Үлкен Борсық — Арал теңізінің солтүстік-батыс жағасынан Ақтөбе облысының Шалқар қаласына дейінгі аралықты қамтитын құмды алқап.
Үлкен Борсық құмы | |
Сипаттамасы | |
---|---|
Ұзындығы | 200 км |
Ені | 25,30 км |
Ауданы | 3300 км² |
Климаты | |
Қаңтардағы орт. температура | –15°С °C |
Шілдедегі орт. температура | 26°С °C |
Жылдық жауын-шашын деңгейі | 150 мм |
Орналасуы | |
47°29′54″ с. е. 59°34′11″ ш. б. / 47.49833° с. е. 59.56972° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 47°29′54″ с. е. 59°34′11″ ш. б. / 47.49833° с. е. 59.56972° ш. б. (G) (O) (Я) | |
Ел | Қазақстан |
Орналасуы | Ақтөбе облысы Шалқар ауданы жерінде. |
Lua error Module:Wikidata/media ішіндегі 4 жолында: attempt to concatenate local 'value' (a nil value). |
Географиялық орны
Ақтөбе облысы Шалқар ауданы жерінде.
Жер бедері
Ұзындығы 200 км-ден астам, ені 25-30 км (теңіз жағалауында 80 км-ге дейін кеңейеді). Ауданы 3300 км2. Мұғалжар тауы мен Шағырай үстіртіне жалғасқан батыс бөлігі ойдым-ойдым шағын көлдер мен сортаңдар тізбегінен тұрады. Құм жағалауларында қыстаулар (Ойық, Итжеміс, Ақши, Шұқыр, т.б.), қоныстар (Қабырғайтау, Сарыбұлақ, т.б.) және құдықтар (Қосшыңырау, Аққұдық, т.б.) жиі кездеседі. Жер бедері төбелі-белесті, өсімдікпен бекіген құмды жазық. Жер асты суы 1 — 25 м тереңдіктен шығады.
Геологиялық қүрылымы
Негізінен палеоген тау жыныстарының үгілуінен қалыптасқан, тек солтүстік-батыс бөлігі ғана жас аллювий шөгінділерінен түзілген.
Климаты
Қысы қатаң, жазы ыстық; қаңтардың орташа температурасы –12 — 15 С, шілдеде 25 — 26 С. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері 100 — 150 мм.
Өсімдігі
Қоңыр топырақта жусан, жүзгін, шеңгел, изен, сексеуіл, т.б. өседі. Мал жайылымы.
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энциклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Үlken Borsyk Aral tenizinin soltүstik batys zhagasynan Aktobe oblysynyn Shalkar kalasyna dejingi aralykty kamtityn kumdy alkap Үlken Borsyk kumySipattamasyҰzyndygy200 kmEni25 30 kmAudany3300 km KlimatyҚantardagy ort temperatura 15 S CShildedegi ort temperatura26 S CZhyldyk zhauyn shashyn dengeji150 mmOrnalasuy47 29 54 s e 59 34 11 sh b 47 49833 s e 59 56972 sh b 47 49833 59 56972 G O Ya Koordinattar 47 29 54 s e 59 34 11 sh b 47 49833 s e 59 56972 sh b 47 49833 59 56972 G O Ya T El ҚazakstanOrnalasuyAktobe oblysy Shalkar audany zherinde Үlken Borsyk kumyLua error Module Wikidata media ishindegi 4 zholynda attempt to concatenate local value a nil value Geografiyalyk ornyAktobe oblysy Shalkar audany zherinde Zher bederiҰzyndygy 200 km den astam eni 25 30 km teniz zhagalauynda 80 km ge dejin kenejedi Audany 3300 km2 Mugalzhar tauy men Shagyraj үstirtine zhalgaskan batys boligi ojdym ojdym shagyn kolder men sortandar tizbeginen turady Қum zhagalaularynda kystaular Ojyk Itzhemis Akshi Shukyr t b konystar Қabyrgajtau Sarybulak t b zhәne kudyktar Қosshynyrau Akkudyk t b zhii kezdesedi Zher bederi tobeli belesti osimdikpen bekigen kumdy zhazyk Zher asty suy 1 25 m terendikten shygady Geologiyalyk kүrylymyNegizinen paleogen tau zhynystarynyn үgiluinen kalyptaskan tek soltүstik batys boligi gana zhas allyuvij shogindilerinen tүzilgen KlimatyҚysy katan zhazy ystyk kantardyn ortasha temperaturasy 12 15 S shildede 25 26 S Zhauyn shashynnyn zhyldyk ortasha molsheri 100 150 mm ӨsimdigiҚonyr topyrakta zhusan zhүzgin shengel izen sekseuil t b osedi Mal zhajylymy Derekkozder Қazakstan Ұlttyk enciklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IX tom