Шорбуын

Шорбуын (грек. ankylos – қисық, иілген) – буынның созылмалы ауруы. Шорбуын кезінде буын аралықтарында фиброзды, шеміршекті немесе сүйек тіндерінің қалыптан тыс өсіп, буын құрамаларының бір-біріне жабысуы салдарынан буындардың қозғалу қабілеті шектеледі немесе мүлдем жойылады. Шорбуын әр түрлі жұқпалы аурулардың салдарынан (туберкулез, сүзек, соз, мерез, т.б.), жарақаттан, буынға шамадан тыс күш түсуден де (бишілерде, спортшыларда, жүк тасушыларда), буынды ұзақ уақыт қозғалтпай ұстау (мысалы, сынықта иммобилизация жасау), сондай-ақ буынға салқын тиюінен де болады.

Шорбуын

Шорбуын

Шорбуынның бір түріне омыртқа аралығындағы буындарда қозғалу құбылысының жоғалуы да (мысалы, Бехтерев ауруы) жатады. Шорбуында алғашында буын қалтасының іш жағы қабынады, ол бара-бара сүйектің шеміршекті басына ауысады, шеміршекті зақымдап, сүйекке шабады. Кейде буын қалтасына сарысу жиналады. Бұл кезде сүйек буындарының арасында тарамыс, шеміршек не жаңадан сүйек тіндері пайда болып, буын шорланып, бүгілмей қалады. Шорланған буын қимылдағанда, ауыр салмақ түскенде сырқырап, қатты ауырады. Шорбуынды емдеу өте күрделі. Алдымен, оны тудырған ауруды анықтап алу қажет. Шорбуынды емдеуде консервативті, хирургиялық, физиоемдер және санаторийлер мен курорттық ем тәсілдері пайдаланылады.

Белгілері

Шорбуын клиникасы жалпы нашарлаумен біртіндеп дамып келеді, бастапқыда шаршау және шамадан тыс жұмыс деп есептеледі. Алайда, бұл сезімдер бірте-бірте артып, күнделікті белсенділікке және жұмысқа әсер етеді. Шорбуынның жетекші белгілері — артралгия, тұрақты толқындарға ұқсас, түннің екінші жартысында және таңертең қарқындату. Артралгияның ауырлығы ауыр азаптан ауыр және ұзаққа дейін өзгереді, пациенттің ұтқырлығын шектейді.

Типтік артрит клиникасы жергілікті гипертермиямен және гиперемиямен толықтырылады, Ісіну, қаттылық пен шектеулі ұтқырлық сезімі. Пальпация түйістің бүкіл беткейі мен бірлескен кеңістіктегі ауырсынумен анықталады. Бірте-бірте бұл симптомдар буындардың деформациялары мен бұзылыстары арқылы біріктіріледі, терінің өзгеруі, экстаздар. Шорбуынның буындардың функционалдығын шектеу жеңіл болуы мүмкін, сондықтан ауыр – аяқтың қозғалмайтындығын көрсету үшін төмен. Жұқпалы артрит безгегі мен безгегі бар.

Дифференциалды диагностика

Буындардың іріңді қабынуын тері астындағы жасуша абсцессінен, тері астындағы флегмонадан, жедел остеомиелиттен, буын қапшығының шырышты қабығының қабынуынан, сүйек туберкулезінен, сүйек саркомасынан, сонымен қатар ревматикалық, инфекциялық және жарақаттан кейінгі артриттен ажырату керек.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
2. http://mundamedicina.info/awrwlar/artrit.html Мұрағатталған 9 маусымның 2020 жылы.