Паблик рилейшнз (publіc relatіons – көпшілікпен қарым-қатынас) – мемлекеттік және қоғамдық ұйымдар мен әлеуметтік құрылымдар арасындағы қарым-қатынастар жүйесі; қоғаммен байланыстардың жаңа кәсіпкерлік саласы; қоғам мен ұйымдар арасындағы өзара түсінушілікке қол жеткізуге бағытталған қызмет.
Бастапқыда паблик рилейшнз ұғымы ұйым мен жұртшылықтың арасындағы қарым-қатынастың ерекше түрі, жұртшылықпен өзара пайдалы әрі тиімді қарым-қатынас орнату, халықтың, сондай-ақ, т.б. қоғамдық ұйымдар тарапынан өзіне жағымды көзқарас қалыптастыру мақсатында ұйым жүзеге асыратын басқару түрі (немесе функциясы) ретінде қолданылды. Паблик рилейшнз еркін баспасөз бен ақпарат еркіндігіне негізделетін инновац. басқару жүйесі ретінде түрлі кең көлемді жобаларды ақпаратпен қамтамасыз етеді. Оның мақсаты – ортақ көзқарастар мен мүдделерді анықтау және сенімділік ауанын қалыптастыруға негізделген өзара түсіністікке қол жеткізу үшін екі жақты қарым-қатынаc орнату. Паблик рилейшнз бағдарламасының негізгі міндеттері: адамдар арасындағы қарым-қатынас жолдарын жақсарту, екі жақты ақпарат ағымы мен түсіністікті қалыптастыру әдістерін әзірлеу, ұйымның басшылығын қоғамдық пікір турасында ақпаратпен қамтамасыз ету, жұртшылықтың мүддесіне қарай басшылықтың қызметін қамтамасыз ету; бұқаралық ақпарат құралдарымен жұмыс жасау, ұйымның имиджін нығайту, т.б. Паблик рилейшнз өзінің міндетін атқару барысында шын ақпаратқа негізделеді, адамдарға белгілі бір көзқарасты ұстану, қайсыбір пікірлер мен идеяларды қабылдауды (теріске шығаруды) ұсынады, міндетті түрде екі жақты байланыс тетіктерін жолға қоюды ұйғарады. Дамыған елдердің көбісінде Паблик рилейшнз кез келген ұйымның қоршаған әлеум. ортасымен қарым-қатынас тетігінің ажырамас бөлігіне айналған.
Пиар-технологиялар,PR-технологиялар - [ағылш. PR, public relation - жұртшылықпен (қоғаммен) байланыс] - хьютек-технологиялардың бір бағыты. PR деп ұйым мен қоғамның арасындағы өзара түсіністік пен өзара байланысты орнатып, тұрақтылығын сақтап отыруға, қоғамдық пікірді зерттеуге, оның даму ерекшеліктерін болжап, оған ілтипатпен жауап қайыруға, басшылыққа уақыт талабына сай болуға және ұйымның, оның қызметінің, даму бағытының жағымды бейнесін қалыптастыруға бағытталған басқарудың ерекше қызметі түсініледі.
XX ғ. ортасынан PR-технологиялар әртүрлі салаларда - саяси кампанияларды жүргізуден өз халқының арасында, қала берді халықаралық деңгейде мемлекеттің имиджін қалыптастырып, көтеруге дейінгі аралықта қолданыла бастады. Экономиканың жаһандануы жағдайында елдің жағымды имиджін қалыптастыру экономикалық әріптестік пен экономикалық жағдайдың жақсаруына тікелей әсер етеді, өйткені, мемлекетке және оның агенттеріне сенімнің артуына және халықаралық қарыз-несие саласында елеулі жеңілдіктер алуға септігін тигізеді. Сонымен қатар, PR-технологиялар әртүрлі елдермен өз құндылықтар жүйесі мен әлемдік қауымдастық саласында ықпалын (мәдени және экономикалық) арттыруда белсенді түрде қолданыла бастады.
PR-кампанияны жүргізудің стратегиясында RACE: R (research) жүйесі қолданылады - міндетті қою және талдау; A (action) - жалпы бағдарламаны және тұжырымдаманы жасау; С (communication) - алға қойылған мақсаттарға жету жолында коммуникативті байланыстар орнату; Е (evolution) - кері байланысты қамтамасыз ету, нәтижелерді қорытындылау және түзетулер енгізу.
PR-технологиялардың түрлері. Ғаламдық PR-компаниялар жүргізу үшін сын тезінен өткен дәстүрлі PR-технологиялар қолданылады: үгіт-насихат; промоушн (promotion) - талап етілген бағытта қоғамдық пікір қалыптастыру; паблисити (publicity) - сәйкес БАҚ-да жағымды ақпараттың пайда болуына жағдай жасау, жұртшылықты хабарландыру (public information), медиарилейшн (media relation) - саяси іс-әрекетті ақпараттық сүйемелдеу; басын айналдыру (brainwashing) - әсер етудің қарқынды түрлері; сыбыс тарату. Дағдарысты технологиялар - кейін шегінер жолды алдын ала ойластырып қойып, дағдарысты жағдайды әдейі ойдан шығару. Әсіресе, дәстүрлі мәдениеттегі елдерде тиімді. Дағдарыс нәтижесінде және ақпаратты қарқынды әрі жеделдетілген тәртіпте жүргізу барысында күйзелісті жағдай туады. Көптеген көзқарастар мен құндылықтар қайта қаралады, сананың қозғалмалылығы артады, дәстүрлі құндылықтарға сүйену жоғалады, нәтижесінде жаңа құндылықтар жүйесін енгізу оңайға түседі.
Символдық перфоманстарды қалыптастыру - ғаламдық ауқымда ұйымдастырылатын (мысалы, жаһандануға қарсылар, жасылдар және т.б.) бұқаралық шерулер (қолдау немесе наразылық); халық алдында мәлімдеме жасау, спорт жарыстары.
Аудиторияны жіктеу (сегменттеу) - PR-технологиялардың, әртүрлі елдер тобына немесе халық жіктерінің діни, мәдени, білім, мүліктік, құндылықты бағдарларын есепке ала отырып, мақсатты бағыттарын анықтау.
Спин-докторинг (spin-doctoring) - ақпаратгық кеңістікті басқару технологиясы, ақпараттық кеңістікті қайта кодтау және ақпараттық кеңістік арқылы әлеуметтік, экономикалық, саяси және мәдени кеңістікке ену, сондай-ақ дағдарысты жағдайда ақпаратты қайта қалпына келтіру.
Ғаламдық деңгейде әлемнің бейнесін қалыптастыруға шешуші ықпал ететін ғаламдық БАҚ-ты пайдалану және дамыту.
e-PR-технологияларын, яғни, пайдалану: , , , жағымсыз ақпаратты Интернет арқылы тарату, БАҚ-та аты- жөні жоқ интернет-басылымға сілтеме жасап, жалған немесе жағымсыз ақпарат тарату және т.б.
Дереккөздер
- Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Әлеуметтану және саясаттану бойынша / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2006. - 569 б. ISBN 9965-808-89-9
- Қазақ энциклопедиясы, 7 том
- Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
- Блэк С., Паблик рилейшнз. Что это такое? М., 1990; Чумиков А.Н., Связи с общественностью, М., 2001;
- Соловьев А.И., Политология: Политическая теория, политические технологии, М., 2000;
- Пушкарева Г.В., Политический менеджмент, М., 2002.
- Л. Иватова
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Pablik rilejshnz public relations kopshilikpen karym katynas memlekettik zhәne kogamdyk ujymdar men әleumettik kurylymdar arasyndagy karym katynastar zhүjesi kogammen bajlanystardyn zhana kәsipkerlik salasy kogam men ujymdar arasyndagy ozara tүsinushilikke kol zhetkizuge bagyttalgan kyzmet Bastapkyda pablik rilejshnz ugymy ujym men zhurtshylyktyn arasyndagy karym katynastyn erekshe tүri zhurtshylykpen ozara pajdaly әri tiimdi karym katynas ornatu halyktyn sondaj ak t b kogamdyk ujymdar tarapynan ozine zhagymdy kozkaras kalyptastyru maksatynda ujym zhүzege asyratyn baskaru tүri nemese funkciyasy retinde koldanyldy Pablik rilejshnz erkin baspasoz ben akparat erkindigine negizdeletin innovac baskaru zhүjesi retinde tүrli ken kolemdi zhobalardy akparatpen kamtamasyz etedi Onyn maksaty ortak kozkarastar men mүddelerdi anyktau zhәne senimdilik auanyn kalyptastyruga negizdelgen ozara tүsinistikke kol zhetkizu үshin eki zhakty karym katynac ornatu Pablik rilejshnz bagdarlamasynyn negizgi mindetteri adamdar arasyndagy karym katynas zholdaryn zhaksartu eki zhakty akparat agymy men tүsinistikti kalyptastyru әdisterin әzirleu ujymnyn basshylygyn kogamdyk pikir turasynda akparatpen kamtamasyz etu zhurtshylyktyn mүddesine karaj basshylyktyn kyzmetin kamtamasyz etu bukaralyk akparat kuraldarymen zhumys zhasau ujymnyn imidzhin nygajtu t b Pablik rilejshnz ozinin mindetin atkaru barysynda shyn akparatka negizdeledi adamdarga belgili bir kozkarasty ustanu kajsybir pikirler men ideyalardy kabyldaudy teriske shygarudy usynady mindetti tүrde eki zhakty bajlanys tetikterin zholga koyudy ujgarady Damygan elderdin kobisinde Pablik rilejshnz kez kelgen ujymnyn korshagan әleum ortasymen karym katynas tetiginin azhyramas boligine ajnalgan Piar tehnologiyalar PR tehnologiyalar agylsh PR public relation zhurtshylykpen kogammen bajlanys hyutek tehnologiyalardyn bir bagyty PR dep ujym men kogamnyn arasyndagy ozara tүsinistik pen ozara bajlanysty ornatyp turaktylygyn saktap otyruga kogamdyk pikirdi zertteuge onyn damu erekshelikterin bolzhap ogan iltipatpen zhauap kajyruga basshylykka uakyt talabyna saj boluga zhәne ujymnyn onyn kyzmetinin damu bagytynyn zhagymdy bejnesin kalyptastyruga bagyttalgan baskarudyn erekshe kyzmeti tүsiniledi XX g ortasynan PR tehnologiyalar әrtүrli salalarda sayasi kampaniyalardy zhүrgizuden oz halkynyn arasynda kala berdi halykaralyk dengejde memlekettin imidzhin kalyptastyryp koteruge dejingi aralykta koldanyla bastady Ekonomikanyn zhaһandanuy zhagdajynda eldin zhagymdy imidzhin kalyptastyru ekonomikalyk әriptestik pen ekonomikalyk zhagdajdyn zhaksaruyna tikelej әser etedi ojtkeni memleketke zhәne onyn agentterine senimnin artuyna zhәne halykaralyk karyz nesie salasynda eleuli zhenildikter aluga septigin tigizedi Sonymen katar PR tehnologiyalar әrtүrli eldermen oz kundylyktar zhүjesi men әlemdik kauymdastyk salasynda ykpalyn mәdeni zhәne ekonomikalyk arttyruda belsendi tүrde koldanyla bastady PR kampaniyany zhүrgizudin strategiyasynda RACE R research zhүjesi koldanylady mindetti koyu zhәne taldau A action zhalpy bagdarlamany zhәne tuzhyrymdamany zhasau S communication alga kojylgan maksattarga zhetu zholynda kommunikativti bajlanystar ornatu E evolution keri bajlanysty kamtamasyz etu nәtizhelerdi korytyndylau zhәne tүzetuler engizu PR tehnologiyalardyn tүrleri Ғalamdyk PR kompaniyalar zhүrgizu үshin syn tezinen otken dәstүrli PR tehnologiyalar koldanylady үgit nasihat promoushn promotion talap etilgen bagytta kogamdyk pikir kalyptastyru pablisiti publicity sәjkes BAҚ da zhagymdy akparattyn pajda boluyna zhagdaj zhasau zhurtshylykty habarlandyru public information mediarilejshn media relation sayasi is әreketti akparattyk sүjemeldeu basyn ajnaldyru brainwashing әser etudin karkyndy tүrleri sybys taratu Dagdarysty tehnologiyalar kejin sheginer zholdy aldyn ala ojlastyryp kojyp dagdarysty zhagdajdy әdeji ojdan shygaru Әsirese dәstүrli mәdeniettegi elderde tiimdi Dagdarys nәtizhesinde zhәne akparatty karkyndy әri zhedeldetilgen tәrtipte zhүrgizu barysynda kүjzelisti zhagdaj tuady Koptegen kozkarastar men kundylyktar kajta karalady sananyn kozgalmalylygy artady dәstүrli kundylyktarga sүjenu zhogalady nәtizhesinde zhana kundylyktar zhүjesin engizu onajga tүsedi Simvoldyk perfomanstardy kalyptastyru galamdyk aukymda ujymdastyrylatyn mysaly zhaһandanuga karsylar zhasyldar zhәne t b bukaralyk sheruler koldau nemese narazylyk halyk aldynda mәlimdeme zhasau sport zharystary Auditoriyany zhikteu segmentteu PR tehnologiyalardyn әrtүrli elder tobyna nemese halyk zhikterinin dini mәdeni bilim mүliktik kundylykty bagdarlaryn esepke ala otyryp maksatty bagyttaryn anyktau Spin doktoring spin doctoring akparatgyk kenistikti baskaru tehnologiyasy akparattyk kenistikti kajta kodtau zhәne akparattyk kenistik arkyly әleumettik ekonomikalyk sayasi zhәne mәdeni kenistikke enu sondaj ak dagdarysty zhagdajda akparatty kajta kalpyna keltiru Ғalamdyk dengejde әlemnin bejnesin kalyptastyruga sheshushi ykpal etetin galamdyk BAҚ ty pajdalanu zhәne damytu e PR tehnologiyalaryn yagni pajdalanu zhagymsyz akparatty Internet arkyly taratu BAҚ ta aty zhoni zhok internet basylymga silteme zhasap zhalgan nemese zhagymsyz akparat taratu zhәne t b DerekkozderOryssha kazaksha tүsindirme sozdik Әleumettanu zhәne sayasattanu bojynsha Zhalpy redakciyasyn baskargan e g d professor E Aryn Pavlodar EKO ҒӨF 2006 569 b ISBN 9965 808 89 9 Қazak enciklopediyasy 7 tom Sayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3Blek S Pablik rilejshnz Chto eto takoe M 1990 Chumikov A N Svyazi s obshestvennostyu M 2001 Solovev A I Politologiya Politicheskaya teoriya politicheskie tehnologii M 2000 Pushkareva G V Politicheskij menedzhment M 2002 L IvatovaBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet