Абылай Уәлибақыулы , қанішер Абылай (т. - ө.ж.б.) - 17 ғасырдыңдың басында Сауран мен Түркістанды билеген қазақ сұлтаны, батыр. Үргеніш өңірінде туған. Абылай (Әбілмансұр) ханның туған атасы, Жәдік әулетінен. «Батырлығымен, батылдығымен аты шығып, сол үшін де қанішер деген қаһарлы да құрметті атаққа ие болған кісі» (Ш.Уәлиханов). Абылай Уәлибақыұлы кейбір деректерге қарағанда, Кіші жүз бен Орта жүздегі қазақ руларының бір бөлігіне билік жүргізген. Ресей империясы қазақ хандығындағы саяси жағдайға барлау жасау мақсатымен және экономикалық байланыстар орнатуды көздеп, 1616 ж. Тобылдың дуан басы И.С.Куракинге Абылай Уәлибақыұлымен келіссөз жүргізуді тапсырды. Абылай Уәлибақыұлыға Сібірдегі орыс қамалдарына шабуыл жасаған қалмақтарға қарсы соғыс одағын кұру, оның есесіне қазақтарға Сібір қалаларындағы сауда-саттыққа емін-еркін қатысуға рұқсат берілетіндігі ұсынылады. Бірақ Ресей екінші жағынан қалмақтармен де астыртын келіссөздер жүргізіп, қазақтар жөнінде арандатушылық саясат ұстанды. Осы себепті және Бұхар ханы Имамкулидің 1612 ж. Түркістанга жасаған тонаушылық жорығы нәтижесінде Абылай Уәлибақыұлы мен орыстар арасындаты бұл кездегі қарым- қатынас нәтижелі болмаған. Абылай Уәлибақыұлы әкесі Уәлибақы, атасы Жәңгір хан, баласы Көркем Уәли сияқты қан майданда қаза тапты.
Дереккөздер
- Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Abylaj Uәlibakyuly kanisher Abylaj t o zh b 17 gasyrdyndyn basynda Sauran men Tүrkistandy bilegen kazak sultany batyr Үrgenish onirinde tugan Abylaj Әbilmansur hannyn tugan atasy Zhәdik әuletinen Batyrlygymen batyldygymen aty shygyp sol үshin de kanisher degen kaһarly da kurmetti atakka ie bolgan kisi Sh Uәlihanov Abylaj Uәlibakyuly kejbir derekterge karaganda Kishi zhүz ben Orta zhүzdegi kazak rularynyn bir boligine bilik zhүrgizgen Resej imperiyasy kazak handygyndagy sayasi zhagdajga barlau zhasau maksatymen zhәne ekonomikalyk bajlanystar ornatudy kozdep 1616 zh Tobyldyn duan basy I S Kurakinge Abylaj Uәlibakyulymen kelissoz zhүrgizudi tapsyrdy Abylaj Uәlibakyulyga Sibirdegi orys kamaldaryna shabuyl zhasagan kalmaktarga karsy sogys odagyn kuru onyn esesine kazaktarga Sibir kalalaryndagy sauda sattykka emin erkin katysuga ruksat beriletindigi usynylady Birak Resej ekinshi zhagynan kalmaktarmen de astyrtyn kelissozder zhүrgizip kazaktar zhoninde arandatushylyk sayasat ustandy Osy sebepti zhәne Buhar hany Imamkulidin 1612 zh Tүrkistanga zhasagan tonaushylyk zhorygy nәtizhesinde Abylaj Uәlibakyuly men orystar arasyndaty bul kezdegi karym katynas nәtizheli bolmagan Abylaj Uәlibakyuly әkesi Uәlibaky atasy Zhәngir han balasy Korkem Uәli siyakty kan majdanda kaza tapty DerekkozderAjbyn Enciklopediya Bas red B Ө Zhakyp Almaty Қazak enciklopediyasy 2011 880 bet ISBN 9965 893 73 H