Топар габбро-диорит кен орны

Топар габбро-диорит кен орны - Қарағанды облысы Абай ауданында, Қарағанды қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 50 км жерде орналасқан. Кен орны 1966 жылы ашылып, 1979 жылы барланған.

Геологиялық құрылымы

Кен орны Айнасу синклинорийімен ұштасып жатыр. Аплит дайкаларымен тілімделген гранодиорит шашылымдары сілемнің оңтүстік-батысына, ал габбродиорит шашылымдары солтүстік-шығысына шоғырланған. Линза тәрізді габбродиорит кен шоғырының ұзындығы 150 м, ені 115 м, қалыңдығы 35 м.

Құрамы

Химиялық құрамы: SіO₂ (48,53 – 65,2%), TіO₂ (0,5 – 1,5%), Al₂O₃ (12,93 – 15,55%), Fe₂O₃ (1,33 – 6,51%), FeO (3,06 – 6,61%), CaO (3,65 – 10,06), MgO (1,95 – 5,36%), MnO (0,08 – 0,2%), K₂O (2,6 – 4,42%), P₂O₅ (0,16 – 0,32%), SO₃ (0,02 – 0,06%), ұшқыш қоспалары (0,68 – 2,41%) болады. Физикалық-механикалық қасиеттері: көлемдік массасы – 3,06 г/см³, су сіңіруі – 0,4%, кеуектілігі – 0,53%, қысымға беріктілігі (кг/см²-пен): құрғақ күйінде – 2180, ал суға қаныққан түрінде – 2050, жұмсақтану коэффициенті – 0,94. Топар габбро-диорит кен орнының өнімдері қаптауыш әсем тастар, еденге төселетін материалдар ретінде және ескерткіш тастарын жасауға пайдаланылады. Анықталған қоры 529,4 мың м³. Кен орны толық зерттеліп, барланып болған жоқ.

Дереккөздер

1. «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9, VIII том