Құдаяр хан

Құдаяр хан — Минг әулетінен шыққан Қоқан ханы. Арасына үзіліс салып 1845–1875 жылдарда билік еткен. Шерәлі ханның баласы. Өзінің аға-інілерімен және феодалдармен хандық үшін таласоны әлденеше рет тақтан тайдырды (1858–1862, 1863–1865). Өзара алауыздық, үздіксіз соғыс, салықтың өсуі халық бұқарасының жағдайын нашарлатты. Патша әскерінің Орта Азияны жаулап алуы барысында Ташкентті (1865), Ходжентті (1866) өзіне қаратуы Худоярды Ресеймен келісім жасауға мәжбүр етті (1868 жылдың қаңтары). Ол келісім бойынша, Қоқан хандығы өзін Ресейдің вассалы деп мойындады. Бұған риза болмаған феодалдар 1875 жылы Ресейге қарсы соғыс жариялап, Худоярды тақтан тайдырды. Худояр патша әскеріне барып бас сауғалады. 1876 жылы ақпандаа Қоқан хандығы таратылып, оның территориясы Ресейге қосылды.

Дереккөздер

1. Қазақ Совет энциклопедиясы, 1978 жыл, Алматы, 12 том, 59–60 бет.