
Өрт сөндіру техникасы
Өрттен адамдарды құтқаруға, материалдық және табиғи байлықтарды қорғап қалуға арналған техникалық құралдар. Өрт сөндіру техникасының негізін өрт сөндіру машиналары (өрт сөндіру автомобилі, өрт сөндіру пойызы, өрт сөндіру кемесі, өрт сөндіру ұшағы мен тікұшағы) құрайды. Өртенген жерлерге от сөндіргіш заттар шашуға арналған өрт сөндіргіш орнықты қондырғылар, өрт сөндіргіштер, өрт гидранттары, т.б. өрт сөндіру құрал-жабдықтары Өрт сөндіру техникасы қатарына жатады. Өрт сөндіру техникасын жасау ісі өте ерте кезден-ақ қолға алынған. Б.з.б. ежелгі грек механигі әрі өнертапқышы Ктесиби суды жоғары қарай шашатын машина жасаған. Бұл – су сепкіш машинаның ең алғашқы үлгісі еді. 16 ғасырларда өрт сөндіргіш қол насостары жасалды. Бу машинасы шыққаннан кейін онымен жұмыс істейтін өрт сөндіргіш қондырғылар жасалды. Бұлар ат арбамен тасылды. Кейіннен ат арбаның орнына бу автомобилі пайдаланылды. Алғашқы кезде іштен жанатын қозғалтқыш орнатылған автомобильдер өрт сөндірушілерді ғана тасыса, бертін келе оған өрт сөндіру сорғылары орнатылды. 1907 жылы автомобильге механикалық өрт сөндіру сатысы орнатылды. Өрт сөндіру ісінде автомобильді пайдалану өрт сөндіру техникасына түбегейлі өзгеріс әкелді. Ұзақ уақыт бойы өрт сөндіруге су пайдаланылып келді. Кейбір жағдайларда, яғни май мен мұнай жанған кезде сумен өшіру мүмкін болмады. 20 ғасырлардың бас кезінен өрт сөндіру ісіне химиялық көбіктер пайдаланылуда.
Өрт сөндіру автомобилі(ӨСА)
Өрт шыққан орындарға өрт сөндіру күзеті бөлімшесінің мүшелері мен өрт сөндіруге арналған құрал-жабдықтарды жеткізеді. ӨСА негізгі, арнаулы және көмекші деп үш түрге бөлінеді. Негізгі ӨСА-не автоцистернамен, қол сорғылармен, автосорғылармен, сорғы станциаларымен жабдықталған газды су, көбіктенген ауа, ұнтақты өрт сөндіргіш заттар шашатын автомобильдер жатады, олар өрт ошағына сөндіргіш заттар шашады. Автоцистерналы ӨСА өрт ошағына шашылатын өрт сөндіргіш заттармен бірге өрт сөндірушілерді де алып жүреді және өрт сөндіруге қажет әр түрлі құрал-жабдықтармен жабдықталады. Өрт сөндіру сатысы, жарықтандыру, техникалық, т.б. мақсаттарға арналған құралдармен жабдықталған автомобиль арнайы ӨСА деп аталады. Техника қызметтің ӨСА өрт ошағына өрт сөндірушілерді, бөлме ішінен түтін соратын және оған таза ауа айдайтын, үйді бұзатын не тесетін, жөндейтін, т.б. құрал-жабдықтарды тасиды. Көмекші ӨСА ірі өрт сөндіру кезінде өрт сөндіру техникасының жұмысына көмек (жанар май құяды, жөндейді, тех. қызмет көрсетеді) көрсетеді, т.б. мақсаттар үшін пайдаланылады. Барлық ӨСА-н өзге көлік түрлерінен оңай ажырату үшін қызыл түске (немесе қызыл және ақ) бояйды. ӨСА көк сәулелі шамшырақпен және сиренамен жабдықталады.

Өрт сөндіру депосы (ӨСД)
Өрт сөндіру бөлімшелерінің кезекшілері, өрт сөндіру автомобильдері мен құрал-жабдықтары орналастырылған ғимарат. ӨСД-ның құрамында: тұрақ, байланыс пункті, класс бөлмелері, кезекшілер тынығатын бөлмелер, автомобильдерге техникалық қызмет көрсету, өрт сөндіру жабдықтарын күту посттары, өрт сөндіруге қажет құралдар мен жабдықтар қоймасы, т.б. бөлмелер болады. ӨСД-нда 2-ден 8-ге дейін (кейде одан да көп) өрт сөндіру автомобилі болады. Автомобильдер тұрақта бір қатар болып тұрады. Депо ауласында оқу-жаттығу қалашығы, жанар май ст. болады. Біздің республикамыз бойынша ең алғашқы өрт сөндіру бөлімшесі 1877 жылы Верный (қазіргі Алматы қ.) қаласында ұйымдастырылған. Ол кезде өрт сөндірушілер және сорғылар мен су құйылған бөшкелер ат арбамен тасылған.
Өрт сөндіру кемесі (ӨСК)
Кемелерде және порт аймағындағы өртті сөндіруге арналған кеме. Ол арнаулы өрт сөндіру құралдарымен жабдықталады. ӨСК-нде суды лафеттік оқпанға айдайтын сорғы бар. Сорғы кемеқозғалтқышы немесе арнайы жетекпен жұмыс істейді. Сорғы сағатына 1000 м3-ге дейін су айдай алады. Су атқыш лафеттік оқпан кеменің тұмсық жағына не кормасына орнатылады. Лафеттік оқпандар алыстан басқарылады. ӨСК-нде көбікті от сөндіргіш заттар толтырылған ыдыстар болуы себепті танкерлер мен жағалаулардағы мұнай қоймаларында шыққан өртті сөндіруге де болады.
Өрт сөндіру сатысы (ӨСС)
Өрт сөндіру сатысы (ӨСС) – өрт болып жатқан үйдің үстіңгі қабатына өрт сөндірушілерді және құралдарды шығаруға әрі ол жердегі адамдарды өрттен құтқаруға арналған ұзын саты. ӨСС-ның қол саты, автомобильдік және орнықты саты деп аталатын түрлері бар. Қол сатысы жиналмалы және аспалы болады. Жиналмалы қол сатысы созылған кезде 10 метірге дейін ұзарады. Автомобильдік ӨСС (ұзындығы 16, 30 және 45 метірге дейін жетеді) және иінді автокөтергіш (18 не 30 м биіктікке дейін көтереді) деп екіге бөлінеді. ӨСС-ның жоғары иініне су атқыш лафеттік оқпан орнатылады. Орнықты ӨСС әр үйдің сыртына орнатылады.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
Сыртқы сілтемелер
- Ағылшын Уикипедиясындағы "Fire apparatus" мақаласы
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Өrt sondiru avtomobiliVIS 294601Өrt sondiru tehnikasyӨrtten adamdardy kutkaruga materialdyk zhәne tabigi bajlyktardy korgap kaluga arnalgan tehnikalyk kuraldar Өrt sondiru tehnikasynyn negizin ort sondiru mashinalary ort sondiru avtomobili ort sondiru pojyzy ort sondiru kemesi ort sondiru ushagy men tikushagy kurajdy Өrtengen zherlerge ot sondirgish zattar shashuga arnalgan ort sondirgish ornykty kondyrgylar ort sondirgishter ort gidranttary t b ort sondiru kural zhabdyktary Өrt sondiru tehnikasy kataryna zhatady Өrt sondiru tehnikasyn zhasau isi ote erte kezden ak kolga alyngan B z b ezhelgi grek mehanigi әri onertapkyshy Ktesibi sudy zhogary karaj shashatyn mashina zhasagan Bul su sepkish mashinanyn en algashky үlgisi edi 16 gasyrlarda ort sondirgish kol nasostary zhasaldy Bu mashinasy shykkannan kejin onymen zhumys istejtin ort sondirgish kondyrgylar zhasaldy Bular at arbamen tasyldy Kejinnen at arbanyn ornyna bu avtomobili pajdalanyldy Algashky kezde ishten zhanatyn kozgaltkysh ornatylgan avtomobilder ort sondirushilerdi gana tasysa bertin kele ogan ort sondiru sorgylary ornatyldy 1907 zhyly avtomobilge mehanikalyk ort sondiru satysy ornatyldy Өrt sondiru isinde avtomobildi pajdalanu ort sondiru tehnikasyna tүbegejli ozgeris әkeldi Ұzak uakyt bojy ort sondiruge su pajdalanylyp keldi Kejbir zhagdajlarda yagni maj men munaj zhangan kezde sumen oshiru mүmkin bolmady 20 gasyrlardyn bas kezinen ort sondiru isine himiyalyk kobikter pajdalanyluda Өrt sondiru avtomobiliӨrt sondiru avtomobili ӨSA Өrt shykkan oryndarga ort sondiru kүzeti bolimshesinin mүsheleri men ort sondiruge arnalgan kural zhabdyktardy zhetkizedi ӨSA negizgi arnauly zhәne komekshi dep үsh tүrge bolinedi Negizgi ӨSA ne avtocisternamen kol sorgylarmen avtosorgylarmen sorgy stancialarymen zhabdyktalgan gazdy su kobiktengen aua untakty ort sondirgish zattar shashatyn avtomobilder zhatady olar ort oshagyna sondirgish zattar shashady Avtocisternaly ӨSA ort oshagyna shashylatyn ort sondirgish zattarmen birge ort sondirushilerdi de alyp zhүredi zhәne ort sondiruge kazhet әr tүrli kural zhabdyktarmen zhabdyktalady Өrt sondiru satysy zharyktandyru tehnikalyk t b maksattarga arnalgan kuraldarmen zhabdyktalgan avtomobil arnajy ӨSA dep atalady Tehnika kyzmettin ӨSA ort oshagyna ort sondirushilerdi bolme ishinen tүtin soratyn zhәne ogan taza aua ajdajtyn үjdi buzatyn ne tesetin zhondejtin t b kural zhabdyktardy tasidy Komekshi ӨSA iri ort sondiru kezinde ort sondiru tehnikasynyn zhumysyna komek zhanar maj kuyady zhondejdi teh kyzmet korsetedi korsetedi t b maksattar үshin pajdalanylady Barlyk ӨSA n ozge kolik tүrlerinen onaj azhyratu үshin kyzyl tүske nemese kyzyl zhәne ak boyajdy ӨSA kok sәuleli shamshyrakpen zhәne sirenamen zhabdyktalady Өrt sondiru deposyӨrt sondiru deposy ӨSD Өrt sondiru bolimshelerinin kezekshileri ort sondiru avtomobilderi men kural zhabdyktary ornalastyrylgan gimarat ӨSD nyn kuramynda turak bajlanys punkti klass bolmeleri kezekshiler tynygatyn bolmeler avtomobilderge tehnikalyk kyzmet korsetu ort sondiru zhabdyktaryn kүtu posttary ort sondiruge kazhet kuraldar men zhabdyktar kojmasy t b bolmeler bolady ӨSD nda 2 den 8 ge dejin kejde odan da kop ort sondiru avtomobili bolady Avtomobilder turakta bir katar bolyp turady Depo aulasynda oku zhattygu kalashygy zhanar maj st bolady Bizdin respublikamyz bojynsha en algashky ort sondiru bolimshesi 1877 zhyly Vernyj kazirgi Almaty k kalasynda ujymdastyrylgan Ol kezde ort sondirushiler zhәne sorgylar men su kujylgan boshkeler at arbamen tasylgan Өrt sondiru kemesi ӨSK Kemelerde zhәne port ajmagyndagy ortti sondiruge arnalgan keme Ol arnauly ort sondiru kuraldarymen zhabdyktalady ӨSK nde sudy lafettik okpanga ajdajtyn sorgy bar Sorgy kemekozgaltkyshy nemese arnajy zhetekpen zhumys istejdi Sorgy sagatyna 1000 m3 ge dejin su ajdaj alady Su atkysh lafettik okpan kemenin tumsyk zhagyna ne kormasyna ornatylady Lafettik okpandar alystan baskarylady ӨSK nde kobikti ot sondirgish zattar toltyrylgan ydystar boluy sebepti tankerler men zhagalaulardagy munaj kojmalarynda shykkan ortti sondiruge de bolady Өrt sondiru satysyӨrt sondiru satysy ӨSS Өrt sondiru satysy ӨSS ort bolyp zhatkan үjdin үstingi kabatyna ort sondirushilerdi zhәne kuraldardy shygaruga әri ol zherdegi adamdardy ortten kutkaruga arnalgan uzyn saty ӨSS nyn kol saty avtomobildik zhәne ornykty saty dep atalatyn tүrleri bar Қol satysy zhinalmaly zhәne aspaly bolady Zhinalmaly kol satysy sozylgan kezde 10 metirge dejin uzarady Avtomobildik ӨSS uzyndygy 16 30 zhәne 45 metirge dejin zhetedi zhәne iindi avtokotergish 18 ne 30 m biiktikke dejin koteredi dep ekige bolinedi ӨSS nyn zhogary iinine su atkysh lafettik okpan ornatylady Ornykty ӨSS әr үjdin syrtyna ornatylady DerekkozderҚazak enciklopediyasy 7 tomSyrtky siltemelerAgylshyn Uikipediyasyndagy Fire apparatus makalasyBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet