Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты – Қазақстанның ең жоғары сот органы. Жоғарғы сот төменгі буындағы соттардың азаматтық, қылмыстық, шаруашылық және басқа да сот істері бойынша заңда көрсетілген процесуалды формада олардың қызметтеріне сот қадағалауын жүргізіп, сот практикасы мәселелері бойынша түсінік береді.
Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты | |
---|---|
Жоғарғы сот ғимараты | |
Жалпы мағлұмат | |
Мемлекет | Қазақстан |
Оның алдындағы мекеме | Қазақ КСР Жоғарғы соты |
Штаб-пәтері | Астана қаласы, Қонаев көшесі, 39 |
Төрағасы | Асламбек Мерғалиев |
Ресми сайты | |
sud.gov.kz |
Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің 1997 жылғы 6 наурыздағы №3 қаулысына сәйкес "Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабы 1-тармағының нормасымен бекітілетін, қолданылатын құқық - Жоғарғы Соттың нормативтік қаулылары болып табылады дегенді Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты сот практикасында заңнамалық нормалар, оның ішінде Конституция нормаларын қолдану мәселелері бойынша ғана нормативтік қаулылар шығаруға өкілетті деп түсінген жөн".
Тарихы
1937 ж. 9 қаңтарда Қазақ КСР Жоғарғы Соты ретінде құрылды. 1993 ж. 28 қаңтарда қабылданған ҚР Конституциясында ҚР-да сот билігі Конституциялық Сотқа, Жоғарғы Сотқа, Жоғары төрелік сотқа және заң бойынша құрылған төменгі тұрған соттарға берілетіндігі белгіленді. Ешқандай өзге орган және өзге тұлға сот билігі функцияларын иеленуге құқығы жоқ. ҚР Президентінің 2001 ж. 22 қаңтардағы Жарлығына сәйкес, ҚР Үкіметінің 2001 ж. 14 сәуірдегі қаулысымен ҚР Әділет министрлігінің Сот қаулыларын орындау жөніндегі комитеті таратылды, атқарушылық құжаттарды орындау жөніндегі функциялары мен өкілеттіктері, сондай-ақ штат саны мен мүлкі ҚР Жоғарғы Соты жанындағы Сот әкімшілігі жөніндегі комитетке және оның облыстардағы, Астана, Алматы қалаларындағы әкімшілеріне берілді.
Судьяға өкiлеттiктер беру тәртiбi
Жоғарғы Соттың Төрағасын Жоғары Сот Кеңесінің ұсынымына негізделген Қазақстан Президентінің ұсынуы бойынша 5 жыл мерзімге Сенат сайлайды.
Жоғарғы Соттың судьяларын Жоғары Сот Кеңесiнiң кепiлдемесiне негiзделген Қазақстан Президентiнiң ұсынуы бойынша Сенат сайлайды.
Жоғарғы Соттың сот алқаларының төрағаларын Жоғарғы Сот Төрағасының ұсынуы және Жоғарғы Соттың жалпы отырысының шешімі негізінде Жоғары Сот Кеңесінің ұсынымы бойынша 5 жыл мерзімге Қазақстан Президенті тағайындайды.
Жоғарғы сот төрағалары
- (1991—1993)
- (желтоқсан 1993—1996)
- Мақсұт Сұлтанұлы Нәрікбаев (1996—2000)
- Қайрат Әбдіразақұлы Мәми (қыркүйек 2000 — сәуір 2009)
- Мұсабек Тұрғынбекұлы Әлімбеков (2009—2011)
- Бектас Әбдіханұлы Бекназаров (2011—2013)
- Қайрат Әбдіразақұлы Мәми (2013—2017)
- Жақып Қажманұлы Асанов (2017—2022)
- (2022 жылдан бастап)
Құрылымы
- Жоғарғы сот төрағасы: Мерғалиев Асламбек Амангелдіұлы (2022 жылғы 8 желтоқсаннан бастап)
- Әкімшілік істер жөніндегі сот алқасының төрағасы: Тукиев Аслан Сұлтанұлы (2022 жылғы 31 қаңтардан бастап)
- Қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы: Рахметуллина Нұргүл Мәуілханқызы (2024 жылғы 19 сәуірден бастап)
- Азаматтық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы: Шәріпов Нұрсерік Кәрімұлы (2022 жылғы 31 қаңтардан бастап)
Дереккөздер
- 1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік мекемелері. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-мәдени құрылысты басқару органы, әкімшілік-саяси органдар мен қүқықтық сот органдары (1937- 1977 жж.), 2-т., 3-6., Алматы, 1992, 146-п.2 Қазақстан Республикасының 1993 ж. 28 қаңтарда қабылданған Конституциясы (ҚР Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993, № 3, 54-бап).
- 2. Қазақстан Республикасының 1993 ж. 28 қаңтарда қабылданған Конституциясы (ҚР Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993, № 3, 54-бап).
- 3. 1993-2000 жж. кезеңдегі мемлекеттік органдар туралы мәліметтер:қараңыз-Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік органдары (1991 ж. 16 желтоқсан - 2001 ж. 1 қаңтар). Анықтамалық. ҚР ПМ. - Алматы: БҮ "Эдельвейс", 2004. 128-132 б. (Құрастырушылардың ескертпелері).
- 4. "Қазақстан Республикасының құқық қорғау қызметін жетілдіру жөніндегі шаралар туралы" ҚР Президентінің 2001 ж. 22 қаңтардағы 536 Жарлығы (ҚР ПҮАЖ, 2001, № 1-2,2-бап).
- 5. "Қазақстан Республикасының Әділет министрінің Сот қаулыларын орындау жөніндегі комитетін таратудың кейбір мәселелері" ҚР Үкіметінің 2001 ж. 14 сәуірдегі № 494 қаулысы (ҚР ПҮАЖ, 2001, № 14, 174-бап).
- Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік органдары (2001-2005 жж.) Анықтамаламық: Екінші шығарылым./Қазақстан Республикасы Президентінің Мұрағаты. – Жауапты редактор: В.Н. Шепель; Алматы: “Эдельвейс” Баспа үйі: 2007. ISBN 9965-602-37-9
- Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы
- Еліміздің сот жүйесі − заң үстемдігінің кепілі (қаз.) (22 шілде 2021).
- Асламбек Мерғалиев Жоғарғы Соттың Төрағасы болып сайланды (қаз.) (8 желтоқсан 2022).
- Жоғарғы Сот Төрағалары | Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты.
- Құрылым
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazakstan Respublikasynyn Zhogargy Soty Қazakstannyn en zhogary sot organy Zhogargy sot tomengi buyndagy sottardyn azamattyk kylmystyk sharuashylyk zhәne baska da sot isteri bojynsha zanda korsetilgen procesualdy formada olardyn kyzmetterine sot kadagalauyn zhүrgizip sot praktikasy mәseleleri bojynsha tүsinik beredi Қazakstan Respublikasynyn Zhogargy SotyZhogargy sot gimaratyZhalpy maglumatMemleket ҚazakstanOnyn aldyndagy mekeme Қazak KSR Zhogargy sotyShtab pәteri Astana kalasy Қonaev koshesi 39Toragasy Aslambek MergalievResmi sajtysud gov kz Қazakstan Respublikasy Konstituciyalyk Kenesinin 1997 zhylgy 6 nauryzdagy 3 kaulysyna sәjkes Қazakstan Respublikasy Konstituciyasynyn 4 baby 1 tarmagynyn normasymen bekitiletin koldanylatyn kukyk Zhogargy Sottyn normativtik kaulylary bolyp tabylady degendi Қazakstan Respublikasynyn Zhogargy Soty sot praktikasynda zannamalyk normalar onyn ishinde Konstituciya normalaryn koldanu mәseleleri bojynsha gana normativtik kaulylar shygaruga okiletti dep tүsingen zhon Tarihy1937 zh 9 kantarda Қazak KSR Zhogargy Soty retinde kuryldy 1993 zh 28 kantarda kabyldangan ҚR Konstituciyasynda ҚR da sot biligi Konstituciyalyk Sotka Zhogargy Sotka Zhogary torelik sotka zhәne zan bojynsha kurylgan tomengi turgan sottarga beriletindigi belgilendi Eshkandaj ozge organ zhәne ozge tulga sot biligi funkciyalaryn ielenuge kukygy zhok ҚR Prezidentinin 2001 zh 22 kantardagy Zharlygyna sәjkes ҚR Үkimetinin 2001 zh 14 sәuirdegi kaulysymen ҚR Әdilet ministrliginin Sot kaulylaryn oryndau zhonindegi komiteti taratyldy atkarushylyk kuzhattardy oryndau zhonindegi funkciyalary men okilettikteri sondaj ak shtat sany men mүlki ҚR Zhogargy Soty zhanyndagy Sot әkimshiligi zhonindegi komitetke zhәne onyn oblystardagy Astana Almaty kalalaryndagy әkimshilerine berildi Sudyaga okilettikter beru tәrtibiZhogargy Sottyn Toragasyn Zhogary Sot Kenesinin usynymyna negizdelgen Қazakstan Prezidentinin usynuy bojynsha 5 zhyl merzimge Senat sajlajdy Zhogargy Sottyn sudyalaryn Zhogary Sot Kenesinin kepildemesine negizdelgen Қazakstan Prezidentinin usynuy bojynsha Senat sajlajdy Zhogargy Sottyn sot alkalarynyn toragalaryn Zhogargy Sot Toragasynyn usynuy zhәne Zhogargy Sottyn zhalpy otyrysynyn sheshimi negizinde Zhogary Sot Kenesinin usynymy bojynsha 5 zhyl merzimge Қazakstan Prezidenti tagajyndajdy Zhogargy sot toragalaryTolyk makalasy Қazak KSR zhәne Қazakstan Zhogargy soty toragalarynyn tizimi 1991 1993 zheltoksan 1993 1996 Maksut Sultanuly Nәrikbaev 1996 2000 Қajrat Әbdirazakuly Mәmi kyrkүjek 2000 sәuir 2009 Musabek Turgynbekuly Әlimbekov 2009 2011 Bektas Әbdihanuly Beknazarov 2011 2013 Қajrat Әbdirazakuly Mәmi 2013 2017 Zhakyp Қazhmanuly Asanov 2017 2022 2022 zhyldan bastap ҚurylymyZhogargy sot toragasy Mergaliev Aslambek Amangeldiuly 2022 zhylgy 8 zheltoksannan bastap Әkimshilik ister zhonindegi sot alkasynyn toragasy Tukiev Aslan Sultanuly 2022 zhylgy 31 kantardan bastap Қylmystyk ister zhonindegi sot alkasynyn toragasy Rahmetullina Nurgүl Mәuilhankyzy 2024 zhylgy 19 sәuirden bastap Azamattyk ister zhonindegi sot alkasynyn toragasy Shәripov Nurserik Kәrimuly 2022 zhylgy 31 kantardan bastap Derekkozder1 Қazakstan Respublikasynyn memlekettik mekemeleri Қazakstan Respublikasynyn әleumettik mәdeni kurylysty baskaru organy әkimshilik sayasi organdar men kүkyktyk sot organdary 1937 1977 zhzh 2 t 3 6 Almaty 1992 146 p 2 Қazakstan Respublikasynyn 1993 zh 28 kantarda kabyldangan Konstituciyasy ҚR Zhogargy Kenesinin Zharshysy 1993 3 54 bap 2 Қazakstan Respublikasynyn 1993 zh 28 kantarda kabyldangan Konstituciyasy ҚR Zhogargy Kenesinin Zharshysy 1993 3 54 bap 3 1993 2000 zhzh kezendegi memlekettik organdar turaly mәlimetter karanyz Қazakstan Respublikasynyn memlekettik bilik organdary 1991 zh 16 zheltoksan 2001 zh 1 kantar Anyktamalyk ҚR PM Almaty BҮ Edelvejs 2004 128 132 b Қurastyrushylardyn eskertpeleri 4 Қazakstan Respublikasynyn kukyk korgau kyzmetin zhetildiru zhonindegi sharalar turaly ҚR Prezidentinin 2001 zh 22 kantardagy 536 Zharlygy ҚR PҮAZh 2001 1 2 2 bap 5 Қazakstan Respublikasynyn Әdilet ministrinin Sot kaulylaryn oryndau zhonindegi komitetin taratudyn kejbir mәseleleri ҚR Үkimetinin 2001 zh 14 sәuirdegi 494 kaulysy ҚR PҮAZh 2001 14 174 bap Қazakstan Respublikasynyn memlekettik bilik organdary 2001 2005 zhzh Anyktamalamyk Ekinshi shygarylym Қazakstan Respublikasy Prezidentinin Muragaty Zhauapty redaktor V N Shepel Almaty Edelvejs Baspa үji 2007 ISBN 9965 602 37 9 Қazakstan Respublikasynyn sot zhүjesi men sudyalarynyn mәrtebesi turaly Elimizdin sot zhүjesi zan үstemdiginin kepili kaz 22 shilde 2021 Aslambek Mergaliev Zhogargy Sottyn Toragasy bolyp sajlandy kaz 8 zheltoksan 2022 Zhogargy Sot Toragalary Қazakstan Respublikasy Zhogargy Soty Қurylym