Тасжаңғақ (Aflatunіa) – раушангүл тұқымдасына жататын бұта немесе аласа ағаш. Қазақстанда Жетісу (Жоңғар) Алатауында, Көксу өзенінің бойында кездесетін 1 түрі – кәдімгі тасжаңғақ (А. ulmіfolіa) бар. Ол тау беткейлері мен жырғаларда, шырша және жалпақ жапырақты ормандар арасында (1500 – 2500 м биіктікте) өседі. Биіктігі 3 – 5 м, тарбиған бұтақтары мен көптеген бұтақшалары бар. Қабығы сұрғылт, сұрғылт-қоңыр түсті. Жапырақтары қысқа сағақты, дөңгелек пішінді, ұзындығы 2 – 4 (6) см, жиегі ара тісті тілімделген, өркенге кезектесіп орналасады. Тостағанша жапырақшаларының түтігі цилиндр тәрізді (ұзындығы 3 – 5 мм). Күлтесі қызғылт түсті, оның ұзындығы 6 – 10 мм. Тұқымымен және вегетативті жолмен көбейеді. Сәуір айында гүлдеп, маусым – шілдеде жеміс салады. Жемісі – қызыл түсті, домалақ сүйекше. Жетісу (Жоңғар)Алатауынан жиналған тұқымынан Алматыда 1957 жылдан бастап өсіріледі.
Кәдімгі Тасжаңғақ – сәндік өсімдік, оны шабдалы мен бадамның телітушісі ретінде де пайдалануға болады. Өте сирек кездесетін реликт түр ретінде қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
Тағы қараңыз
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Taszhangak Aflatunia raushangүl tukymdasyna zhatatyn buta nemese alasa agash Қazakstanda Zhetisu Zhongar Alatauynda Koksu ozeninin bojynda kezdesetin 1 tүri kәdimgi taszhangak A ulmifolia bar Ol tau betkejleri men zhyrgalarda shyrsha zhәne zhalpak zhapyrakty ormandar arasynda 1500 2500 m biiktikte osedi Biiktigi 3 5 m tarbigan butaktary men koptegen butakshalary bar Қabygy surgylt surgylt konyr tүsti Zhapyraktary kyska sagakty dongelek pishindi uzyndygy 2 4 6 sm zhiegi ara tisti tilimdelgen orkenge kezektesip ornalasady Tostagansha zhapyrakshalarynyn tүtigi cilindr tәrizdi uzyndygy 3 5 mm Kүltesi kyzgylt tүsti onyn uzyndygy 6 10 mm Tukymymen zhәne vegetativti zholmen kobejedi Sәuir ajynda gүldep mausym shildede zhemis salady Zhemisi kyzyl tүsti domalak sүjekshe Zhetisu Zhongar Alatauynan zhinalgan tukymynan Almatyda 1957 zhyldan bastap osiriledi Kәdimgi Taszhangak sәndik osimdik ony shabdaly men badamnyn telitushisi retinde de pajdalanuga bolady Өte sirek kezdesetin relikt tүr retinde korgauga alynyp Қazakstannyn Қyzyl kitabyna engizilgen DerekkozderҚazak enciklopediyasyTagy karanyzShegirshinzhapyrak taszhangakBul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet