Черногориялықтар

Монтенегролықтар, Черногориялықтар, қаратаулықтар (өзд. атауы — црногорци) — Черногория мемлекетінің негізгі халқы. АҚШ, Албания, т.б. мемлекеттерде тұрады. Жалпы саны 700 мыңдай адам (2006). Антропол. жағынан үлкен еур. нәсілдің оңт. тармағына жатады. Оңт. славян тобындағы хорват-серб тілдерінің штокавск диалектісінде сөйлейді. дінінің православие тармағын ұстанады, аздап мұсылмандар да кездеседі. Жазуы кирилға негізделген. Ч-дың этн. тарихы 7 — 11 ғ-лардағы славян тайпаларынан бастау алады. 15 ғ-дан бастап олардан Ч. аздап оқшаулана бастаған. 1499 жылдан Осман сұлтандығының билігінде болды. Кейіннен Ч. тәуелсіздікке қол жеткізіп, князьдік, биліктерді басынан кешірді. Ұзақ уақыт түрік, серб, т.б. халықтардың қол астында болғандықтан, Ч. олардың кейбір мәдени ықпалын сіңірген. Дәстүрлі мәдениеті серб, хорват халықтарына өте ұқсас. Ерте кездерден-ақ Ч. мал ш. мен егіншілікпен айналысады. Екі, кейде үш қабатты баспаналары тастан тұрғызылып, бірінші қабаты шаруашылық мақсаттарға пайдаланылған. “Кула” аталатын үй-қамалын салу ұзақ уақытқа дейін сақталып келді. Солт.-шығыстағы орманды алқаптарда ағаштан шатырлары екі не төрт жағынан жабылатын қима үйлер тұрғызылды. Ұлттық киімдері сан алуан. Ерлері — жейде мен шалбар, көкірекше, күртеше, кафтан, көлемі шағын дөңгелек бас киім, гетры, опанки (аяқ киім); әйелдері — туник тәрізді төсі ашық ұзын көйлек, көкірекше, юбка, алжапқыш, т.б. киімдер киген. Киімдері түрлі ұлттық ою-өрнекпен безендірілген. Дәстүрлі тағамдары сербтерге ұқсас. Басты тағамдары жүгері, картоп, бадана, капустадан дайындалады. Дастарқан мәзірінде ет көп қолданыла қоймағанымен, бұрындары Ч. қыста соғым сойған. Ауыз әдебиеті мен музыкасы дамыған.

Дереккөздер