Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Порфир (грек тілінде porphyreos — қызыл) — ұсақ түйірлі арқауында фенокристары (минералдардың ірі түйірлері) бар қышқыл тау жыныстарының жалпы атауы. Порфирлер сілтілі дала шпаттарының, қышқыл, плагиоклаздың, кварцтың, биотиттің, қоңыр амфиболдың, пироксеннің, т.б. минералдардың түйірлерінен тұрады, ал негізгі массасы микрофельзиттен, шыныдан, альбит пен ортоклаздың микролиттерінен немесе аталған минералдардың өзінен құралады. Минералдық құрамына қарай порфирлі тау жыныстарының саны 60-тан асады. Олардың ішінде кең тарағаны трахиттің сыңары ортоклаз порфирі, липариттің сыңары кварц порфирі. Порфирлі гипабиссал тау жыныстары сығылмалар, силдар, сирек кішігірім штоктар, сақина тәрізді денелер құрайды. Порфирдің түсі сұр, сары, қызғылт, қоңыр болып келеді. Кейбір түрлері әшекейлеу, әрлеу істерінде қолданылады. Дала шпатының ақ сызықты қызыл-қоңыр (ежелгі порфир) түсті тасы Ежелгі Римде қолданылған. Қазақстанда порфирлер төмен девонның қышқыл эффузияларында кездеседі.
Дереккөздер
- Қазақ энциклопедиясы
- Қазақстан энциклопедиясы, VII-том
немесе <reflist/>
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер
Porfir grek tilinde porphyreos kyzyl usak tүjirli arkauynda fenokristary mineraldardyn iri tүjirleri bar kyshkyl tau zhynystarynyn zhalpy atauy Porfirler siltili dala shpattarynyn kyshkyl plagioklazdyn kvarctyn biotittin konyr amfiboldyn piroksennin t b mineraldardyn tүjirlerinen turady al negizgi massasy mikrofelzitten shynydan albit pen ortoklazdyn mikrolitterinen nemese atalgan mineraldardyn ozinen kuralady Mineraldyk kuramyna karaj porfirli tau zhynystarynyn sany 60 tan asady Olardyn ishinde ken taragany trahittin synary ortoklaz porfiri liparittin synary kvarc porfiri Porfirli gipabissal tau zhynystary sygylmalar sildar sirek kishigirim shtoktar sakina tәrizdi deneler kurajdy Porfirdin tүsi sur sary kyzgylt konyr bolyp keledi Kejbir tүrleri әshekejleu әrleu isterinde koldanylady Dala shpatynyn ak syzykty kyzyl konyr ezhelgi porfir tүsti tasy Ezhelgi Rimde koldanylgan Қazakstanda porfirler tomen devonnyn kyshkyl effuziyalarynda kezdesedi Granit porfirDerekkozderҚazak enciklopediyasyҚazakstan enciklopediyasy VII tom nemese lt reflist gt Bul makalany Uikipediya sapa talaptaryna lajykty boluy үshin uikilendiru kazhet Bul makalanyn bastamasy Bul makalany tolyktyryp damytu arkyly Uikipediyaga komektese alasyz Bul eskertudi dәldep auystyru kazhet