Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Қазақ халқының ұлт ойындарының жастар арасында көп тараған және өте ертеден келе жатқан, аса сүйіп ойнайтын түрлерінің бірі — «Сиқырлы таяқ». Бұнда ойнаушылар санына шек қойылмайды. Ойынға жиналғандар қол ұстасып, дөңгелене шеңбер құрып тұрады да, араларынан біреуін ойын жүргізуші етіп тағайындайды. Жүргізуші қолына таяқ ұстап, шеңбердің ортасына шығады да, ойын тәртібін, жолдарын түсіндіреді. Ойнаушылардың бір шетінен бастап барлығына рет қатарын білдіретін сандарын атайды. Сонан кейін жүргізуші қолындағы таяғының бір басын жерге тіреп тік ұстайды да, кез келген бір ойыншының санын атап, таяқты қоя береді. Айталық, жүргізушінің атаған саны төртінші, бесінші, оныншы не жиырмасыншы бола ма, әйтеуір, рет саны аталған ойыншы ести салысымен жүгіріп барып таяқты құлатпай ұстауы керек. Егер ол дауысты аңғармай я болмаса жай басар болып, дереу алмай, таяқты құлатып алса, онда ол ортада тұрып, көптің ұйғаруымен өнер көрсетеді. Ол өлең айтып, би билеп, домбыра тартады, әйтеуір көпшілік нені талап етсе, бәрін орындауға тиісті. Ол өнерін көрсетіп болған соң қайтадан орнына барып тұрады. Егер таяққа тез жетіп жерге құлатпай ұстап алса, онда жүргізушімен орын ауыстырады.
Бұл ойынның екінші түрі үлкен жиындарда, ойын-сауық кештерінде кең бөлмелерде ойналады. Ойынға ұзындығы бір метрдей таяқ пен доп керек (ертеде допты сиырдың жүнінен жасаған, доп болмаған жағдайда кез келген затты алуға болады). Ойын жүргізуші жиналғандарды отырғызғаннан кейін ойын тәртібімен таныстырады. Сонан соң ойынға қатынасушының біреуін өзіне шақырып алып, допты ортаға қояды да, ойыншының көзін байлайды. Ондағы қоятын шарты — көзі байланған адам қолына берген таяқпен допты тауып барып ұруы керек. Мұндай жағдайда ойнаушылар допты қашықтау қоюға тырысады. Осы кезде ойын жүргізуші көзі байланған ойыншының қолына таяқтың былғанған басын ұстата қояды. Көзі байланған ойнаушы еш нәрседен қаперсіз таяқтың былғанған басын ұстай алады. Ойын жастарды шапшаңдыққа тәрбиелейді.
Ескерту : ойынның мақсаты допты ойыншыға ұрғызу емес, көзі байланған балаға бір басы былғанған таяқты ұстата қою.
Тағы қараңыз
Дереккөздер
- Сағындықов Е. С. / Қазақтың ұлттық ойындары. — Алматы: «Рауан» баспасы, 1991 жыл .—176 бет. ISBN 5-625-01063-3
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Қazak halkynyn ult ojyndarynyn zhastar arasynda kop taragan zhәne ote erteden kele zhatkan asa sүjip ojnajtyn tүrlerinin biri Sikyrly tayak Bunda ojnaushylar sanyna shek kojylmajdy Ojynga zhinalgandar kol ustasyp dongelene shenber kuryp turady da aralarynan bireuin ojyn zhүrgizushi etip tagajyndajdy Zhүrgizushi kolyna tayak ustap shenberdin ortasyna shygady da ojyn tәrtibin zholdaryn tүsindiredi Ojnaushylardyn bir shetinen bastap barlygyna ret kataryn bildiretin sandaryn atajdy Sonan kejin zhүrgizushi kolyndagy tayagynyn bir basyn zherge tirep tik ustajdy da kez kelgen bir ojynshynyn sanyn atap tayakty koya beredi Ajtalyk zhүrgizushinin atagan sany tortinshi besinshi onynshy ne zhiyrmasynshy bola ma әjteuir ret sany atalgan ojynshy esti salysymen zhүgirip baryp tayakty kulatpaj ustauy kerek Eger ol dauysty angarmaj ya bolmasa zhaj basar bolyp dereu almaj tayakty kulatyp alsa onda ol ortada turyp koptin ujgaruymen oner korsetedi Ol olen ajtyp bi bilep dombyra tartady әjteuir kopshilik neni talap etse bәrin oryndauga tiisti Ol onerin korsetip bolgan son kajtadan ornyna baryp turady Eger tayakka tez zhetip zherge kulatpaj ustap alsa onda zhүrgizushimen oryn auystyrady Bul ojynnyn ekinshi tүri үlken zhiyndarda ojyn sauyk keshterinde ken bolmelerde ojnalady Ojynga uzyndygy bir metrdej tayak pen dop kerek ertede dopty siyrdyn zhүninen zhasagan dop bolmagan zhagdajda kez kelgen zatty aluga bolady Ojyn zhүrgizushi zhinalgandardy otyrgyzgannan kejin ojyn tәrtibimen tanystyrady Sonan son ojynga katynasushynyn bireuin ozine shakyryp alyp dopty ortaga koyady da ojynshynyn kozin bajlajdy Ondagy koyatyn sharty kozi bajlangan adam kolyna bergen tayakpen dopty tauyp baryp uruy kerek Mundaj zhagdajda ojnaushylar dopty kashyktau koyuga tyrysady Osy kezde ojyn zhүrgizushi kozi bajlangan ojynshynyn kolyna tayaktyn bylgangan basyn ustata koyady Kozi bajlangan ojnaushy esh nәrseden kapersiz tayaktyn bylgangan basyn ustaj alady Ojyn zhastardy shapshandykka tәrbielejdi Eskertu ojynnyn maksaty dopty ojynshyga urgyzu emes kozi bajlangan balaga bir basy bylgangan tayakty ustata koyu Tagy karanyzҚazaktyn ulttyk ojyndarynyn tizimiDerekkozderSagyndykov E S Қazaktyn ulttyk ojyndary Almaty Rauan baspasy 1991 zhyl 176 bet ISBN 5 625 01063 3Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz