Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
«Қазақстан темір жолы» — көлік-логистикалық холдингі, Қазақстан Республикасы темір жол магистралының операторы, жүктер мен жолаушыларды ұлттық теміржол тасымалдаушы.
| «Қазақстан темір жолы» ҰК» АҚ | |
 | |
 | |
| Түрі | |
|---|---|
| Биржадағы листингі | KASE: TMJL |
| Құрылды | 1997 |
| Орналасуы | |
| Басты адамдары | Нұрлан Сауранбаев (басқарма төрағасы) |
| Саласы | Теміржол жүк және жолаушылар тасымалы |
| Өнімі | Теміржол инфрақұрылымының қызметтері |
| Айналым | ▲ 1,019 трлн теңге (2020) |
| Операциялық кірісі | ▲ 110,8 млрд теңге (2020) |
| Таза табыс | ▲ 16,2 млрд теңге (2020) |
| Қызметкерлер саны | 116,6 мың (2023) |
| Басшы компания | «Самұрық-Қазына» ұлттық әл-ауқат қоры» АҚ (100 %) |
| Сайты | railways.kz |
Тарихы
Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.
Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.
1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.
1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.
1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.
1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.
Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.
1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.
Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынған Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.
1936-1939 жылдары Қазақстанды Орталық Ресеймен байланыстырған, Саратовқа шығатын жол телімі - Орал-Елек салынды.
1936-1944 жылдары соғылған, Ембінің мұнай кәсіпшілігін Оралмен байланыстырған, Ресейдің бірқатар аймақтарының арасындағы қатынасты жақсартқан Гурьев (Атырау)-Қандағаш-Орскі магистралі өзінің стратегиялық маңыздылығын Ұлы Отан соғысы кезінде дәлелдеді.
1939-1943 жылдары салынған Ақмола-Қарталы желісі Қарағандының көмірін Оңтүстік Оралға жеткізуді қамтамасыз еткен маңызды нысан болып табылады. Сол жылдары Көксу-Текелі-Талдықорған және Атасу-Қаражал телімдері іске қосылды. Қазақстандық шойын жолдың ұзындығы 10 мың шақырымға жеткізілді. Ұлы Отан соғысы кезінде теміржолдың бойында жол шаруашылығын және жылжымалы құрамды жөндеу жөніндегі өндірістік база құрылды.
1950 жылға қарай салынған Мойынты-Шу (440 км) жол телімі соғыстан кейінгі жылдардың өзекті оқиғасы болды. Осылай Транссібір магистралі Түркістан-Сібір жолымен бірігіп, еліміздің барлық жерінен өтетін Петропавл-Көкшетау-Ақмола-Қарағанды-Шу трансқазақстандық темір жолдың меридианды желісін құрайды.
Ал 1953 жылы Оңтүстік-Сібір магистралінің негізгі буынының бірі Ақмола (Астана)-Павлодар (546 км) жолы салынды. Оның іске қосылуы Екібастұз көмір бассейнінің және осы жерге жақын аймақтардың тез дамуына жағдайлар жасады. (Тек 1953-1956 жылдардың өзінде Солтүстік Қазақстандағы тасымалдың көлемі 4 есеге артты).
1950 жылдары тың жерлердің игерілуіне байланысты Қазақстанның солтүстік және орталық өңірлерінде темір жол құрылысы екпінді қарқынмен жүргізіліп жатты. 1955-1961 жылдары Есіл-Арқалық (224 км), 1959 жылға қарай Қостанай-Тобыл, 1960 жылы Тобыл-Жетіқара желілері салынды. 1950 жылдары Қазақстан теміржол жүйесінің тығыздығы екі есеге артты.
1958 жылдың 1 шілдесінде КСРО-дағы ең ірі Қазақ темір жолы құрылды. Ұзындығы 11 мың шақырымнан асатын ол 15 бөлімшелерден құралды және Қазақстанды Сібір, Орал, Волга жағалауы, Қырғызстан және Орта Азиямен қосып, барлық кеңістікті және меридионалды магистральдарды біріктірді.
1960 жылы шөлді өлкенің дамуына себепші болған Мақат-Маңғышлақ және Маңғышлақ- Өзен (жалпы ұзындығы 900 км) телімдері салынды. Қазақстан мен Ресей байланысының жандануына осы кезеңде салынған Гурьев-Астрахан желісін пайдалану зор ықпал етті.
1964 жылы Қазақстанда бірінші болып жолдың Целиноград (Астана)-Қарағанды бөлігі электрлендірілді. Осы кезден бастап темір жолды электрлендіру жұмысы алға басты. Олар негізінен, республиканың солтүстік және орталық облыстарында жүргізілді. 1969-1970 жылдары Қарағанды-Магнитогорскі (1180 км) телімі электр тартымына ауыстырылды. 1980 жылдан бастап оңтүстіктегі Мойынты-Шу, Шенгелді-Арыс, Арыс-Түлкібас жолдарында электрлендіру өріс алды. Бұл жолдардың жалпы ұзындығы 4 мың шақырымға жетті.
1977 жылы Қазақ темір жолының негізінде үш жол құрылды: Тың, Алматы және Батыс-Қазақстан.
Осы жылдары ондаған жаңа вокзалдар қайта тұрғызылды. Байланыс және белгі беру жүйелерінің, жол техникасының, электровоздар мен тепловоздардың жаңа түрлері іске қосылды. 1980 жылдан бастап автоматика және ақпараттық есептеу жүйелері өндіріске белсенді енгізілді.
Қазақстан теміржол көлігі тарихының елеулі оқиғаларының бірі: 1986 жылғы 20 ақпанда, әлемде бірінші болып, жалпы салмағы 43,4 мың тонна және ұзындығы 6,5 шақырым болатын жылжымалы құрамға 440 вагон тіркеліп, Тың темір жолы арқылы өткізілді.
1950 жылдардың ортасында Қытай Халық Республикасына қатынайтын теміржолдың дамуына үлкен назар аударылды. 1959 жылы Ақтоғай-Достық телімі салынды. 1956-1960 жылдары қазақстан әрі қытай жақтан екі елдің темір жолын қосатын магистральдың құрылысы жүргізілді. Бұл жұмыстар 1988 жылы кеңес-қытай келісімінен кейін қайта жаңғырды. 1990 жылы болған темір жолдардың түйісуі қазақстандық Достық стансасы мен қытайлық Алашанькоу стансасын қосатын шекара өткелін жасады. Осы жылдан кейін онда жүк құрамдарының қозғалысы басталып, Трансазиялық теміржол магистралінің Солтүстік дәлізі іске қосылды. Сол кезеңде Достық стансасының қайта тиеу және тасымалдау қуаты артты.
Республика тәуелсіздігі мен Теміржол көлігі жөніндегі кеңес кезіндегі Қазақстан теміржол көлігінің өткен жолын шартты түрде үш кезеңге бөлуге болады.
Бірінші кезең (1992-1996 жж.) – саланың КСРО-ның таралу салдарына және мүлдем жаңа экономикалық жағдайларға бейімделуі.
Екінші кезеңнің (1997-2001 жж.) маңызы үш қазақстандық магистралды өзінде біріктірген, қиыншылық кезден өте алған, саланың ары қарай дамуына негіз салған, бірінші қазақстандық теміржол кәсіпорны «Қазақстан темір жолы» РМК-нің құрылуы мен дамуы болды.
Үшінші кезеңде (2001 жылдан бастап осы уақытқа дейін) саланы қайта құрылымдау басталды. Атап айтқанда, «Қазақстан темір жолы» ұлттық компания» ЖАҚ құрылуы осы реформалардың жүзеге асырылуының бастамасы болды. Олар еліміздің теміржол көлігін қазіргі заманға сай әрі жоғары тиімді салаға айналдыруға бағытталған және әлемдік тасымалдау жүйесіне үйлесімді кіріге отырып, дамыған нарықтық, бәсекелестік жағдайында тұтынушылардың талаптарына барынша сәйкес келетін кәсіпорын дәрежесіне жеткізу болды.
2004 жылы Қазақстан темір жолы өзінің айрықша межесіне – 100 жылдығы мерейтойына жетті.
Бұл жылы Қазақстан темір жолының мерейтойы 100 жылдығы кең көлемде аталып өтті. Шойын жол тарихының маңызды кезеңдері аталып өтілді. Темір жолды жаңғырту, әлеуметтік саланы, теміржолшылардың еңбек жағдайын жақсарту шаралары мен ірі құрылыстар аяқталды.
2004 жылы ақпанда мерейтойлық оқиғалардың басы басталды. Ел Премьер министрі Даниал Ахметов темір жол көлігі саласының ардагерлері тобымен кездесу өткізді. Кездесу барысында Премьер министр Даниал Ахметов сала жетекшілері мен теміржолға еңбегі сіңген ардагерлер құрамына кіретін "ҚТЖ" ҰК" АҚ жанынан құрылған Консультативтік кеңесінің мерейтойды өткізу жөніндегі шешімімен таныстырылды.
«ҚТЖ» ҰҚ» АҚ Консультативтік кеңесі темір жол тарихын санауды ұзындығы 1668 км Орынбор-Ташкент магистралі құрылысының аяқталу уақытынан бастау туралы шешім қабылдады. Премьер министр темір жол көлігінің 100 жылдығы мерекесін атап өту туралы шешіміне наурыздың 12-сінде қол қойды. Мұны респубулика ҚР Президенті де қолдады. Сәуірдің 30-ында Нұрсұлтан Назарбаев мерекелік датаны атап өтуге арналған медал шығару туралы Бұйрыққа қол қойды. Бұл мерекелік медаль төрт мыңнан астам теміржолшыларға бұйырды.
Бұл жыл біздің елде өткізілген Еуропа мен Азияның 25 елінің теміржол басшыларының қатысуымен болған Темір жолдар ынтымақтастығы ұйымы Бас директорлары конференциясының 19-шы отырысымен тұспа-тұс келді.
Жоғары мәртебелі қонақтардың көзінше «Қазақстан темір жолының 100-жылдығына» арналған марка салтанатты түрде пошта айналымына енгізілді.
Темір жолдың жүз жылдығы қаржылық қызметтің жоғары жетістіктерімен атап өтілді. Бұның бір дәлелі ретінде «Мудис инвесторс сервис» халықаралық рейтингтік агенттігі жүргізген «Қазақстан темір жолы» компаниясының ұзақ мерзімдік несиелік рейтингінің жоғарылауы болды. Сарапшылардың бұл шешіміне темір жол көлігін дамытудың және саладағы өндірістік, коммерциялық көрсеткіштердің тұрақты өсуі мен сапалық тұрғыдағы жоғарылауы себеп болды.
2004 жылдың 1 шілдесінде Астанадан «Отан» пойызы елімізді аралап, сапарға шықты. Екі жарым айға жуық ол шексіз жеріміздің темір жол стансалары мен разъездеріне тоқтап, мерейтойға арналған салтанатты жиындар өткізді. Пойыздың ұжымы ардагерлер мен ең жақсы жұмысшыларды ерекше назарға алды. Оларға «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясының мерейтойлық медальдары мен естелік сыйлықтары тапсырылды. Сапар барысында теміржолшылар және олардың жанұяларына берген әлеуметтік көмектің ауқымды бағдарламасы жүзеге асырылды. Бағдарлама аясында алыс стансаларда тұратын теміржолшыларға олардың отбасыларына медициналық көмектер көрсетіліп, мектеп табалдырығын аттайтын бүлдіршіндерге оқу құралдары, сәбилерге балалар тағамдары табыс етілді. Барлық стансаларда мәдени- сауықтық, спорттық шаралар өткізіліп отырды. Мерейтойлық пойыздың сапары темір жол жұмысшыларының оңды лебізіне ие болды. Бұдан былай осындай шаралар жыл сайын ұйымдастырылатын болды.
Темір жолдың ғасырлық мерейтойын мерекелеудің шарықтау шегі Қазақстан Президенті Н.Назарбаевтың қатысуымен өткен салтанатты жиналысымен аяқталды. Ол республика астанасында 2004 жылдың 6 тамызында өткізілді.
Елбасы өз сөзінде Қазақстан экономикасының қалыптасуында, мемлекет тәуелсіздігін, елдің территориялық тұтастығын және әлеуметтік тұрақтылығын нығайтудағы темір жолдың рөлін жоғары бағалады. Ал теміржолшылар, өз кезегінде, Президентке алдағы уақытта темір жолды салу және жетілдіру, теміржол көлігіне арналған бәсекелеске қабілетті өнімдерді шығару саласындағы бірқатар ірі жобаларды жүзеге асыруға уәде берді.
Осы жылдың 9 қарашасында Ақтау портынан Құлсары стансасына дейін үлкен көлемді, биіктігі төрт қабаты үйдей жүктерді тасымалдаған қазақстандық теміржолшылар әлемдік рекордты жаңартты.
30-шы қарашада Арқа стансасында мемлекеттің жоғары лауазымды тұлғаларының қатысуымен Алтынсарин-Хромтау жаңа темір жолдың ашылуы өтті. Бұл жол арқылы көршілес елдердің аумағына кірмей ел іші арқылы жүргізілетін бағдар іске қосылды. Алтынсарин-Хромтау темір жол желісі арқылы жылына 160 миллион доллар көлемінде үнемділікке қол жеткізілді. Сонымен қатар Қазақстанның ішкі жолдарымен жүк тасымалдау қашықтығы 500-ден екі мың шақырымға дейін қысқарды.
Қазақстанның Тәуелсіздік күні мерекесінде Астана вокзалы алдында тарихи экспонат – Эш 4161 сериялы паровозы орнатылды. Алғашқы бесжылдықтың белгісі, Ұлы Отан соғысының естелігі, соғыстан кейінгі қайта қалпына келтіру кезеңіндегі басты рөл атқаратын Қазақстанның шойын жолы тарихындағы ерен ерліктердің куәсі іспетті мақтаулы жерден орнын алды.
Алтынсарин -Хромтау жолымен жолаушылар тасымалдаудың жаңа кестесін 10 желтоқсанда Астана-Ақтөбе пойызы ашты. Жолаушыларды жолдың 15 сағатқа дейін қысқарғандығы, билет бағасының екі есеге азайғандығы қуантты. 132 шақырымдық Павлодар - Екібастұз темір жол телімінде электрлендіру ең ірі жобалардың бірі болып отыр. Павлодар -Екібастұз жобасының жүзеге асуы тасымалдаудың үнемділігі және электровоздардың экологиялық тазалығын сақтауға әкелді. Мәселен, бұл жобаны іске қосу арқылы жылына бір жарым миллиард теңгені үнемдеуге және қоршаған ортаға артық қалдықтардың түспеуіне игі ықпал етті.
Бүгінгі таңда Қазақстан Қытай арасындағы мемлекеттік шекаралық өткелі Достық стансасының маңызы зор. 2004 жылы Достық стансасы арқылы 9,5 миллион тонна жүк тасылды. Бұл жылы станцияның әлеуетін арттыруға 3,5 миллиард теңге бөлінді. Осындай қаржы бөлу арқылы 300 метр жол, 64 көтергіш құрал, вагондарды алмастыру орыны жарақталды. Достық-Ақтоғай жол телімінде 102 шақырымдық жолдың үстіңгі қабаты жақсартылып, пойыздың жылдамдығы сағатына 80 шақырымға дейін жеткізілді. Сол жылы Достық стансасында теміржолшылар мен олардың отбасы мүшелеріне арнап 11 мың шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді.
2012-2014 жылдары "Жезқазған-Бейнеу" және "Арқалық-Шұбаркөл" жолдары салынып 2014 жылы тамызда ашылды. Жолдардың басты нүктелері - Маңғыстау облысындағы Бейнеу стансасынан, Ақтөбе облысының Шалқар стансасынан, Қызылорда облысының Сексеуіл стансасынан және Жезқазған қаласынан тікелей қосатын жаңа жолдар ашылды. 500 млрд теңге жұмсалып 1200 км жол салынды.
Еншілес ұйымдар
- «Жолаушылар тасымалы» АҚ (100%)
- «ҚТЖ - Жүк тасымалы» ЖШС (100%)
- «KTZ Express» АҚ (100%)
- «Қазтеміртранс» АҚ (100%)
- «Әскерилендірілген темір жол күзеті» ЖШС (100%)
- «Кедентранссервис» АҚ (100%)
- «Құрық порты» ЖШС (100%)
- «ҚТЖ - Жолаушылар локомотивтері» ЖШС (100%)
- «Теміржолсу» АҚ (100%)
- «Ақтау теңіз сауда порты» Ұлттық компаниясы» АҚ (сенімгерлік басқаруда, 100%)
- «Көліктік сервис орталығы» АҚ (сенімгерлік басқаруда, 100%)
- «Транстелеком» АҚ (25%)
Басшылары
- Еркін Қалиев (1997—1998)
- Абылай Мырзахметов (1998—2001)
- Бауыржан Баймұханов (2001—2002)
- Ерлан Атамқұлов (2002—2007)
- Жақсыбек Құлекеев (2007—2008)
- Асқар Мамин (2008—2016)
- Қанат Алпысбаев (2016—2018)
- Сауат Мыңбаев (2018—2021)
- Нұрлан Сауранбаев (2021—)
Дереккөздер
- "Қазақстан темір жолы" ұлттық компаниясының 2020 жылға арналған біріктірілген жылдық есеп (орыс.) (16 маусым 2021).
- Жылдық есеп / 2023
- ҚТЖ - Қазақстан темір жолы. Youtube (26 сәуір 2010).
- Назарбаев Жезқазғанда 500 млрд теңгеге салынған теміржол желісін ашты(қолжетпейтін сілтеме)
- Аудиторский отчет по консолидированной финансовой отчетности АО "Национальная компания "Қазақстан темір жолы" за 2023 год
Сілтеме
| Ортаққорда бұған қатысты медиа санаты бар: Qazaqstan Temir Zholy |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazakstan temir zholy kolik logistikalyk holdingi Қazakstan Respublikasy temir zhol magistralynyn operatory zhүkter men zholaushylardy ulttyk temirzhol tasymaldaushy Қazakstan temir zholy ҰK AҚTүriAkcionerlik kogamBirzhadagy listingiKASE TMJLҚuryldy1997OrnalasuyAstana ҚazakstanBasty adamdaryNurlan Sauranbaev baskarma toragasy SalasyTemirzhol zhүk zhәne zholaushylar tasymalyӨnimiTemirzhol infrakurylymynyn kyzmetteriAjnalym 1 019 trln tenge 2020 Operaciyalyk kirisi 110 8 mlrd tenge 2020 Taza tabys 16 2 mlrd tenge 2020 Қyzmetkerler sany116 6 myn 2023 Basshy kompaniya Samuryk Қazyna ulttyk әl aukat kory AҚ 100 Sajtyrailways kzTarihy2019 zhylgy Қazakstan bojynsha temir zholdardyn syzbasy Қazakstan zherindegi tungysh temirzhol magistrali 1894 zhyldyn 25 kazanynda Pokrov slobodasy bүginde RF Saratov oblysyndagy Engels k Oral tar tabandy temir zhol teliminin kurylysy ayaktalgannan kejin ashyldy Osy zholdyn 130 shakyrymy kazirgi Қazakstan zheri arkyly otken Arada 4 zhyl otkennen kejin Urbah Astrahan tar tabandy temir zhol iske kosyldy Munyn da 77 shakyrymy kazak dalasyn basyp otti Soltүstik Қazakstannyn damuy үshin 1891 1896 zhyldary salyngan Transsibir magistralinin dәlirek ajtkanda onyn kazakstandyk 190 shakyrymynyn manyzy zor edi Bul zhol kazak pen orys halyktarynyn ekonomikalyk zhәne mәdeni zhakyndasuyna үlken үlesin kosty 1901 1906 zhyldary Қazakstan zherinin 1660 shakyrymdyk aumagyn algan Orta Aziya men Resejdin ortalygyn kosatyn Orynbor Tashkent temir zholy salyndy 1914 1917 zhyldary bolashak Tүrksibtin bir boligi Zhetisu zholynyn Arys Pishpek telimi salyndy 1915 zhyly Chelyabinski Troicki Қostanaj Қazakstan arkyly 166 km magistrali salyndy 1915 1917 zhyldary sogylgan Altaj temir zholynyn Novosibirsk Semej 122 shakyrymy Қazakstan zheri arkyly otti Budan baska 1918 zhylga dejin 117 shakyrymdyk Ekibastuz Ermak tar tabandy temir zholy zhumys istep turdy 1918 zhylga karaj Қazakstan aumagyndagy shojyn zholdyn zhalpy uzyndygy 2 6 myn shakyrymga zhetti Kenes zamanynyn algashky temir zholy 1920 1922 zhyldary salyngan Petropavl Kokshetau telimi boldy Қazakstannyn tүkpirdegi ajmaktaryn damytu zhәne astykty shygaru kazhettiligine bajlanysty 1926 1931 zhyldary Burabaj Kurorty zhәne Akmola stansalary arkyly Қaragandyga dejin zhalpy uzyndygy 700 shakyrymnan asatyn zhol salyndy 1924 zhyly Қulyndy Pavlodar temirzhol zhelisi kuryldy Embidegi munaj kәsipshiliginin damuyna 1926 zhyldan bastalgan Gurev Dossor tar tabandy zholy ykpal etti 1927 1930 zhyldar aralygynda salyngan uzyndygy 1444 km Tүrkistan Sibir Tүrksib magistralinin ayaktaluy zamanalyk okiga boldy Ol Қazakstandy Sibirmen bajlanystyryp respublikanyn ekonomikalyk damuyna zhәne sholdi zherlerdin igeriluine әser etti Ortalyk Қazakstan onirinin ondirisi үshin 30 shy zhyldary salyngan Akmola Қaragandy Қaragandy Balkash 490 km al ontүstik үshin Shymkent Lengir zhol telimderi zor manyzga ie bolgan Altaj tau ken ondirisinin damuynda 1930 zhyly salyngan Lokot Zashita 235 km sosyn Leninogorskiden Zyryanovskige dejin sozylgan zhol sheshushi rol atkardy 1936 1939 zhyldary Қazakstandy Ortalyk Resejmen bajlanystyrgan Saratovka shygatyn zhol telimi Oral Elek salyndy 1936 1944 zhyldary sogylgan Embinin munaj kәsipshiligin Oralmen bajlanystyrgan Resejdin birkatar ajmaktarynyn arasyndagy katynasty zhaksartkan Gurev Atyrau Қandagash Orski magistrali ozinin strategiyalyk manyzdylygyn Ұly Otan sogysy kezinde dәleldedi 1939 1943 zhyldary salyngan Akmola Қartaly zhelisi Қaragandynyn komirin Ontүstik Oralga zhetkizudi kamtamasyz etken manyzdy nysan bolyp tabylady Sol zhyldary Koksu Tekeli Taldykorgan zhәne Atasu Қarazhal telimderi iske kosyldy Қazakstandyk shojyn zholdyn uzyndygy 10 myn shakyrymga zhetkizildi Ұly Otan sogysy kezinde temirzholdyn bojynda zhol sharuashylygyn zhәne zhylzhymaly kuramdy zhondeu zhonindegi ondiristik baza kuryldy 1950 zhylga karaj salyngan Mojynty Shu 440 km zhol telimi sogystan kejingi zhyldardyn ozekti okigasy boldy Osylaj Transsibir magistrali Tүrkistan Sibir zholymen birigip elimizdin barlyk zherinen otetin Petropavl Kokshetau Akmola Қaragandy Shu transkazakstandyk temir zholdyn meridiandy zhelisin kurajdy Al 1953 zhyly Ontүstik Sibir magistralinin negizgi buynynyn biri Akmola Astana Pavlodar 546 km zholy salyndy Onyn iske kosyluy Ekibastuz komir bassejninin zhәne osy zherge zhakyn ajmaktardyn tez damuyna zhagdajlar zhasady Tek 1953 1956 zhyldardyn ozinde Soltүstik Қazakstandagy tasymaldyn kolemi 4 esege artty 1950 zhyldary tyn zherlerdin igeriluine bajlanysty Қazakstannyn soltүstik zhәne ortalyk onirlerinde temir zhol kurylysy ekpindi karkynmen zhүrgizilip zhatty 1955 1961 zhyldary Esil Arkalyk 224 km 1959 zhylga karaj Қostanaj Tobyl 1960 zhyly Tobyl Zhetikara zhelileri salyndy 1950 zhyldary Қazakstan temirzhol zhүjesinin tygyzdygy eki esege artty 1958 zhyldyn 1 shildesinde KSRO dagy en iri Қazak temir zholy kuryldy Ұzyndygy 11 myn shakyrymnan asatyn ol 15 bolimshelerden kuraldy zhәne Қazakstandy Sibir Oral Volga zhagalauy Қyrgyzstan zhәne Orta Aziyamen kosyp barlyk kenistikti zhәne meridionaldy magistraldardy biriktirdi 1960 zhyly sholdi olkenin damuyna sebepshi bolgan Makat Mangyshlak zhәne Mangyshlak Өzen zhalpy uzyndygy 900 km telimderi salyndy Қazakstan men Resej bajlanysynyn zhandanuyna osy kezende salyngan Gurev Astrahan zhelisin pajdalanu zor ykpal etti 1964 zhyly Қazakstanda birinshi bolyp zholdyn Celinograd Astana Қaragandy boligi elektrlendirildi Osy kezden bastap temir zholdy elektrlendiru zhumysy alga basty Olar negizinen respublikanyn soltүstik zhәne ortalyk oblystarynda zhүrgizildi 1969 1970 zhyldary Қaragandy Magnitogorski 1180 km telimi elektr tartymyna auystyryldy 1980 zhyldan bastap ontүstiktegi Mojynty Shu Shengeldi Arys Arys Tүlkibas zholdarynda elektrlendiru oris aldy Bul zholdardyn zhalpy uzyndygy 4 myn shakyrymga zhetti 1977 zhyly Қazak temir zholynyn negizinde үsh zhol kuryldy Tyn Almaty zhәne Batys Қazakstan Osy zhyldary ondagan zhana vokzaldar kajta turgyzyldy Bajlanys zhәne belgi beru zhүjelerinin zhol tehnikasynyn elektrovozdar men teplovozdardyn zhana tүrleri iske kosyldy 1980 zhyldan bastap avtomatika zhәne akparattyk esepteu zhүjeleri ondiriske belsendi engizildi Қazakstan temirzhol koligi tarihynyn eleuli okigalarynyn biri 1986 zhylgy 20 akpanda әlemde birinshi bolyp zhalpy salmagy 43 4 myn tonna zhәne uzyndygy 6 5 shakyrym bolatyn zhylzhymaly kuramga 440 vagon tirkelip Tyn temir zholy arkyly otkizildi 1950 zhyldardyn ortasynda Қytaj Halyk Respublikasyna katynajtyn temirzholdyn damuyna үlken nazar audaryldy 1959 zhyly Aktogaj Dostyk telimi salyndy 1956 1960 zhyldary kazakstan әri kytaj zhaktan eki eldin temir zholyn kosatyn magistraldyn kurylysy zhүrgizildi Bul zhumystar 1988 zhyly kenes kytaj kelisiminen kejin kajta zhangyrdy 1990 zhyly bolgan temir zholdardyn tүjisui kazakstandyk Dostyk stansasy men kytajlyk Alashankou stansasyn kosatyn shekara otkelin zhasady Osy zhyldan kejin onda zhүk kuramdarynyn kozgalysy bastalyp Transaziyalyk temirzhol magistralinin Soltүstik dәlizi iske kosyldy Sol kezende Dostyk stansasynyn kajta tieu zhәne tasymaldau kuaty artty Respublika tәuelsizdigi men Temirzhol koligi zhonindegi kenes kezindegi Қazakstan temirzhol koliginin otken zholyn shartty tүrde үsh kezenge boluge bolady Birinshi kezen 1992 1996 zhzh salanyn KSRO nyn taralu saldaryna zhәne mүldem zhana ekonomikalyk zhagdajlarga bejimdelui Ekinshi kezennin 1997 2001 zhzh manyzy үsh kazakstandyk magistraldy ozinde biriktirgen kiynshylyk kezden ote algan salanyn ary karaj damuyna negiz salgan birinshi kazakstandyk temirzhol kәsiporny Қazakstan temir zholy RMK nin kuryluy men damuy boldy Үshinshi kezende 2001 zhyldan bastap osy uakytka dejin salany kajta kurylymdau bastaldy Atap ajtkanda Қazakstan temir zholy ulttyk kompaniya ZhAҚ kuryluy osy reformalardyn zhүzege asyryluynyn bastamasy boldy Olar elimizdin temirzhol koligin kazirgi zamanga saj әri zhogary tiimdi salaga ajnaldyruga bagyttalgan zhәne әlemdik tasymaldau zhүjesine үjlesimdi kirige otyryp damygan naryktyk bәsekelestik zhagdajynda tutynushylardyn talaptaryna barynsha sәjkes keletin kәsiporyn dәrezhesine zhetkizu boldy 2004 zhyly Қazakstan temir zholy ozinin ajryksha mezhesine 100 zhyldygy merejtojyna zhetti Bul zhyly Қazakstan temir zholynyn merejtojy 100 zhyldygy ken kolemde atalyp otti Shojyn zhol tarihynyn manyzdy kezenderi atalyp otildi Temir zholdy zhangyrtu әleumettik salany temirzholshylardyn enbek zhagdajyn zhaksartu sharalary men iri kurylystar ayaktaldy 2004 zhyly akpanda merejtojlyk okigalardyn basy bastaldy El Premer ministri Danial Ahmetov temir zhol koligi salasynyn ardagerleri tobymen kezdesu otkizdi Kezdesu barysynda Premer ministr Danial Ahmetov sala zhetekshileri men temirzholga enbegi singen ardagerler kuramyna kiretin ҚTZh ҰK AҚ zhanynan kurylgan Konsultativtik kenesinin merejtojdy otkizu zhonindegi sheshimimen tanystyryldy ҚTZh ҰҚ AҚ Konsultativtik kenesi temir zhol tarihyn sanaudy uzyndygy 1668 km Orynbor Tashkent magistrali kurylysynyn ayaktalu uakytynan bastau turaly sheshim kabyldady Premer ministr temir zhol koliginin 100 zhyldygy merekesin atap otu turaly sheshimine nauryzdyn 12 sinde kol kojdy Muny respubulika ҚR Prezidenti de koldady Sәuirdin 30 ynda Nursultan Nazarbaev merekelik datany atap otuge arnalgan medal shygaru turaly Bujrykka kol kojdy Bul merekelik medal tort mynnan astam temirzholshylarga bujyrdy Bul zhyl bizdin elde otkizilgen Europa men Aziyanyn 25 elinin temirzhol basshylarynyn katysuymen bolgan Temir zholdar yntymaktastygy ujymy Bas direktorlary konferenciyasynyn 19 shy otyrysymen tuspa tus keldi Zhogary mәrtebeli konaktardyn kozinshe Қazakstan temir zholynyn 100 zhyldygyna arnalgan marka saltanatty tүrde poshta ajnalymyna engizildi Temir zholdyn zhүz zhyldygy karzhylyk kyzmettin zhogary zhetistikterimen atap otildi Bunyn bir dәleli retinde Mudis investors servis halykaralyk rejtingtik agenttigi zhүrgizgen Қazakstan temir zholy kompaniyasynyn uzak merzimdik nesielik rejtinginin zhogarylauy boldy Sarapshylardyn bul sheshimine temir zhol koligin damytudyn zhәne saladagy ondiristik kommerciyalyk korsetkishterdin turakty osui men sapalyk turgydagy zhogarylauy sebep boldy 2004 zhyldyn 1 shildesinde Astanadan Otan pojyzy elimizdi aralap saparga shykty Eki zharym ajga zhuyk ol sheksiz zherimizdin temir zhol stansalary men razezderine toktap merejtojga arnalgan saltanatty zhiyndar otkizdi Pojyzdyn uzhymy ardagerler men en zhaksy zhumysshylardy erekshe nazarga aldy Olarga Қazakstan temir zholy ulttyk kompaniyasynyn merejtojlyk medaldary men estelik syjlyktary tapsyryldy Sapar barysynda temirzholshylar zhәne olardyn zhanuyalaryna bergen әleumettik komektin aukymdy bagdarlamasy zhүzege asyryldy Bagdarlama ayasynda alys stansalarda turatyn temirzholshylarga olardyn otbasylaryna medicinalyk komekter korsetilip mektep tabaldyrygyn attajtyn bүldirshinderge oku kuraldary sәbilerge balalar tagamdary tabys etildi Barlyk stansalarda mәdeni sauyktyk sporttyk sharalar otkizilip otyrdy Merejtojlyk pojyzdyn sapary temir zhol zhumysshylarynyn ondy lebizine ie boldy Budan bylaj osyndaj sharalar zhyl sajyn ujymdastyrylatyn boldy Temir zholdyn gasyrlyk merejtojyn merekeleudin sharyktau shegi Қazakstan Prezidenti N Nazarbaevtyn katysuymen otken saltanatty zhinalysymen ayaktaldy Ol respublika astanasynda 2004 zhyldyn 6 tamyzynda otkizildi Elbasy oz sozinde Қazakstan ekonomikasynyn kalyptasuynda memleket tәuelsizdigin eldin territoriyalyk tutastygyn zhәne әleumettik turaktylygyn nygajtudagy temir zholdyn rolin zhogary bagalady Al temirzholshylar oz kezeginde Prezidentke aldagy uakytta temir zholdy salu zhәne zhetildiru temirzhol koligine arnalgan bәsekeleske kabiletti onimderdi shygaru salasyndagy birkatar iri zhobalardy zhүzege asyruga uәde berdi Osy zhyldyn 9 karashasynda Aktau portynan Қulsary stansasyna dejin үlken kolemdi biiktigi tort kabaty үjdej zhүkterdi tasymaldagan kazakstandyk temirzholshylar әlemdik rekordty zhanartty 30 shy karashada Arka stansasynda memlekettin zhogary lauazymdy tulgalarynyn katysuymen Altynsarin Hromtau zhana temir zholdyn ashyluy otti Bul zhol arkyly korshiles elderdin aumagyna kirmej el ishi arkyly zhүrgiziletin bagdar iske kosyldy Altynsarin Hromtau temir zhol zhelisi arkyly zhylyna 160 million dollar koleminde үnemdilikke kol zhetkizildi Sonymen katar Қazakstannyn ishki zholdarymen zhүk tasymaldau kashyktygy 500 den eki myn shakyrymga dejin kyskardy Қazakstannyn Tәuelsizdik kүni merekesinde Astana vokzaly aldynda tarihi eksponat Esh 4161 seriyaly parovozy ornatyldy Algashky beszhyldyktyn belgisi Ұly Otan sogysynyn esteligi sogystan kejingi kajta kalpyna keltiru kezenindegi basty rol atkaratyn Қazakstannyn shojyn zholy tarihyndagy eren erlikterdin kuәsi ispetti maktauly zherden ornyn aldy Altynsarin Hromtau zholymen zholaushylar tasymaldaudyn zhana kestesin 10 zheltoksanda Astana Aktobe pojyzy ashty Zholaushylardy zholdyn 15 sagatka dejin kyskargandygy bilet bagasynyn eki esege azajgandygy kuantty 132 shakyrymdyk Pavlodar Ekibastuz temir zhol teliminde elektrlendiru en iri zhobalardyn biri bolyp otyr Pavlodar Ekibastuz zhobasynyn zhүzege asuy tasymaldaudyn үnemdiligi zhәne elektrovozdardyn ekologiyalyk tazalygyn saktauga әkeldi Mәselen bul zhobany iske kosu arkyly zhylyna bir zharym milliard tengeni үnemdeuge zhәne korshagan ortaga artyk kaldyktardyn tүspeuine igi ykpal etti Bүgingi tanda Қazakstan Қytaj arasyndagy memlekettik shekaralyk otkeli Dostyk stansasynyn manyzy zor 2004 zhyly Dostyk stansasy arkyly 9 5 million tonna zhүk tasyldy Bul zhyly stanciyanyn әleuetin arttyruga 3 5 milliard tenge bolindi Osyndaj karzhy bolu arkyly 300 metr zhol 64 kotergish kural vagondardy almastyru oryny zharaktaldy Dostyk Aktogaj zhol teliminde 102 shakyrymdyk zholdyn үstingi kabaty zhaksartylyp pojyzdyn zhyldamdygy sagatyna 80 shakyrymga dejin zhetkizildi Sol zhyly Dostyk stansasynda temirzholshylar men olardyn otbasy mүshelerine arnap 11 myn sharshy metr turgyn үj pajdalanuga berildi 2012 2014 zhyldary Zhezkazgan Bejneu zhәne Arkalyk Shubarkol zholdary salynyp 2014 zhyly tamyzda ashyldy Zholdardyn basty nүkteleri Mangystau oblysyndagy Bejneu stansasynan Aktobe oblysynyn Shalkar stansasynan Қyzylorda oblysynyn Sekseuil stansasynan zhәne Zhezkazgan kalasynan tikelej kosatyn zhana zholdar ashyldy 500 mlrd tenge zhumsalyp 1200 km zhol salyndy Enshiles ujymdar Zholaushylar tasymaly AҚ 100 ҚTZh Zhүk tasymaly ZhShS 100 KTZ Express AҚ 100 Қaztemirtrans AҚ 100 Әskerilendirilgen temir zhol kүzeti ZhShS 100 Kedentransservis AҚ 100 Қuryk porty ZhShS 100 ҚTZh Zholaushylar lokomotivteri ZhShS 100 Temirzholsu AҚ 100 Aktau teniz sauda porty Ұlttyk kompaniyasy AҚ senimgerlik baskaruda 100 Koliktik servis ortalygy AҚ senimgerlik baskaruda 100 Transtelekom AҚ 25 BasshylaryErkin Қaliev 1997 1998 Abylaj Myrzahmetov 1998 2001 Bauyrzhan Bajmuhanov 2001 2002 Erlan Atamkulov 2002 2007 Zhaksybek Қulekeev 2007 2008 Askar Mamin 2008 2016 Қanat Alpysbaev 2016 2018 Sauat Mynbaev 2018 2021 Nurlan Sauranbaev 2021 Derekkozder Қazakstan temir zholy ulttyk kompaniyasynyn 2020 zhylga arnalgan biriktirilgen zhyldyk esep orys 16 mausym 2021 Zhyldyk esep 2023 ҚTZh Қazakstan temir zholy Youtube 26 sәuir 2010 Nazarbaev Zhezkazganda 500 mlrd tengege salyngan temirzhol zhelisin ashty kolzhetpejtin silteme Auditorskij otchet po konsolidirovannoj finansovoj otchetnosti AO Nacionalnaya kompaniya Қazakstan temir zholy za 2023 godSiltemeOrtakkorda bugan katysty media sanaty bar Qazaqstan Temir Zholy