Қазақстан Жоғарғы Кеңесі 1993 1995 жылдары Қазақстанның бірпалаталы парламенті заң шығарушы органы және ең жоғары өкілді

Қазақстан Жоғарғы Кеңесі — 1993–1995 жылдары Қазақстанның бірпалаталы парламенті, заң шығарушы органы және ең жоғары өкілдік органы. 1993 жылғы 28 қаңтарда Конституцияға енгізілген өзгерістерден кейін ол Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің орнын алды. Осы кезеңде Жоғарғы Кеңес өз мүшелерін посткеңестік Қазақстанда алғаш рет өткізілген 1994 жылғы парламент сайлауында сайлады. 1995 жылғы 11 наурызда Конституциялық сот қазақстандық журналист Татьяна Квятковскаяның пайдасына дауыс саны бұрмаланды деп айыпталған сол сайлаудың нәтижелерін жоққа шығарып, Президент Жарлығымен Жоғарғы Кеңес таратылды. Кейін оның орнына кейін құрылған екіпалаталы Қазақстан Парламенті келді.

Түрі
Қазақстан Жоғарғы Кеңесі
Қазақстан елтаңбасы
Мемлекет	Қазақстан
Түрі
Сайлану мерзімі	5 жыл
Басшылығы
Төрағасы (соңғысы)	Әбіш Кекілбайұлы 1994 жылдан бері
Құрылымы

Фракциялары	Жоғарғы Кеңестің соңғы (13-) сайланымының фракциялары: : 33 мандат : 11 мандат : 9 мандат : 8 мандат : 4 мандат : 4 мандат : 1 мандат Қазақстан жастар одағы: 1 мандат Тәуелсіздер: 64 мандат Мемлекеттік тізім (президент тағайындайды): 42 мандат
Сайлауы
соңғы сайлауы	7 наурыз 1994
Жиналыс залы

Парламент үйі, Алматы
Тарихы
Құрылуы	28 қаңтар 1993
Ізашары	Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі
Таратылуы	11 наурыз 1995
Ізбасары	Қазақстан парламенті ∟ Сенат (жоғарғы) ∟ Мәжіліс (төменгі)
Бұл үлгіні: көру • • өңдеу

Құқықтары және міндеттері

1993 жылғы Конституция бойынша Жоғарғы Кеңес Конституцияны, заңдар және өзге де шешімдер қабылдайды, орындалуын бақылайды, ел шекарасын, әкімшілік-аймақтық құрылысты, республикалық бюджет, салық пен елдегі ақша жүйесін белгілейді, референдум өткізу туралы шешім қабылдайды, Қазақстан президентінің Премьер-министрді, оның орынбасарларын, Қазақстан сыртқы істер, қорғаныс, қаржы, ішкі істері министрлерін, Ұлттық қауіпсіздік комитетінің төрағасын және дипломатиялық өкілдіктерінің басшыларын тағайындауына келісім береді, Конституциялық Сотты сайлайды, , Ұлттық банк төрағасын тағайындайды және өзге де қызмет атқарады.

Төрағасы

Жоғарғы Кеңес төрағасын бірінші сессияда Кеңестің мемлекеттік тілді меңгерген депутаттары арасынан арқылы депутаттардың жалпы санының көпшілік даусымен сайлайды. Төраға Жоғарғы Кеңес сессияларын ашады, мәжілістерінде төрағалық етеді, Жоғарғы Кеңеске өзінің орынбасарларына үміткерлер ұсынады және Кеңес атынан парламентаралық келісімдерге қол қояды.

Төраға орынбасарлары Төрағаның уәкілдік беруімен оның жекелеген міндеттерін атқарады және Төраға болмаған немесе ол өз міндеттерін жүзеге асыруы мүмкін болмаған ретте оның міндетін атқарады. Олардың кандидатурасын Төраға ұсынады және Кеңестің өзін мақұлдайды.

Төрағалар тізімі

Реті	Суреті	Аты-жөні	Қызметі		Партиясы
1		Серікболсын Әбділдаұлы Әбділдин (1937–2019)	28 қаңтар 1993	13 желтоқсан 1993		ҚКП
2		Әбіш Кекілбайұлы (1939–2015)	5 ақпан 1994	11 наурыз 1995		Партиясыз^{[дереккөзі?]}

Сайланымдары

Реті	Құрылымы	Қызметі		Төрағасы		Сайлауы
12		25 наурыз 1990	7 наурыз 1994		Серікболсын Әбділдин
13		7 наурыз 1994	11 наурыз 1995		Әбіш Кекілбайұлы	1994

Дереккөздер

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ - "Әділет" АҚЖ (қаз.). Тексерілді, 6 желтоқсан 2023.
Kazakhstan - 1994 election (ағыл.). GlobalSecurity.org. Тексерілді, 6 желтоқсан 2023.
Kazakh Parliament Ended (ағыл.). , Reuters (12 March 1995). Тексерілді, 6 желтоқсан 2023.

[atazan-1] ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫ - "Әділет" АҚЖ (қаз.). Тексерілді, 6 желтоқсан 2023.

[globalsec-2] Kazakhstan - 1994 election (ағыл.). GlobalSecurity.org. Тексерілді, 6 желтоқсан 2023.

[nytimes-3] Kazakh Parliament Ended (ағыл.). , Reuters (12 March 1995). Тексерілді, 6 желтоқсан 2023.