiligi arkyly BҰҰ men bajlanys ornatyp Tүrkiyaga baruga ruksat algan son 200 tүtinnen kalgan 124 adamdy 1954 zhyly 29 shildede Stambul kalasyna bastap keldi DerekkozderGimalaj askan kosh Tүrkiyaga kalaj keldi Alashainasy kz Ajbyn Enciklopediya Bas redaktory B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 ISBN 9965 893 73 HӘdebietterMendikulova G M Istoricheskie sudby kazahskoj diaspory Proishozhdenie i razvitie A g 1997