Бақсылық (Шаманизм) – шаманизм дінінің осы күнге дейін жеткен сарқыны. Бақсы деп өзге тылсым әлеммен байланыс орнатып, ондағы түрлі рухтармен байланыс жасай алатын адамды айтқан. Бақсылар «әулиелерді» «аруақтарды», «періштелерді» шақырып, олармен тілдесе алады, адамның жаулары – дәу,пері,шайтан, албасты, жын, марту, тағы басқа мен күреседі деген сенімде болған. Бақсыларға тән ерекше қасиеттердің бірі – емшілік (тәуіпшілік). Бақсылардың бәрі қобыз тартып, зікір салып, түрлі емдер жасайды. Оның қамшысы тиген адамның денесіне кірген шайтандар қашып, барлық сырқатынан құлан-таза жазылып кетеді деп сенген.
Бақсылардың өткенді біліп, болашақты болжау қасиетті болады. Олар аруақтар шақыру, қойдың жауырының падалану, құмалақ ашу арқылы болашақты болжаған, өткенді көре білген, адамның ойы оқи алатын болған.
Халық арасында есімі ұмытылмаған әйгілі бақсылар болған. 14 ғасырда жасаған Салттық бақсы туралы ел ішінде талай жырлар мен аңыз-әңгімелер қалды. Себебі – бүкіл Дешті Қыпшақта одан өткен білгір бақсы болған жоқ.
Ислам халық арасында кең етек алып, шаман мәдениеті мен бақсылық өнерін ығыстырғанмен, олардың намым-санімдерінде шаман дінінің ізі сақталып қалды.
Шаманизм - қазақша баламасы бақсылық, бақсыға табыну. Дәстүрлі ой машығының ең көне түрлерінің бірі. Тотемизмнен кейінгі, монтеистік діндерден бұрынғы жөн-жоралғылы магикалық дүниетаным. Шаманизмдегі басты нәрсе - бақсы мен бақсы жүргізетін салт-жоралғылар. Бақсы әрекеттерінің бәрі де магикалық ойлау тәсілінен қүрылған.Магия дегеніміз нақты дүниеге ықпал ету. Осы әрекеттердің барысында біраз ауыз әңгімелер пайда болады, олар бірте-бірте белгілі халықтың мифологиясын қүрайды.
Дереккөздер
- «Сен білесің бе?» энциклопедиясы./Құраст.: Қ.Ж. Райымбеков, Қ.Т. Байғабылова. – Алматы: «Аруна» баспасы. – 700 бет. ISBN 9965-26-407-4
- Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Baksylyk Shamanizm shamanizm dininin osy kүnge dejin zhetken sarkyny Baksy dep ozge tylsym әlemmen bajlanys ornatyp ondagy tүrli ruhtarmen bajlanys zhasaj alatyn adamdy ajtkan Baksylar әulielerdi aruaktardy perishtelerdi shakyryp olarmen tildese alady adamnyn zhaulary dәu peri shajtan albasty zhyn martu tagy baska men kүresedi degen senimde bolgan Baksylarga tәn erekshe kasietterdin biri emshilik tәuipshilik Baksylardyn bәri kobyz tartyp zikir salyp tүrli emder zhasajdy Onyn kamshysy tigen adamnyn denesine kirgen shajtandar kashyp barlyk syrkatynan kulan taza zhazylyp ketedi dep sengen Altaj baksy XX gasyr Baksylardyn otkendi bilip bolashakty bolzhau kasietti bolady Olar aruaktar shakyru kojdyn zhauyrynyn padalanu kumalak ashu arkyly bolashakty bolzhagan otkendi kore bilgen adamnyn ojy oki alatyn bolgan Halyk arasynda esimi umytylmagan әjgili baksylar bolgan 14 gasyrda zhasagan Salttyk baksy turaly el ishinde talaj zhyrlar men anyz әngimeler kaldy Sebebi bүkil Deshti Қypshakta odan otken bilgir baksy bolgan zhok Islam halyk arasynda ken etek alyp shaman mәdenieti men baksylyk onerin ygystyrganmen olardyn namym sanimderinde shaman dininin izi saktalyp kaldy Simvol Shamanizm kazaksha balamasy baksylyk baksyga tabynu Dәstүrli oj mashygynyn en kone tүrlerinin biri Totemizmnen kejingi monteistik dinderden buryngy zhon zhoralgyly magikalyk dүnietanym Shamanizmdegi basty nәrse baksy men baksy zhүrgizetin salt zhoralgylar Baksy әreketterinin bәri de magikalyk ojlau tәsilinen kүrylgan Magiya degenimiz nakty dүniege ykpal etu Osy әreketterdin barysynda biraz auyz әngimeler pajda bolady olar birte birte belgili halyktyn mifologiyasyn kүrajdy Derekkozder Sen bilesin be enciklopediyasy Қurast Қ Zh Rajymbekov Қ T Bajgabylova Almaty Aruna baspasy 700 bet ISBN 9965 26 407 4 Sayasi tүsindirme sozdik Almaty 2007 ISBN 9965 32 491 3