Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Шегіргүл (лат. Viola) – шегіргүл тұқымдасына жататын бір жылдық, көп жылдық шөп тектес, кейде бұталы өсімдік.
| Шегіргүл | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
|
Ботаникалық сипаты
- Сабағы тік, жапырақтары кезектесіп орналасқан, қауырсын тәрізді.
- Гүлі дара, қос жынысты, гүлсерігі екеу. Аналыққа қысылған аталығы бесеу, жіпшелері қысқа, алдыңғы екі аталығы қапшық сияқты шірнелік. Аналығы бір ұялы, көп тұқымды түйін, аналық аузы қатпарлы.
- Жемісі - екі жағына ашылатын қорапша.
- Тұқымы - ақуызды ұрықтар.
Түрлері, өсетін жері мен таралу аймағы
Жер бетінде 500-ге жуық түрі кездеседі, негізінен Солтүстік жарты шардың қоңыржай белдеулерінде таралған. Кейбір түрлері Солтүстік Америкада, Анд тауларында эндемик өсімдік ретінде, Жапонияда өседі. Аздаған түрлері Бразилияның субтропикалық аймағында, Оңтүстік Америка, Австралия, Жаңа Зеландияның тропикалық аймақтарында да кездеседі. Қазақстанда үш түсті шегіргүл (Viola tricolor), хош иісті шегіргүл (Viola odorata) және т.б. түрлері өседі.
Қолданысы
- Шегіргүлден алынған препараттар бронх бездерінің қызметін күшейтеді. “Тривиолин” препараты жөтелге ем.
- Шегіргүлді ежелден әсемдік, сондай-ақ эфир майын алу үшін өсіреді.
- Үш түсті шегіргүл (Viola tricolor) — дәрілік өсімдік, оның құрамында глюкозидтер, сапониндер, қышқылдар, флаволоидтар, алкалоидтар, каротин және дәрумендер (С, Е, Р) бар. Халық медицинасында өсімдіктің қайнатпасы мен тұнбасын ішіп немесе теріге жағып, сары ауруды, ұшықты, қышыма қотырды, т.б. тері ауруларын емдеуге, сондай-ақ несеп жүргізіп, тер шығаруға, қан тазартуға кеңінен қолданады.
Дереккөздер
- Имханицкая Н. Н. Семейство фиалковые (Violaceae) // Жизнь растений. В 6-ти т. Т. 5. Ч. 2. Цветковые растения / Под ред. А. Л. Тахтаджяна. — М.: Просвещение, 1981. — С. 40—45.
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IX том
- Т. Мұсақұлов, ОРЫСША-ҚАЗАҚША ТҮСІНДІРМЕЛІ БИОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК І-том ҚАЗАҚМЕМЛЕКЕТБАСПАСЫ, Алматы — 1959, Т. Дарқанбаев
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Shegirgүl lat Viola shegirgүl tukymdasyna zhatatyn bir zhyldyk kop zhyldyk shop tektes kejde butaly osimdik ShegirgүlDүniesi ӨsimdikterBolimi Gүldi osimdikterTaby Қos zharnaktylarSaby Tukymdasy ViolaceaeTegi ViolaBotanikalyk sipatyTukymySabagy tik zhapyraktary kezektesip ornalaskan kauyrsyn tәrizdi Gүli dara kos zhynysty gүlserigi ekeu Analykka kysylgan atalygy beseu zhipsheleri kyska aldyngy eki atalygy kapshyk siyakty shirnelik Analygy bir uyaly kop tukymdy tүjin analyk auzy katparly Zhemisi eki zhagyna ashylatyn korapsha Tukymy akuyzdy uryktar Tүrleri osetin zheri men taralu ajmagyZher betinde 500 ge zhuyk tүri kezdesedi negizinen Soltүstik zharty shardyn konyrzhaj beldeulerinde taralgan Kejbir tүrleri Soltүstik Amerikada And taularynda endemik osimdik retinde Zhaponiyada osedi Azdagan tүrleri Braziliyanyn subtropikalyk ajmagynda Ontүstik Amerika Avstraliya Zhana Zelandiyanyn tropikalyk ajmaktarynda da kezdesedi Қazakstanda үsh tүsti shegirgүl Viola tricolor hosh iisti shegirgүl Viola odorata zhәne t b tүrleri osedi ҚoldanysyShegirgүlden alyngan preparattar bronh bezderinin kyzmetin kүshejtedi Triviolin preparaty zhotelge em Shegirgүldi ezhelden әsemdik sondaj ak efir majyn alu үshin osiredi Үsh tүsti shegirgүl Viola tricolor dәrilik osimdik onyn kuramynda glyukozidter saponinder kyshkyldar flavoloidtar alkaloidtar karotin zhәne dәrumender S E R bar Halyk medicinasynda osimdiktin kajnatpasy men tunbasyn iship nemese terige zhagyp sary aurudy ushykty kyshyma kotyrdy t b teri aurularyn emdeuge sondaj ak nesep zhүrgizip ter shygaruga kan tazartuga keninen koldanady DerekkozderImhanickaya N N Semejstvo fialkovye Violaceae Zhizn rastenij V 6 ti t T 5 Ch 2 Cvetkovye rasteniya Pod red A L Tahtadzhyana M Prosveshenie 1981 S 40 45 Қazakstan Ұlttyk encklopediya Bas redaktor Ә Nysanbaev Almaty Қazak enciklopediyasy Bas redakciyasy 1998 ISBN 5 89800 123 9 IX tom T Musakulov ORYSShA ҚAZAҚShA TҮSINDIRMELI BIOLOGIYaLYҚ SӨZDIK I tom ҚAZAҚMEMLEKETBASPASY Almaty 1959 T Darkanbaev