Сай — тау етектерінде, далаларда ұшырасатын, көбінесе делювийлік шөгінділермен көмкерілген көлбеу жағалаулы құрғақ немесе уақтылы ғана су ағатын шағын аңғарша, көбіне құрғақ, кейде маусымдық су ағатын, беткейі көлбеулене келген ұзын ойыс.
- Сай жер бетінің эрозияға ұшырауынан (қар және жаңбыр суыны) және жыралардың одан әрі дамуынан қалыптасады.
- Ұзындығы 10 — 15 км-ге, ені жүздеген м-ге, тереңдігі ондаған м-ге дейін жетеді.
- Табаны мен беткейлері шабындық ретінде пайдаланылады; егін, бау-бақша өсіріліп, елді мекендер орналасады.
Сай —
- кұрғақ немесе уакытша су ағатын, көлбеу келген ойыс табанды (табаны мен беткейлері түйетайланып тегістелген жыра), беткейлері шығыңқы әрі шымдақ, кейде бұталар өскен аңғар. Ұзындығы ондаған км, ені 100 м, тереңдігі ондаған м болады. Көбінесе орманды дала мен далалық белдемдерде кездеседі. Сай жыралардың соңғы сатысына жатады;
- қар және жаңбыр суының өрекетінен пайда болатын жыра, басқаша айтқанда, жыраның ақырғы сатысы, беткейлері мен үстін шым басқан. Жылдың басым бөлігінде құрғақ болып, кейбір маусымда су ағып жататын көлбеу беткейлі ойыс. Сайдың ұзындығы 10—15 км- ге, терендігі ондаған, ені жүздеген метрге дейін жетеді, табаны мен беткейлері шабындык ретінде пайдаланылады, өсіріліл, онда елді мекендер орналасады.
Дереккөздер
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
- Қазақ энциклопедиясы, 7 - том
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі. Су шарушылығы. – Алматы, «Мектеп» баспасы, 2002 жыл.
Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
Бұл — геология бойынша мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Saj tau etekterinde dalalarda ushyrasatyn kobinese delyuvijlik shogindilermen komkerilgen kolbeu zhagalauly kurgak nemese uaktyly gana su agatyn shagyn angarsha kobine kurgak kejde mausymdyk su agatyn betkeji kolbeulene kelgen uzyn ojys Saj zher betinin eroziyaga ushyrauynan kar zhәne zhanbyr suyny zhәne zhyralardyn odan әri damuynan kalyptasady Ұzyndygy 10 15 km ge eni zhүzdegen m ge terendigi ondagan m ge dejin zhetedi Tabany men betkejleri shabyndyk retinde pajdalanylady egin bau baksha osirilip eldi mekender ornalasady Saj kurgak nemese uakytsha su agatyn kolbeu kelgen ojys tabandy tabany men betkejleri tүjetajlanyp tegistelgen zhyra betkejleri shygynky әri shymdak kejde butalar osken angar Ұzyndygy ondagan km eni 100 m terendigi ondagan m bolady Kobinese ormandy dala men dalalyk beldemderde kezdesedi Saj zhyralardyn songy satysyna zhatady kar zhәne zhanbyr suynyn oreketinen pajda bolatyn zhyra baskasha ajtkanda zhyranyn akyrgy satysy betkejleri men үstin shym baskan Zhyldyn basym boliginde kurgak bolyp kejbir mausymda su agyp zhatatyn kolbeu betkejli ojys Sajdyn uzyndygy 10 15 km ge terendigi ondagan eni zhүzdegen metrge dejin zhetedi tabany men betkejleri shabyndyk retinde pajdalanylady osirilil onda eldi mekender ornalasady DerekkozderҚazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Geologiya Almaty Mektep baspasy 2003 ӀSVN 5 7667 8188 1 ӀSVN 9965 16 512 2 Қazak enciklopediyasy 7 tom Қazak tili terminderinin salalyk gylymi tүsindirme sozdigi Su sharushylygy Almaty Mektep baspasy 2002 zhyl Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul geologiya bojynsha makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz