Құл саудасы — 1737 ж. император әйел Анна Иоанновнаның Жарлығымен құл сату заңдастырылды.

Қазақ халқының жоңғарлармен болып тұратын үздіксіз қарулы қақтығыстары, Хиуа хандығының орыстар мен қазақ ауылдарына шабуылдары жау жағында тұтқындардың көп болуына әкеліп соқтырды. Олар қолға түскендерді құл етті. Жұт жылдары еш нәрсесі қалмай кедейленіп қалған қазақтар оларды өлімнен құтқару үшін оларды құлдыққа сатып жіберді. 1755 бекітілген жарлық бойынша крепостной адамдар тауарға айырбас ретінде немесе сатып алуға құқық алды және сатып алынған құл міндетті түрде шоқындырылды. Құл саудасы Жоңғар хандығының құлдырауымен күшейе түсті. Ең бастыты ішкі базар - Ірбіт жәрмеңкесі болды, сауда сонымен қатар жүйедегі бекіністер мен Сібір қалаларында да жүргізілді.
Бағалар жинақталып қалған конунэктурамен белгіленді. 1737 ж. 40 жастағы әйелдер 12 сомға, бұхарлық 30 жастағы ер адам әйелімен - бір ат, айғыр және 16 сомға, 40 жастағы қазақ әйелі - бір ат және 6 сомға сатылды. 1748 ж. әулиеПетр бекінісінде бір 25 жасар бұхарлық әйел құлыны бар бір бие және бір шекпен, ар бұхарлық 16 жасар ер бала - 12 сомға,20 жасар қазақ бала- 15 сомға сатылды. Бұл бағалардың барлығы жоғары саналды. Екі пұт сиыр еті 80 тиын тұрды, ал ат - 5 аршын шұға (91,5 тиын) және 4,57 сомға сатылды. 1822 ж. Жарғы бойынша құлдық жойылды.
Дереккөздер
- Солтүстік Қазақстан облысы энциклопедиясы, "Арыс" баспасы, Алматы, 2006
![]() | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қul saudasy 1737 zh imperator әjel Anna Ioannovnanyn Zharlygymen kul satu zandastyryldy Қazak halkynyn zhongarlarmen bolyp turatyn үzdiksiz karuly kaktygystary Hiua handygynyn orystar men kazak auyldaryna shabuyldary zhau zhagynda tutkyndardyn kop boluyna әkelip soktyrdy Olar kolga tүskenderdi kul etti Zhut zhyldary esh nәrsesi kalmaj kedejlenip kalgan kazaktar olardy olimnen kutkaru үshin olardy kuldykka satyp zhiberdi 1755 bekitilgen zharlyk bojynsha krepostnoj adamdar tauarga ajyrbas retinde nemese satyp aluga kukyk aldy zhәne satyp alyngan kul mindetti tүrde shokyndyryldy Қul saudasy Zhongar handygynyn kuldyrauymen kүsheje tүsti En bastyty ishki bazar Irbit zhәrmenkesi boldy sauda sonymen katar zhүjedegi bekinister men Sibir kalalarynda da zhүrgizildi Bagalar zhinaktalyp kalgan konunekturamen belgilendi 1737 zh 40 zhastagy әjelder 12 somga buharlyk 30 zhastagy er adam әjelimen bir at ajgyr zhәne 16 somga 40 zhastagy kazak әjeli bir at zhәne 6 somga satyldy 1748 zh әuliePetr bekinisinde bir 25 zhasar buharlyk әjel kulyny bar bir bie zhәne bir shekpen ar buharlyk 16 zhasar er bala 12 somga 20 zhasar kazak bala 15 somga satyldy Bul bagalardyn barlygy zhogary sanaldy Eki put siyr eti 80 tiyn turdy al at 5 arshyn shuga 91 5 tiyn zhәne 4 57 somga satyldy 1822 zh Zhargy bojynsha kuldyk zhojyldy DerekkozderSoltүstik Қazakstan oblysy enciklopediyasy Arys baspasy Almaty 2006 Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet