Ырғызбай Досқанаұлы Ырғызбай әулие 1787 қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Жарма ауданы Қапанбұлақ станциясының маңы Қарақия

Ырғызбай Досқанаұлы, Ырғызбай әулие (1787, қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Жарма ауданы Қапанбұлақ станциясының маңы, Қарақия тауы – 1850, Тарбағатай ауданы Күмісті бастауы) – Орта жүзге белгілі халық емшісі, әулие, көріпкел, ел билеушісі.

Найман елі ішіндегі Қыржы руының Мәмбетқұл атасынан шыққан.

Өмірбаяны

Ырғызбай жасынан шипалы шөптерді пайдалана отырып, талайдың дертін жазып емдеген. Ол аурулардың тамырын ұстап, алақанына, тырнағына, бет-әлпетіне қарап аурудың түрін ажыратып, шипалы тамыр-шөптерден дәрі-дәрмекті өзі дайындаған. Сондай-ақ қолмен сылап-сипау арқылы да ем-дом жасаған және көріпкелдік қасиеті де үлкен болған. Ол алыстан қиналып келе жатқан науқасты күні бұрын болжаған, сырқаттарды ақысыз-пұлсыз емдеп, ауқаттылардың берген дүниесін, пұлын жетім-жесірлерге, кедей-кепшіктерге үлестірген.

Ел аузында

Ел аузындағы әңгімелерге қарағанда Ырғызбай арнайы шақырумен Шыңғыстауға барып, белгілі би Құнанбай Өскенбайұлын емдеп, асқынған ауру-шешек дертінен жазған. Атақты айтыс дүлдүлі, ақын Түбекті де емдеп, жараларынан жазған деген дерек бар. Ырғызбайдың баласы Кенжалы би, немересі Әбсейіт болыс болған.

Мазары

Ұрпақтарының қатысуымен 1990 ж. Ырғызбай басына күмбезді мазар тұрғызылып, әр түрлі рәсімдерді өткізуге арналған арнайы орын салынды. Ырғызбай әулиенің жатқан жері киелі орын болып есептеліп, қазірде көп адам басына барып тағзым етеді.

Дереккөздер

Смағұлов Т., Найман Мәмбетқұл және Ырғызбай әулие әулеттері, Сем., 2005.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Смағұлов Т., Найман Мәмбетқұл және Ырғызбай әулие әулеттері, Сем., 2005.