Рельс ағылш raіls raіl рельс лат regular түзу таяқ білеу қада белгілі бір пішіні профилі бар болат білеуден жасалған про

Рельс (ағылш. 'raіls, raіl — рельс, лат. 'regular — түзу таяқ, білеу, қада) — белгілі бір пішіні (профилі) бар болат білеуден жасалған прокаттық бұйым.

Ол т. ж. мен метрополитен құрамының, трамвайдың, локомотивтің, кен көлігі мен көтергіш кранның, т.б. қозғалуына арналып жасалады. Алғашқы металл рельс 1767 ж. Ұлыбританияда жасалды. Рельс кен тасу жолдары мен з-т ішіндегі жолдарда пайдаланылды. 19 ғ-дың 2-жартысынан бастап болат рельстер кеңінен қолданыла бастады. Т. ж. рельстері — т. ж-дың үстіңгі құрылысының негізгі элементі. Олар шпал үстіне орнатылады әрі оған бекітіледі. Бір-бірімен біріктірілген рельстер өзара параллель қойылып, рельс жолын құрайды. Қозғалмалы құрам дөңгелектерінің қысымы тікелей рельс жолына түседі. Рельстің бірнеше түрі болады. Стандартты р. пішіні қос таврлы боп келеді. Қолданылатын рельс түрі жолдың жүк тасымалдылығына байланысты. Трамвай рельсі т. ж. рельсіне ұқсас болғанмен пішіні науа тәрізді болып, биіктігі мен көлденең қимасының ауданы үлкен етіп жасалады. Кен көлігі, жылжымалы кран, т.б. бұрылмалы және айналмалы құралымдар мен агрегаттар үшін т. ж. рельстеріне қарағанда жеңілдеу рельстер қолданылады.

Рельс

Дереккөздер

Қазақша энциклопедия 7 том.

Бұл — мақаланың бастамасы.
Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

[1] Қазақша энциклопедия 7 том.