Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тоғыс есебі — уақыт есебінің Үркер шоқжұлдызы бойынша жүргізілетін жүйесі, яғни Үркерге негізделген календарь.
Ай орағының немесе ай табағының Үркерді «басып өтуі» тоғыс, тоғысу немесе тоғаю деп аталады. Тоғыс кезінде аспан сферасының Үркердің айқын жұлдызы Айдың арғы жағында, тасада қалады да, жердегі бақылаушыға көрінбейді. Ай ақырын жылжып өткеннен кейін тоғыс аяқталып, Үркер көрінеді. Ай мен Үркер үнемі тоғыса бермейді. Тетелес келетін екі тоғыстың аралығында өтетін уақытты қазақ халқы тоғыс айы деп атайды.
Оның ұзақтығы жуық түрде 27,32 тəулік, яғни 27 күн 7 сағ 43 мин. Мұны жуық түрде 28 күн деп есептесек бір жылда 28x13≈364 күн болады. Сондықтан Ай мен Үркер жыл ішінде 13 рет қана тоғыса алады, яғни бір жылда 13 тоғыс айы болады.
Жаздың басында Үркер аспан сферасының екінші жақ жартысында кетеді де, Жер шарының солтүстік жартысындағы елдерге 40 күндей көрінбейді. Біз 11 тоғысты ғана көре аламыз. Үркерді бір жаңасындағы Ай орағы жауып өткеннен кейінгі 4 апта уақыт 1 тоғыс айы деп аталады. Сондай-ақ, 3,5,7..., 25 тоғыс айлары болады, бəрі де 28 күннен құралған.
Дереккөздер
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Togys esebi uakyt esebinin Үrker shokzhuldyzy bojynsha zhүrgiziletin zhүjesi yagni Үrkerge negizdelgen kalendar Aj oragynyn nemese aj tabagynyn Үrkerdi basyp otui togys togysu nemese togayu dep atalady Togys kezinde aspan sferasynyn Үrkerdin ajkyn zhuldyzy Ajdyn argy zhagynda tasada kalady da zherdegi bakylaushyga korinbejdi Aj akyryn zhylzhyp otkennen kejin togys ayaktalyp Үrker korinedi Aj men Үrker үnemi togysa bermejdi Teteles keletin eki togystyn aralygynda otetin uakytty kazak halky togys ajy dep atajdy Onyn uzaktygy zhuyk tүrde 27 32 teulik yagni 27 kүn 7 sag 43 min Muny zhuyk tүrde 28 kүn dep eseptesek bir zhylda 28x13 364 kүn bolady Sondyktan Aj men Үrker zhyl ishinde 13 ret kana togysa alady yagni bir zhylda 13 togys ajy bolady Zhazdyn basynda Үrker aspan sferasynyn ekinshi zhak zhartysynda ketedi de Zher sharynyn soltүstik zhartysyndagy elderge 40 kүndej korinbejdi Biz 11 togysty gana kore alamyz Үrkerdi bir zhanasyndagy Aj oragy zhauyp otkennen kejingi 4 apta uakyt 1 togys ajy dep atalady Sondaj ak 3 5 7 25 togys ajlary bolady beri de 28 kүnnen kuralgan Derekkozder