Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Құмкент– ортағасырлық қала орны. Түркістан облысы Созақ ауданының орталығы Шолаққорғаннан 37 км жерде орналасқан.
| Құмкент | |
| Қазіргі жері | |
|---|---|
| Басқаша атаулары | Камукент, Кинчат |
| Орналасуы | 43°45′37″ с. е. 69°36′17″ ш. б. / 43.76028° с. е. 69.60472° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°45′37″ с. е. 69°36′17″ ш. б. / 43.76028° с. е. 69.60472° ш. б. (G) (O) (Я) |
| | |
1946 ж. Орталық Қазақстан археологиялық экспедициясы (жетекшісі Ә.Х. Марғұлан), 1947 ж. Оңтүстік Қазақстан археология экспедициясы (жетекшісі А.Н. Бернштам) зерттеген. Марғұланның пікірінше, Құмкент араб деректерінде кездесетін Камукент қаласының орны. Ол 13–14 ғасырларда Таластан Сайрамға қарай созылған керуен жолы бойындағы ірі сауда орталығы болған.
Құмкент айнала қорғаныс дуалмен қоршалған. Базары дуалдың сырт жағына орналасқан. Қазіргі уақытта қаланың қираған орны төбеге айналған. Биіктігі 20 м, солтүстік-шығыстан оңтүстік-батысқа қарай 450 м. Солтүстік-батыстан оңтүстік-шығысқа қарай 300 м. Жоғарғы бетіндегі алаңның аумағы 200х160 м. Солтүстік-батыс және оңтүстік-шығыс қабырғаларын жағалай салынған дуалдың орташа биіктігі 0,5 м. Алаңның оңтүстік шетінде тік бұрышты, ауданы 28х30 м, биіктігі 0,5–11 м болатын қамал орны бар. Қалашықтың сыртқы жағында 3 м жерден қаланы қоршаған биіктігі 1,5–2 м дуалдың орны сақталған. Оның сыртынан қазылған ордың ені 10–20 м. 20 ғасырдың 50-жылдары жүргізілген қазба кезінде түрлі ғимараттар орны ашылып, археологиялық материалдар: ыдыстар, мөр-сақина, ұршықтың бастары, т.б. заттар табылды. Табылған ескерткіштерге қарағанда қаланы адамдар 10–15 ғ-ларда мекендеген.
Деректерге қарағанда шығыстан Талас өзені, Қаратаудан Бүркітті мен Шабақты өзендері құйған кезде тасыған су Мойынқұмның күнгей бетімен, Шу өзенімен қапталдаса ағып осынау "Ақжайқын", "Жабыкөл", "Телікөлге" құйған екен. Өзеннің арнасы күні бүгінге дейін сақталған. Құмкенттің айналасы "Мыңкөл" аталып, олардың негізгілері Ақжар, Үйреккөл, Қаракөл, Теспе, Домалақкөл, Бүйреккөл, Егізкөл, Қоржынкөл деп аталған. Ну қамыс өскен көлдердің арасына орналасқан Құмкент шаһарының ертеректе "Көкарал" аталуы да осыдан болса керек.
Дереккөздер
- Қазақ мәдениеті. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2005 ISBN 9965-26-095-8
- Отырар. Энциклопедия. – Алматы. «Арыс» баспасы, 2005 ISBN 9965-17-272-2
- Сүлеймен Тәбірізұлы, "Созақ өңірі". 134-бет. - Алматы, "Дәуір" баспасы. ISBN 9965-749-84-1.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қumkent ortagasyrlyk kala orny Tүrkistan oblysy Sozak audanynyn ortalygy Sholakkorgannan 37 km zherde ornalaskan ҚumkentҚazirgi zheri Қazakstan Tүrkistan oblysyBaskasha ataularyKamukent KinchatOrnalasuy43 45 37 s e 69 36 17 sh b 43 76028 s e 69 60472 sh b 43 76028 69 60472 G O Ya Koordinattar 43 45 37 s e 69 36 17 sh b 43 76028 s e 69 60472 sh b 43 76028 69 60472 G O Ya T Қumkent 1946 zh Ortalyk Қazakstan arheologiyalyk ekspediciyasy zhetekshisi Ә H Margulan 1947 zh Ontүstik Қazakstan arheologiya ekspediciyasy zhetekshisi A N Bernshtam zerttegen Margulannyn pikirinshe Қumkent arab derekterinde kezdesetin Kamukent kalasynyn orny Ol 13 14 gasyrlarda Talastan Sajramga karaj sozylgan keruen zholy bojyndagy iri sauda ortalygy bolgan Қumkent ajnala korganys dualmen korshalgan Bazary dualdyn syrt zhagyna ornalaskan Қazirgi uakytta kalanyn kiragan orny tobege ajnalgan Biiktigi 20 m soltүstik shygystan ontүstik batyska karaj 450 m Soltүstik batystan ontүstik shygyska karaj 300 m Zhogargy betindegi alannyn aumagy 200h160 m Soltүstik batys zhәne ontүstik shygys kabyrgalaryn zhagalaj salyngan dualdyn ortasha biiktigi 0 5 m Alannyn ontүstik shetinde tik buryshty audany 28h30 m biiktigi 0 5 11 m bolatyn kamal orny bar Қalashyktyn syrtky zhagynda 3 m zherden kalany korshagan biiktigi 1 5 2 m dualdyn orny saktalgan Onyn syrtynan kazylgan ordyn eni 10 20 m 20 gasyrdyn 50 zhyldary zhүrgizilgen kazba kezinde tүrli gimarattar orny ashylyp arheologiyalyk materialdar ydystar mor sakina urshyktyn bastary t b zattar tabyldy Tabylgan eskertkishterge karaganda kalany adamdar 10 15 g larda mekendegen Derekterge karaganda shygystan Talas ozeni Қarataudan Bүrkitti men Shabakty ozenderi kujgan kezde tasygan su Mojynkumnyn kүngej betimen Shu ozenimen kaptaldasa agyp osynau Akzhajkyn Zhabykol Telikolge kujgan eken Өzennin arnasy kүni bүginge dejin saktalgan Қumkenttin ajnalasy Mynkol atalyp olardyn negizgileri Akzhar Үjrekkol Қarakol Tespe Domalakkol Bүjrekkol Egizkol Қorzhynkol dep atalgan Nu kamys osken kolderdin arasyna ornalaskan Қumkent shaһarynyn erterekte Kokaral ataluy da osydan bolsa kerek DerekkozderҚazak mәdenieti Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2005 ISBN 9965 26 095 8 Otyrar Enciklopediya Almaty Arys baspasy 2005 ISBN 9965 17 272 2 Sүlejmen Tәbirizuly Sozak oniri 134 bet Almaty Dәuir baspasy ISBN 9965 749 84 1 Osy makala kazak mәdenieti turaly bastama bolyp tabylady Buny tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektesuinizdi surajmyz