Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Тасжарғандар тұқымдасы (Saxіfragaceae) – қосжарнақты, бір не көп жылдық шөптесін өсімдіктер. Негізінен Солтүстік жарты шардың қоңыржай және салқын белдемдерінде, Оңтүстік жарты шардың қоңыржай белдемдері мен тропиктің таулы аймақтарында өсетін 30 туысы, 600-ден астам түрі белгілі.
| Saxifragaceae | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Foamflower | ||||||||||
| ||||||||||
| Many, see text. |
Қазақстанда 6 туысы, 29 түрі өседі. Тасжарғандар тұқымдасының тамырсабақтары жуан, одан өте көп қосалқы тамырлар шығады. Биікт. 20 см-ден 1,5 м-ге дейін жетеді. Жапырақ тақтасы тегіс жиекті не саусақ тәрізді салаланған жай жапырақтар, өркенге кезектесе орналасады. Биік тауда өсетін түрлерінің жапырақ тақтасының үстіңгі беті ізбес бөледі. Қзбес жапырақ өңінің астында хлорофилі аз не мүлде болмайтын ұсақ клеткалар (гидатод) тобынан бөлінеді. Бұл Тасжарғандар тұқымдасының ерекше бір қасиеті болып саналады. Қрі гүлдері жеке-жеке орналасады, ұсақтары – шашақ, күрделішатырша гүлшоғырына топталған. Гүлдері қос жынысты, дара жыныстылары да бар, екі үйлі, дұрыс және бұрыс гүлділері де кездеседі. Жеке гүлінде 3 – 5 тостағанша жапырақша бар, кей түрінің күлтесі болмайды. Аталығы 3 – 10, аналығы 2 – 5 жемісжапырақшалы. Жемісі – қауашақ. Тұқымдары ұсақ (ұзындығы 0,5 мм), айналасын эндосперм (ұрықтың қоректенуіне қажетті ерекше ұлпа) қоршап жатады.
Тасжарғандар тұқымдасының жапырағында 23%, тамырсабағында 27% илік заттар болады. Жапырағы мен тамырларын тері илеуге былғары өндірісінде қолданады. Бөлмеде сәндік үшін өсіреді. Медицинада бүйректегі тасты түсіретін дәрі жасайды. Осы қасиеті және жартастардың жарықшақтарында өсетіндіктен “тасжарған” деп аталған.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Taszhargandar tukymdasy Saxifragaceae koszharnakty bir ne kop zhyldyk shoptesin osimdikter Negizinen Soltүstik zharty shardyn konyrzhaj zhәne salkyn beldemderinde Ontүstik zharty shardyn konyrzhaj beldemderi men tropiktin tauly ajmaktarynda osetin 30 tuysy 600 den astam tүri belgili SaxifragaceaeFoamflowerDүniesi Өsimdikter unranked unranked Saby Tukymdasy SaxifragaceaeMany see text Қazakstanda 6 tuysy 29 tүri osedi Taszhargandar tukymdasynyn tamyrsabaktary zhuan odan ote kop kosalky tamyrlar shygady Biikt 20 sm den 1 5 m ge dejin zhetedi Zhapyrak taktasy tegis zhiekti ne sausak tәrizdi salalangan zhaj zhapyraktar orkenge kezektese ornalasady Biik tauda osetin tүrlerinin zhapyrak taktasynyn үstingi beti izbes boledi Қzbes zhapyrak oninin astynda hlorofili az ne mүlde bolmajtyn usak kletkalar gidatod tobynan bolinedi Bul Taszhargandar tukymdasynyn erekshe bir kasieti bolyp sanalady Қri gүlderi zheke zheke ornalasady usaktary shashak kүrdelishatyrsha gүlshogyryna toptalgan Gүlderi kos zhynysty dara zhynystylary da bar eki үjli durys zhәne burys gүldileri de kezdesedi Zheke gүlinde 3 5 tostagansha zhapyraksha bar kej tүrinin kүltesi bolmajdy Atalygy 3 10 analygy 2 5 zhemiszhapyrakshaly Zhemisi kauashak Tukymdary usak uzyndygy 0 5 mm ajnalasyn endosperm uryktyn korektenuine kazhetti erekshe ulpa korshap zhatady Taszhargandar tukymdasynyn zhapyragynda 23 tamyrsabagynda 27 ilik zattar bolady Zhapyragy men tamyrlaryn teri ileuge bylgary ondirisinde koldanady Bolmede sәndik үshin osiredi Medicinada bүjrektegi tasty tүsiretin dәri zhasajdy Osy kasieti zhәne zhartastardyn zharykshaktarynda osetindikten taszhargan dep atalgan DerekkozderҚazak enciklopediyasy