Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Өтірікшілік – адам мінезіндегі қасиет. Өтірікшілік әрекеті шын мәніндегі жағдайды әдейі бұрмалауға бағытталады. Өтірік айту өтірікшіге ғана емес, оны тыңдайтындарға да опық жегізеді. Өтірікші адам жалған сөзімен айналасын абыржытып, елге іріткі салуы мүмкін. Шәкерім: «Өтіріктен тілін тия алмаған адам арамдықтан ындынын тия алмас», : «Өтірік сөз жарақат сияқты, жазылса да орны қалады,»- деп өтірікшіліктің қоғамға зиянды құбылыс екендігін атап көрсеткен. Бауыржан Момышұлының «Өтіріктің балын жалап тірі жүргенше, уын ішіп өлген артық» дейтін аталы сөзі бар.
Тілеген мақсатына жету үшін, қоршаған адамдар алдында өзін мадақтау үшін не жағымсыз жағдайдан құтылу үшін саналы түрде шындықты бұрмалау өтірікшілік болып табылады. Өтірікшілік тұлғаның өзін ұстауының қалыпты жағдайына айналып тұлғаның көрсеткіші болады. мен оның нақты көрінісін бағалау осы құбылыстың пайда болу себептері мен салдарларын дұрыс түсінген жағдайда ғана мүмкін болады.
Қазақ халқының «Өтірік өрге баспайды», «Өтірікшінің шын сөзі заяға кетеді» деген сөздер бар. Оған тән сипат өтірікші өзінің сөзін «дәлелді» ету үшін кейбір қулық-сулықты ойлаптабады. Әлеуметтік-психологиялық тұрғыдан өтірік-өсек адами қарым-қатынасқа зиянын тигізетіні көпке белгілі. Ол айналасындағыларды алдап-сулап шатастыру арқылы өз мақсатына жетуді көздейді. Өтірік айтуды әдетке айналдырған кісіні жұрт суайт өтірікші дейді.
Суайт – адам мінезіндегі көргенсіздіктің бір түрі. Өтірік айту, сайып келгенде, өтірікшіге оның өзіне ғана емес, тіпті оны тыңдайтындарға да опық жегізеді. Ол жалған сөзімен айналасын абыржытып, жұртқа ірткі салады. Мәселен, қазір де кейбір осындайлар «қазір сіздер тұрған жерде (мектепте, кеңседе т.б.) жарылыс болады» деп телефонмен жалған хабар таратып, жұртты әбігерге түсіреді, оның айтқаны өтірік болып, бұл жұрттың ашу-ызасын келтіргені өз алдына, олардың алтын уақытын босқа ысырап етеді. Ұлы ғұламалар жас ұрпақты мұндайлардан әркез жирендіріп отырған.
Дереккөздер
- Жантану атауларының түсіндірме сөздігі. — Алматы: "Сөздік-Словарь", 2006. - 384 бет. ISBN 9965-409-98-6
- “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Өtirikshilik adam minezindegi kasiet Өtirikshilik әreketi shyn mәnindegi zhagdajdy әdeji burmalauga bagyttalady Өtirik ajtu otirikshige gana emes ony tyndajtyndarga da opyk zhegizedi Өtirikshi adam zhalgan sozimen ajnalasyn abyrzhytyp elge iritki saluy mүmkin Shәkerim Өtirikten tilin tiya almagan adam aramdyktan yndynyn tiya almas Өtirik soz zharakat siyakty zhazylsa da orny kalady dep otirikshiliktin kogamga ziyandy kubylys ekendigin atap korsetken Bauyrzhan Momyshulynyn Өtiriktin balyn zhalap tiri zhүrgenshe uyn iship olgen artyk dejtin ataly sozi bar Tilegen maksatyna zhetu үshin korshagan adamdar aldynda ozin madaktau үshin ne zhagymsyz zhagdajdan kutylu үshin sanaly tүrde shyndykty burmalau otirikshilik bolyp tabylady Өtirikshilik tulganyn ozin ustauynyn kalypty zhagdajyna ajnalyp tulganyn korsetkishi bolady men onyn nakty korinisin bagalau osy kubylystyn pajda bolu sebepteri men saldarlaryn durys tүsingen zhagdajda gana mүmkin bolady Қazak halkynyn Өtirik orge baspajdy Өtirikshinin shyn sozi zayaga ketedi degen sozder bar Ogan tәn sipat otirikshi ozinin sozin dәleldi etu үshin kejbir kulyk sulykty ojlaptabady Әleumettik psihologiyalyk turgydan otirik osek adami karym katynaska ziyanyn tigizetini kopke belgili Ol ajnalasyndagylardy aldap sulap shatastyru arkyly oz maksatyna zhetudi kozdejdi Өtirik ajtudy әdetke ajnaldyrgan kisini zhurt suajt otirikshi dejdi Suajt adam minezindegi korgensizdiktin bir tүri Өtirik ajtu sajyp kelgende otirikshige onyn ozine gana emes tipti ony tyndajtyndarga da opyk zhegizedi Ol zhalgan sozimen ajnalasyn abyrzhytyp zhurtka irtki salady Mәselen kazir de kejbir osyndajlar kazir sizder turgan zherde mektepte kensede t b zharylys bolady dep telefonmen zhalgan habar taratyp zhurtty әbigerge tүsiredi onyn ajtkany otirik bolyp bul zhurttyn ashu yzasyn keltirgeni oz aldyna olardyn altyn uakytyn boska ysyrap etedi Ұly gulamalar zhas urpakty mundajlardan әrkez zhirendirip otyrgan DerekkozderZhantanu ataularynyn tүsindirme sozdigi Almaty Sozdik Slovar 2006 384 bet ISBN 9965 409 98 6 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 Oryssha kazaksha tүsindirme sozdik Pedagogika O 74 Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2006 482 b ISBN 9965 808 85 6Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet