Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Пәтуә(фатуа, «түсіндіру», парс. және түрікше фетуа) - діни-құкықтық қорытынды, шариғаттың кейбір тарауларын түсіндірумен бірге, оның өмірдегі қолданылатын алғышарттарын қарастырады. Тіпті, тіршілікте жиі кездесетін келеңсіз жағдайларда да шариғат жолымен жөнге келтіреді. Ислам діні қалыптаса бастаған алғашқы кезеңдерде, пәтуә әртүрлі құқық заңдарының мәселелерін карап, Мұхаммед (с.а.у.) Пайғамбардың ізбасарларының айтқандарын, әсіресе алғашқы төрт халифаның шешімдері мен уағыздарын түсіндіруге тырысты. Пәтуәны Исламды тарату мен уағыздау мектептерінде қолданылатын қосымша құралдар есебінде пайдаланды. Кейінгі кездерде пәтуә ұлағатты білімдарлардың (факих) пікірі немесе арнайы зерттеулердің кейбір мәселелерді айқындаудағы тұжырымдамасы іспетті. Даулы да, талапты мәселелердің жауабы тәрізді. Осындай міндеттерімен қоса пәтуә көптеген түсініктердің дұрыс пікір қалыптастыруын қамтамасыз етіп, білімділер арасындағы түсініспеушілікті айқындау арқылы ғұламалардың діни-құқықтар қақындағы келісімдерін нығайтуға көмектеседі. Пәтуә туралы кітаптардың жинағы шығарылып, олар қосымша және оқу құралдар ретінде кейінгі заңгерлерғе ұсынылып отырған. Ертедегі және көпшілікке кең тараған пәтуә оқулығын әл-Маруаруди (1069 ж.ө.), Мұхаммед ибн Рушд (1126 ж.ө.), Омар әл-Бухари (1141 ж.ө., төрт жинақ), әл-Хасан Кадихан (1196 ж.ө.), әл-Хасан әл-Марғинани (1203 ж. тірі болған) кұрастырған еді. Пәтуә жайындағы түсініктерді үкімет басшылары, кеңсе қызметкерлері және жеке адамдар үнемі сұрастырыл, еске алып отырған. Кейбір жағдайларда жазбаша да түсіріліп жалпы ұғымы қайталанады. Аса білімдар факих-муфтидің шешімі бойынша пәтуә жайындағы түсінік жалпы мағынасында жазбаша беруге тиісті осындай талаптардың негізінде пәтуә кұрылған әкімш. шешімдер, ондағы жаңаша іс жүргізуді рұқсат етеді, не болмаса тыйым салады. Аса көрнекті дін басындағы факих-мүфтидің шешімі бойынша, мұсылман дінінде қолданылып келген кейбір алғышарттар уақытша тоқталуы мүмкін. Бұған мәжбүр етушіге сан қилы сыртқы жағдайлардың ерекше әсерлері болмақ. Сонымен бірге пәтуә түсініктемелері дін жолындағы басшылықтарды қадағалаудың пәрменді құралы екендігін ерекше айтуымыз қажет.
Дереккөздер
- Ислам. Энциклопедиялық анықтамалық. Алматы: “Аруна Ltd.” ЖШС, 2010 ISBN 9965-26-322-1
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
| Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
 | Бұл — Ислам туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Pәtuә fatua tүsindiru pars zhәne tүrikshe fetua dini kukyktyk korytyndy sharigattyn kejbir taraularyn tүsindirumen birge onyn omirdegi koldanylatyn algysharttaryn karastyrady Tipti tirshilikte zhii kezdesetin kelensiz zhagdajlarda da sharigat zholymen zhonge keltiredi Islam dini kalyptasa bastagan algashky kezenderde pәtuә әrtүrli kukyk zandarynyn mәselelerin karap Muhammed s a u Pajgambardyn izbasarlarynyn ajtkandaryn әsirese algashky tort halifanyn sheshimderi men uagyzdaryn tүsindiruge tyrysty Pәtuәny Islamdy taratu men uagyzdau mektepterinde koldanylatyn kosymsha kuraldar esebinde pajdalandy Kejingi kezderde pәtuә ulagatty bilimdarlardyn fakih pikiri nemese arnajy zertteulerdin kejbir mәselelerdi ajkyndaudagy tuzhyrymdamasy ispetti Dauly da talapty mәselelerdin zhauaby tәrizdi Osyndaj mindetterimen kosa pәtuә koptegen tүsinikterdin durys pikir kalyptastyruyn kamtamasyz etip bilimdiler arasyndagy tүsinispeushilikti ajkyndau arkyly gulamalardyn dini kukyktar kakyndagy kelisimderin nygajtuga komektesedi Pәtuә turaly kitaptardyn zhinagy shygarylyp olar kosymsha zhәne oku kuraldar retinde kejingi zangerlerge usynylyp otyrgan Ertedegi zhәne kopshilikke ken taragan pәtuә okulygyn әl Maruarudi 1069 zh o Muhammed ibn Rushd 1126 zh o Omar әl Buhari 1141 zh o tort zhinak әl Hasan Kadihan 1196 zh o әl Hasan әl Marginani 1203 zh tiri bolgan kurastyrgan edi Pәtuә zhajyndagy tүsinikterdi үkimet basshylary kense kyzmetkerleri zhәne zheke adamdar үnemi surastyryl eske alyp otyrgan Kejbir zhagdajlarda zhazbasha da tүsirilip zhalpy ugymy kajtalanady Asa bilimdar fakih muftidin sheshimi bojynsha pәtuә zhajyndagy tүsinik zhalpy magynasynda zhazbasha beruge tiisti osyndaj talaptardyn negizinde pәtuә kurylgan әkimsh sheshimder ondagy zhanasha is zhүrgizudi ruksat etedi ne bolmasa tyjym salady Asa kornekti din basyndagy fakih mүftidin sheshimi bojynsha musylman dininde koldanylyp kelgen kejbir algysharttar uakytsha toktaluy mүmkin Bugan mәzhbүr etushige san kily syrtky zhagdajlardyn erekshe әserleri bolmak Sonymen birge pәtuә tүsiniktemeleri din zholyndagy basshylyktardy kadagalaudyn pәrmendi kuraly ekendigin erekshe ajtuymyz kazhet DerekkozderIslam Enciklopediyalyk anyktamalyk Almaty Aruna Ltd ZhShS 2010 ISBN 9965 26 322 1Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalada esh suret zhok Makalany zhetildiru үshin kazhetti suretti engizip komek beriniz Suretti koskannan kejin bul үlgini makaladan alastanyz Suretti mynnan tabuga bolady osy makalanyn takyrybyna bajlanysty suret Ortak korda tabyluy mүmkin makalanyn ozge til uikilerindegi nuskalaryn karap koriniz oziniz zhasagan suretti zhүkteniz avtorlyk kukykpen korgalgan suret kospanyz Bul Islam turaly makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz